کدام محصولات ایرانی در ازبکستان بازار دارند؟

نشان تجارت - هدی کاشانیان: یکی از پرجمعیت‌ترین کشور‌های آسیای مرکزی کشور ازبکستان است. حکومت ازبکستان به صورت جمهوری تک مجلسی است. در این کشور مجمع قانونگذاری با ۲۵۰ کرسی وجود دارد. وضعیت اقتصادی این کشور وابستگی شدید به نفت و گاز و طلا دارد به طوری که طلا از غنی‌ترین منابعی است که در کشور ازبکستان یافت می‌شود و ورود به اقتصاد آن نیز بخش مهمی از اقتصاد را در برگرفته است.

صادرات ایران به ازبکستان

بازار‌های ازبکستان برای فروش محصولات ایرانی یکی از بهترین فضا‌های اقتصادی هستند. اشتراکات فرهنگی و اجتماعی بین مردم دو کشور موجب شده است تا علاوه بر افراد بومی، گردشگران نیز به کالا‌های ایرانی اعتماد کنند. صادرات به ازبکستان می‌تواند از مقاصد اصلی تجار ایرانی با توجه به نزدیکی فرهنگی و جغرافی دو کشور باشد. نزدیکی جغرافیایی، بازار رو به رشد، امنیت اقتصادی و حمایت دولت ازبکستان برای سرمایه گذاری باعث شده است ازبکستان مقصدی جذاب برای صادرکنندگان باشد. همچنین ازبکستان به‌عنوان کشوری محصور در خشکی، به دنبال دسترسی به آب‌های آزاد است و ایران با داشتن بندر چابهار، می‌تواند مسیر مناسبی برای ترانزیت کالا‌های ازبکستان به بازار‌های جهانی فراهم کند.

ایران و ازبکستان هر دو عضو توافق‌نامه عشق‌آباد هستند که هدف آن ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل بین آسیای مرکزی و خلیج فارس است.

محصولات صادراتی ایران به ازبکستان

روابط ایران و ازبکستان در سال‌های اخیر با شتابی چشمگیر در حال گسترش است و به حوزه‌های مختلفی از جمله اقتصاد، ترانزیت، فرهنگ و سیاست راهبردی کشیده شده است. به منظور صادرات به ازبکستان لازم است، تا با دانش کافی در زمینه قوانین گمرکی و دریافت مجوز‌های لازم به این حوزه ورود کنید.

دریافت استاندارد‌های لازم، دارا بودن گواهینامه‌های تخصصی برای برخی از محصولات و آگاهی از وضعیت ممنوعیت بخشی از کالا برای صادرکنندگان ضروری است. در ادامه، نگاهی به ابعاد مختلف این روابط می‌اندازیم:

• صادرات خرما به ازبکستان

انواع خرما‌های مضافتی، شاهانی، استعمران، زاهدی، کبکاب و کلوته در حجم و ارزش قابل توجهی از ایران به ازبکستان صادر می‌شود. اگر تولیدکننده یا تأمین کننده این محصول هستید، ازبکستان می‌تواند بازار مناسبی برای خرما به شمار رود.

• صادرات سیب زمینی به ازبکستان

صادرات به ازبکستان محدود به دارو و ماشین‌آلات نمی‌شود، بلکه گستره وسیعی از محصولات کشاورزی و غذایی نیز به آن کشور صادر می‌شود. یکی از محصولات کشاورزی مورد نیاز این بازار، سیب زمینی است. البته ازبکستان بیشتر سیب زمینی مورد نیاز خود را از قزاقستان و روسیه تأمین می‌کند.

• صادرات پرتقال به ازبکستان

ازبکستان با وجود آب و هوای قاره‌ای و خشک، دارای بخش کشاورزی نسبتاً توسعه یافته‌ای است. پنبه، گندم، سبزیجات و میوه‌ها از محصولات اصلی کشاورزی این کشور به شمار می‌روند. با این وجود، ازبکستان در تولید پرتقال با کمبود مواجه است و تراز تجاری منفی هفت میلیون دلاری در این حوزه دارد. از طرفی، ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده پرتقال در جهان، ظرفیت بالایی در تولید انواع پرتقال تازه و خشک دارد. تراز تجاری ایران در پرتقال ۵۲ میلیون دلار مثبت است، بنابراین صادرات پرتقال از ایران به ازبکستان می‌تواند نیاز بازار این کشور را برآورده کند.

• صادرات گوشت مرغ و خروس به ازبکستان

گوشت مرغ و خروس می‌تواند به‌عنوان محصول دهم پیشنهادی برای صادرات به ازبکستان معرفی شود. افزایش رفاه و مصرف در ازبکستان و همچنین مهاجرت روس‌ها به این کشور، منجر به افزایش تقاضا برای گوشت مرغ و خروس شده است. از آنجا که ایران تولیدکننده بزرگ گوشت مرغ در منطقه است، به شرط تامین بازار داخلی، می‌تواند سهم زیادی از بازار رو به رشد ازبکستان را به خود اختصاص دهد. این نوع گوشت عمدتاً در غذا‌های سنتی ازبکستان مانند پلومرغ و کباب مرغ استفاده می‌شود. 

• صادرات کاشی و سرامیک به ازبکستان

در سال‌های اخیر دولت حاکم بر ازبکستان، سیاست‌های اصلاحی را برای توسعه دادن این کشور تعریف کرده که باعث شده عملیات عمرانی و ساخت و ساز در این کشور بیش از پیش رونق پیدا کند. در راستای این طرح‌ها، نیاز ازبکستان به انواع مصالح ساختمانی مانند کاشی و سرامیک تا حد زیادی افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر مردم این کشور به دنبال راه‌هایی برای ساخت خانه با کمترین هزینه هستند، به همین دلیل از کاشی و سرامیک ارزان تا حد زیادی استقبال خواهند کرد.

• صادرات دارو به ازبکستان

ازبکستان یکی از مقاصد بزرگ برای محصولات دارویی در جهان به شمار می‌رود، اما اینکه آیا داروی مورد نیاز خود را از ایران تأمین می‌کند یا نه بحث دیگری است. متأسفانه ایران در میان ۴۰ کشور اول صادرکننده محصولات دارویی به ازبکستان دیده نمی‌شود. با این حال، محصولاتی مانند بی‌کربنات سدیم تزریقی گرید دارویی، استئارات فلزی گرید دارویی و برخی دیگر از انواع دارو‌ها به ازبکستان صادر می‌کند.

• صادرات مبلمان به ازبکستان

مبلمان فلزی یکی دیگر از فرصت‌های خوب صادراتی به ازبکستان محسوب می‌شود. مبلمان فلزی شامل میز، صندلی، کمد، تخت و انواع دیگر مبلمانی است که از فلزاتی مانند فولاد، آلومینیوم و… ساخته می‌شوند. این نوع مبلمان به دلیل ظاهر مدرن و طول عمر بالا محبوبیت زیادی دارند. رشد اقتصادی ازبکستان منجر به افزایش رفاه مردم و تغییر الگوی مصرف آن‌ها شده است. با توجه به توان تولید مبلمان در ایران، می‌توان این نیاز را تأمین کرد.

• صادرات انواع رزین آلکید به ازبکستان

رزین‌های آلکید گزینه خوب دیگر برای صادرات به ازبکستان هستند. رزین‌های آلکید از جمله رزین‌های سنتزی هستند که در صنایع چسب‌سازی، رنگ و پوشش، الیاف شیمیایی، عایق‌سازی و صنایع چوب کاربرد دارند. واردات ازبکستان از این محصول حدود هشت میلیون دلار است. از سوی دیگر ایران با تراز تجاری مثبت ۱۵ میلیون دلار، توانایی تأمین نیاز بازار ازبکستان را دارد.

• صادرات مواد شوینده به ازبکستان

مواد شوینده، کمکی و شستشودهنده گزینه مناسب دیگری برای صادرات به ازبکستان هستند. این مواد شامل انواع مواد شوینده صنعتی و خانگی، پاک‌کننده‌ها، جرم‌گیر‌ها و مواد آماده‌سازی سطوح هستند که برای پاکسازی، ضدعفونی کردن و آماده‌سازی سطوح مختلف به کار می‌روند. این مواد در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی، نظافتی و خانگی کاربرد فراوان دارند. ایران ظرفیت تولید و صادرات بالایی در این حوزه دارد و می‌تواند نیاز بازار ازبکستان را برآورده کند.

• صادرات لوله‌ها و پلیمر‌های اتیلن به ازبکستان

لوله و شیلنگ‌های سخت و سفت از پلیمر‌های اتیلن است. این لوله و شیلنگ‌ها از جنس پلاستیک بوده و به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و دمای بالا، کاربرد‌های فراوانی در صنایع نفت، گاز، آب و فاضلاب دارند. همچنین به دلیل سبکی و انعطاف‌پذیری، در ساخت تأسیسات و تجهیزات صنعتی و کشاورزی نیز استفاده می‌شوند. 

چالش‌های صادرات به ازبکستان

به دلیل مسائل و مشکلات موجود، حجم مبادلات ایران و ازبکستان به نسبت سایر کشور‌های آسیایی کمتر است. پس از امضای تفاهم‌نامه همکاری برجام، به دلیل مسائل سیاسی و تحریم روابط با ایران، صادرات ایران و ازبکستان با مشکلاتی رو‌به‌رو شد. طبق توافقات صورت گرفته در سال ۲۰۱۵ میلادی، قرار بود که از طریق صادرت نفت ایران به ازبکستان، درآمد قابل توجهی تا سقف یک میلیارد دلار حاصل شود که این پروژه به دلایل مختلفی نیمه‌کاره ماند.

طی مواقفت‌نامه‌ای از سوی دولت ازبکستان، اقداماتی جهت تسهیل وادرات و صادرات به این کشور صورت گرفت. طبق این قرارداد، برخی از تعرفه‌ها به طور کامل حذف شده و شرایط گمرکی و ترانزیتی کالا‌ها بهبود یافت. همچنین سرمایه‌گذاری‌های مشترک دو کشور ایران و ازبکستان و همکاری برخی از شرکت‌ها نیز در راستای حفظ روابط اقتصادی و تجاری در این موافقت‌نامه عنوان شد. به‌دنبال این اقدامات، صادرات ایران به ازبکستان در طی چند سال گذشته با روند نسبتاً مطلوبی همراه بوده است.

چشم‌انداز آینده ایران و ازبکستان

با توجه به اشتراکات تاریخی، فرهنگی و منافع مشترک اقتصادی و ترانزیتی، روابط ایران و ازبکستان در مسیر توسعه و تعمیق قرار دارد. دو کشور با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود می‌توانند همکاری‌های خود را در زمینه‌های مختلف گسترش دهند و به‌عنوان شرکای راهبردی در منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه نقش‌آفرینی کنند.