نشان تجارت - هدی کاشانیان: عمان بهعنوان یکی از همسایگان جنوبی ایران، بازار مناسبی برای صادرات کالاهای ایرانی فراهم کرده است. از طرفی، این کشور با پیشینهای غنی در فرهنگ و هنر، مقصدی ایدهآل برای صادرات صنایع دستی ایران بهشمار میرود. تنوع قومی و مذهبی در این کشور، طیف وسیعی از سلیقهها را برای صنایع دستی ایرانی فراهم میکند و فرصتهای بینظیری را برای هنرمندان و فعالان این حوزه رقم میزند. محصولات متنوعی از ایران به عمان صادر میشوند که در ادامه به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
محصولات کشاورزی و غذایی
• میوهها و سبزیجات تازه: خرما و سبزی ایرانی بهدلیل تازگی و قیمت رقابتی، تقاضای بالایی دارد. اتکای عمان به محصولات کشاورزی وارداتی، بازاری قوی برای صادرات ایران ایجاد میکند. خرما، جزء اصلی رژیمهای غذایی خاورمیانه، بهدلیل کیفیت و تنوع بسیار محبوب است. سبزیجاتی مانند خیار و گوجه فرنگی برای تامین نیازهای مصرف روزانه به مقدار زیاد صادر میشود. این محصولات همچنین با تمرکز عمان بر امنیت غذایی هماهنگ هستند.
• خشکبار و آجیل: ایران را به جرات میتوان بزرگترین تولیدکننده پسته و انواع خشکبار در جهان دانست که بهدلیل کیفیت ممتاز، تازگی و تنوع زیادی که دارد مورد توجه مصرفکنندگان عمانی قرار دارد. در میان انواع مختلف آجیلها و مغزهای ایرانی، پسته به یکی از کالاهای اصلی خانوادههای عمانی تبدیل شده است که نشاندهنده موفقیت صادرات آجیل ایران با توجه به تقاضای بالای این کالای صادراتی بهعنوان یک تنقلات سالم و مغذی است. علاوه بر آن، چون جمعیت زیادی از عمان را مهاجران هندی تشکیل میدهند و مردم هند به بادام علاقه زیادی دارند، بنابراین صادرات بادام ایرانی به عمان نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
• زعفران و عسل: زعفران که آن را با نام طلای سرخ ایران میشناسند، یک ادویه ممتاز و خاص بهشمار میرود که در عمان محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در غذاهای عمانی، از زعفران بهدلیل طعم بینظیر و رنگی که دارد در اغلب غذاهایی استفاده میشود که طعم و بوی متفاوتی نیز به غذا میبخشد. زعفران ایرانی که کیفیت بالا و بینظیری دارد، توانسته به یکی از عناصر موردعلاقه در آشپزخانههای عمانی تبدیل شود و به همین دلیل به رشد صادرات زعفران ایرانی نیز کمک شایانی کرده است.
محصولات صنعتی و معدنی
• مصالح ساختمانی (سیمان و فولاد): صنایع سیمان و فولاد ایران بهدلیل ظرفیت تولید بالا و کارایی هزینه، همچنان رقابتی هستند. پروژههای زیرساختی جاری عمان، از جمله جادهها، ساختمانها و بنادر، تقاضا برای این مواد را افزایش میدهد. سیمان و فولاد ایران کیفیت بالایی را با قیمت پایینتر ارائه میدهند که باعث جذابیت آن در بازار عمان میشود. ایران همچنین با تمرکز بر پایداری، انواع سیمان سازگار با محیط زیست را صادر میکند تا استانداردهای جهانی را رعایت کرده باشد. رونق ساخت و ساز در عمان این بخش را به بخش صادراتی بسیار سودآور تبدیل کرده است.
• محصولات پتروشیمی: انواع کودهای شیمیایی و مواد پتروشیمی به عمان صادر میشوند. پتروشیمیها مانند پلیمرها، متانول و کودهای شیمیایی از صادرات کلیدی ایران به عمان هستند. این محصولات در تولید، کشاورزی و کاربردهای صنعتی استفاده میشوند که در عمان به سرعت در حال رشد هستند. صنعت پتروشیمی پیشرفته ایران، عرضه ثابت کالاهای باکیفیت با قیمتهای رقابتی را تضمین میکند. موقعیت عمان بهعنوان یک مرکز تجاری، سودآوری این صادرات را بیشتر میکند. با توجه به تمرکز هر دو کشور بر صنایع غیرنفتی، انتظار میرود این تجارت در سال ۲۰۲۵ رونق یابد.
صنایع دستی و فرش
• فرش و صنایع دستی: فرشهای ایرانی و صنایع دستی سنتی دارای ارزش فرهنگی و هنری بینظیری است که مورد توجه مصرفکنندگان و گردشگران عمانی است. این محصولات نهتنها بهدلیل ساخت و ساز بودن قطعات تزیینی، بلکه سرمایهگذاری نیز هستند. صادرات فرش دستباف ایرانی به عمان حاشیههای بالایی را برای کسب و کار ایرانی فراهم میکند. افزایش گردشگری لوکس در عمان باعث افزایش تقاضا برای اقلام فرهنگی معتبر مانند فرش میشود.
سایر محصولات
• خودرو و تجهیزات جانبی: ماشینآلات و تجهیزات ایرانی، بهویژه برای کشاورزی و ساختمان، بهدلیل مقرون به صرفه بودن و قابل اطمینان بودن، در عمان محبوبیت پیدا میکنند. محصولاتی مانند سیستمهای آبیاری، پمپها و ماشینآلات کوچک ساختمانی نیازهای توسعه زیرساختی و کشاورزی عمان را برآورده میکنند. قراردادهای تجاری دوجانبه رو به رشد، سهولت صادرات چنین محصولات پرتقاضی را افزایش میدهد.
• قطعات خودرو: صنعت خودروسازی ایران دارای پایگاه قوی برای تولید قطعاتی مانند تسمه، فیلتر و قطعات موتور است که به عمان صادر میشود. با افزایش تعداد خودروها در عمان، تقاضا برای قطعات جایگزین و لوازم جانبی در حال افزایش است. قطعات خودروهای ایرانی به دوام و مقرون به صرفه بودن شهرت دارند که آنها را به گزینهای جذاب در صنعت پس از فروش عمان تبدیل کرده است. قراردادهای تجاری بین دو کشور، رشد این بخش را بیشتر تسهیل میکند.
• مواد شیمیایی و نهادههای صنعتی: محصولات شیمیایی مانند حلالهای صنعتی، چسبها و مواد پاککننده برای بخش تولید عمان حیاتی هستند. صنایع شیمیایی ایران، ضامن رقابت با کیفیت و هزینه ثابت در این صادرات است. با افزایش فعالیتهای صنعتی عمان، انتظار میرود تقاضا برای چنین نهادههایی افزایش یابد. این محصولات از تلاش عمان برای توسعه اقتصاد غیرنفتی حمایت میکند.
• پلاستیک و مواد بستهبندی: ایران طیف وسیعی از کالاهای پلاستیکی از جمله مواد بستهبندی و ظروف را صادر میکند که برای بخشهای خردهفروشی و صنعتی عمان ضروری است. با گسترش صنایع غذایی و لجستیک عمان، نیاز به راهحلهای بستهبندی بادوام و مقرون به صرفه در حال افزایش است. محصولات پلاستیکی ایرانی، همهکاره هستند و با استانداردهای بینالمللی مطابقت دارند و تقاضای ثابت را تضمین میکنند.
مهمترین شاخصهای که صادرات به عمان را برای کشورهای مختلف جذاب کرده است، ثبات سیاسی و اقتصادی این کشور است. عمان تقریباً با تمامی کشورهای منطقه و دنیا روابط تجاری خوبی برقرار کرده و یک منطقه امن برای صادرات کالاهای مختلف و سرمایهگذاری در بخشهای گوناگون بهشمار میآید. این نکته جالب است که رتبه ایجاد کسب و کارهای جدید عمان در دنیا ۴۸ است و این کشور بالاتر از کشورهایی مثل ترکیه، کویت و پاکستان قرار دارد. از طرفی نرخ تورم هم در این کشور ثابت بوده و بازار متعادلی دارد.
علاوه بر درآمدزایی از طریق صادرات کالا به عمان، این کشور مسیری برای صادرات به کشورهایی است که از جهات سیاسی ارتباط خوبی با ایران ندارند. برخلاف سایر کشورهای همسایه، ثبت شرکت در مناطق آزاد عمان بسیار راحتتر است و دردسر چندانی برای ایرانیان ندارد، بهطوری که در مناطق آزاد عمان میتوان با ۱۰۰ درصد سهام خارجی، اقدام به ثبت شرکت کرد.
ریال عمان (OMR) واحد پول رسمی این کشور است و بهعنوان یکی از باارزشترین ارزهای جهان شناخته میشود. در مقابل، ریال ایران (IRR) در سالهای اخیر با کاهش ارزش مواجه بوده است. در ادامه، به مقایسه ارزش این دو ارز میپردازیم:
• نرخ برابری ریال عمان و ریال ایران
بر اساس آخرین اطلاعات موجود، هر یک ریال عمان، تقریباً معادل ۲۷۳،۴۵۰ تومان ایران است. این نشاندهنده تفاوت قابل توجه در ارزش این دو ارز است.
• دلایل ارزش بالای ریال عمان
عوامل متعددی در حفظ و تقویت ارزش ریال عمان نقش دارند:
۱. ثبات سیاسی و امنیت اجتماعی: دولت عمان با سیاستهای هوشمندانه، محیطی امن و باثبات برای تجارت و سرمایهگذاری فراهم کرده است.
۲. درآمدهای نفتی: عمان بهعنوان تولیدکننده عمده نفت و گاز، از درآمدهای ارزی قابلتوجهی برخوردار است که به تقویت ارزش پول ملی کمک میکند.
۳. سیاستهای مالی پایدار: اتصال ریال عمان به دلار آمریکا و مدیریت مناسب نرخ ارز توسط بانک مرکزی عمان، باعث حفظ ثبات و ارزش بالای این ارز شده است.
در مجموع، ارزش بالای ریال عمان نتیجه سیاستها و شرایط اقتصادی پایدار این کشور است، در حالی که ریال ایران تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی، با کاهش ارزش مواجه شده است.
نکته
لازم به ذکر است که برخی کالاها با محدودیتها و ممنوعیتهای صادراتی به عمان مواجه هستند. برای مثال، صادرات برخی محصولات کشاورزی مانند هندوانه، خیار، گوجهفرنگی، گلکلم، کلم، کاهو، بامیه، خربزه و... ممکن است با محدودیتهایی همراه باشد. همچنین، کالاهایی مانند مشروبات الکلی، چرم و پوست حیوانات، لوازم آرایشی و برخی دیگر از اقلام، در لیست کالاهای ممنوعه برای صادرات به عمان قرار دارند. پیش از اقدام به صادرات، توصیه میشود با قوانین و مقررات گمرکی عمان آشنا شده و از آخرین تغییرات در لیست کالاهای مجاز و ممنوعه مطلع شوید. همچنین، بررسی نیازها و تقاضای بازار عمان میتواند به موفقیت در صادرات کمک شایانی کند.