چشم‌انداز تولید و صادرات سال ۱۴۰۴/ شرط تداوم رشد صادرات چیست؟
نشان تجارت - در سال گذشته کسری تراز تجاری غیرنفتی رکورد زد و به رقم ۱۶.۸ میلیارد دلار رسید. کسری تراز تجاری غیرنفتی کشور در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۴.۵ و ۶.۴ میلیارد دلار بوده که نشان می‌دهد این رقم در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل از آن ۲.۶ برابر و نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۳.۷ برابر شده است.
به طور کلی گزارش‌های کارشناسی نشان می‌دهد وابستگی به بازارهای محدود و خام‌فروشی دو چالش اساسی در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی ایران است. صادرات غیرنفتی ایران در سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده و وابستگی به تعداد محدودی از مقاصد صادراتی و تمرکز بر صادرات کالاهای اولیه دو مشکل اساسی در این زمینه هستند؛ چراکه این امر نه تنها ریسک اقتصادی را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از توسعه پایدار و ایجاد اشتغال می‌شود.
با این حال، آمارها نشان می‌دهد در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۳ صادرات غیرنفتی رکورد زده و تراز تجاری بهبود یافته که یکی از دلایل آن رشد قیمت محصولات پتروشیمی بوده است.
در این رابطه محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار کرد: جدیدترین آمار منتشر شده از سوی گمرک نشان می‌دهد که در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۳، میزان صادرات غیرنفتی و میزان واردات به ترتیب ۵۳ و ۶۳ میلیارد دلار و کسری تراز تجاری حدود ۱۰ میلیارد دلار بوده است.
البته به گفته وی در این مدت بالغ بر ۶ تا ۷ میلیارد دلار واردات طلا ثبت شده و طلا به عنوان کالای مصرفی تلقی نمی‌شود، بلکه یک کالای سرمایه‌ای مثل ارز است. بنابراین اگر واردات طلا را هم در نظر بگیریم، می‌توان گفت کسری تراز تجاری در ۱۱ ماهه ۱۴۰۳ حدود دو سه میلیارد دلار بوده است.
لاهوتی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳ برای اولین بار صادرات غیرنفتی کشور رکورد زد، تصریح کرد: بیشترین رشد صادرات در سال ۱۴۰۳ مربوط به کالاهای کشاورزی و پتروشیمی بوده که در بخش دوم، علت آن بالا رفتن بخشی از قیمت کالای پتروشیمی بوده است.
البته به گفته وی سالی که گذشتَ، به‌دلیل قطعی مکرر برق و گاز در تابستان و زمستان، سال سختی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان بود و اگر این شرایط نبود، قطعاً رکورد بیشتری در حوزه صادرات ثبت می‌شد.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در ادامه با اشاره به تاثیر نرخ ارز بر تولید و صادرات، گفت: با جابه جایی سامانه نیما به مرکز مبادله و افزایش نرخ ارز در سال گذشته، نقدینگی واحدهای تولیدی تحت تاثیر قرار گرفت، اما علی‌رغم این شرایط، شاهد رشد صادرات بودیم.
چشم‌انداز تولید و صادرات سال ۱۴۰۴
وی در پاسخ به سؤالی درباره چشم‌انداز تولید و صادرات در سال ۱۴۰۴ نیز گفت: اگر در سال ۱۴۰۴ تغییر خاصی از نظر شرایط سیاسی و بین‌المللی نداشته باشیم، فارغ از قطعی و ناترازی‌ها در حوزه انرژی که باید برطرف شود، باید رشد حجم صادرات ادامه پیدا کند. بنابراین قطعاً امسال هم رکورد جدیدی را ثبت خواهیم کرد.
اما به گفته رئیس کنفدراسیون صادرات ایران این پیش‌بینی مشروط به شرایطی است؛ از جمله بحث اف‌ای‌تی‌اف، تصویب سی‌اف‌تی و پالرمو که در کمیسیون‌های مجمع مصوب شده و اگر در صحن هم به تصویب برسد، شاید اثر مثبتی در تجارت با کشورهایی مثل چین و روسیه ایجاد کند و بتوانیم از طریق بهبود وضعیت روابط بانکی، حجم تجارت خارجی را افزایش دهیم.
