نشان تجارت - هدی کاشانیان: کشور جمهوری آذربایجان از همسایگان شمال ایران است که داشتن مرزهای مشترک زمینی باعث شده تا این کشور همواره یکی از مقاصد کالاها و اقلام ایرانی محسوب شود. در دهههای پیشین کشور آذربایجان با تنظیم قوانینی مبنی بر رفع موانع تجاری، مبادلات خود با کشورهای جهان از جمله ایران را افزایش داد.
از سال ۱۳۸۸ فصل نوینی از روابط تجاری ایران و آذربایجان صورت پذیرفت. تغییرات در قوانین بانکی آذربایجان، مواقفتنامههای تجاری، لغو روادید از سوی ایران، رفع موانع واردات و… بخشی از اقدامات کشورها به جهت گسترش روابط تجاری و اقتصادی آغاز شد.
بعد از استقلال جمهوری آذربایجان، موانع و مشکلات اقتصادی این کشور آغاز شد، اما دولت آذربایجان با سرمایهگذاریهای خارجی، قراردادهای بینالمللی، صادرات قیر، نفت و گاز و… تا حد چشمگیری موانع اقتصادی کشور خود را ترمیم و تورم را کنترل کرد.
بیشتر بخوانید:
کدام محصولات ایرانی در امارات بازار دارند؟
کدام محصولات ایرانی در تاجیکستان بازار دارند؟
کدام محصولات ایرانی در عمان بازار دارند؟
کدام محصولات ایرانی در قرقیزستان بازار دارند؟
پس از شکلگیری ارتباط دو کشور ایران و آذربایجان، صادرات گاز به ایران آغاز شد. در حال حاضر کشور آذربایجان یکی از اصلیترین صادرکنندههای نفت و گاز در جهان محسوب میشود که بخش اعظمی از اقتصاد این کشور را نیز به خود اختصاص داده است. این کشور علیرغم دارا بودن منابع غنی، همچنان در تولید صنایع مختلف کمبودهایی دارد.
امروزه صنایع و مصالح مختلفی به کشور آذربایجان صادر میشود. سه کشور ایران، روسیه و ترکیه از اصلیترین صادرکنندههای لوازم و صنایع به باکو هستند.
در مبحث صادرات به کشور جمهوری آذربایجان اول باید دید و شناخت کافی از این کشور به دست بیاوریم و دوم اینکه وقتی کشوری کالایی با حجم بالا به کشور ثالث صادر میکند به مزیت، تجارت و تولید در آن کشور باید دستیافته باشد. سوم اینکه بررسی کالای صادراتی کشور هدف به ما کمک میکند با مواد اولیه یا کالای واسطهای یا حتی محصول نهایی که احیاناً میتواند پتانسیل خوبی برای صادرات به آذربایجان باشد، آشنا شویم.
کشور جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۱۹ از نظر تولید ناخالص داخلی ۸۹مین اقتصاد جهان و ۷۴مین صادرکننده بزرگ جهان و مقام ۸۸مین واردکننده جهان را به خود اختصاص داده است. از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی ۱۰۷مین اقتصاد است و ۹۰مین اقتصاد پیچیده جهان را مطابق شاخص پیچیدگی اقتصادی (ECI) به خود اختصاص داده است.
۱. صادرات کاشی و سرامیک
ایران در سالهای گذشته جایگاه نسبتاً خوبی در بازار کاشی و سرامیک جمهوری آذربایجان داشت. البته نمیتوان گفت که سهم زیادی از این بازار در انحصار کشور ما بود، اما در مقایسه با سایر مقاصد صادرات کاشی و سرامیک، میتوان بازار آذربایجان را پررونق دانست. با این حال بر طبق گزارشات موجود در ابتدای سال ۱۴۰۱ مقامات گمرک آذربایجان اعلام کردند که تعرفه گمرکی برای صادرات کاشی و سرامیک به آذربایجان از کشور ایران، افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که زیاد شدن قیمت برای سایر رقبای ایران اتفاق نیفتاده و علت این موضوع هم مشخص نیست.
۲. صادرات زعفران
زعفران ایرانی از دیرباز در جمهوری آذربایجان محصولی شناخته شده است و در بین مردم آذریزبان به لحاظ رنگ و طعم و کیفیت بالا، بسیار مورد استقبال و توجه است. با توجه به رونق صنعت گردشگری و توریسم در جمهوری آذربایجان بیشتر گردشگران دیگر کشورها حین بازدید از بازار و ادویه فروشیهای این کشور سراغ زعفران ایرانی را میگیرند و زعفران ایرانی محصولی شناخته شده و قابل توجه در این کشور است که معمولاً بهعنوان سوغاتی و یا در قالب تجارت چمدانی خریداری میشود. لازم به ذکر است که هماکنون زعفران ایرانی به دلیل مرغوبیت و همچنین همسایگی جمهوری آذربایجان با کشورمان عمدتاً به صورت چمدانی به این کشور صادر میشود و باید افزود که با توجه به استقبال بسیار خوب و حضور فعال گردشگران در این کشور و رغبت آنها برای خرید این محصول نامآشنای ایرانی، فرصتهای بیبدیلی برای صادرات زعفران ایرانی به آذربایجان به وجود آمده است.
۳. صادرات زغال
از دیرباز در ایران تولید زغال چوب به واسطه وجود جنگلها و باغات مرکبات در نقاط مختلف رونق فراوان داشته و امروزه به یک صنعت و تجارت بزرگ در بازار داخلی و خارجی تبدیل شده و فرصت بسیار مناسبی را جهت انجام تجارت خارجی برای فعالان داخلی این صنعت فراهم کرده است. بازار کشورهای همسایه ایران، به دلیل داشتن استفادههای متنوع از زغال مانند پخت و پز، گرمایش، استفاده برای قلیان، شرایط مساعدی را برای صادرات زغال دارا است.
۴. صادرات تولیدات پلیمری
صادرات مواد پلیمری یکی از فعالیتهایی است که به دلیل سودآوری قابل توجهی که دارد، مورد توجه تولیدکنندگان داخلی قرار گرفته است. محصولات تولید داخل نیز به دلیل کیفیت خوبی که دارند، برای صادرات مورد توجه قرار گرفتهاند. حجم بالایی از مواد پلیمری و پتروشیمی به کشورهای همسایه از جمله آذربایجان صادر و سایر محصولات نیز به کشورهای دورتر مانند کشورهای اروپایی صادر میشوند.
۵. صادرات مواد غذایی
بازار هدف بسیاری از محصولات و کالاهای ایرانی، آذربایجان است و صادرات به آذربایجان در رتبههای برتر صادرات ایران است. صادرات مواد غذایی در کنار تمامی صادراتی که ایران به آذربایجان دارد، از جایگاه خاصی برخوردار هستند.
۶. صادرات سنگ
بر طبق آمار سازمان توسعه تجارت ایران، کشور ما در رتبه ۱۲ از نظر صادرات کالا به آذربایجان قرار دارد. به طور کلی سالانه نزدیک به هشت میلیون دلار سنگهای ساختمانی صادراتی ایران به آذربایجان ارسال میشوند که باعث شده حدود یک درصد از واردات این کشور به محصولات ایرانی تعلق بگیرد، اما با توجه به پتانسیل بالا و نزدیکی دو کشور به یکدیگر از نظر جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی، انتظار میرود که این سهم افزایش پیدا کند.