شرکت‌های بریتیش پترولیوم و پتروبراس چگونه احیا شدند؟
نشان تجارت - غلامحسین اقمشه‌ئی: با توجه به اینکه تاکنون سعی کردیم صنایع احیا شده در تخصص‌های متنوع و مختلف را مورد بحث و مطالعه قرار بدهیم، در این گزارش نیز به معروفترین نمونه‌های احیای موفق در صنعت نفت و پتروشیمی پرداختیم. در این مجال، تجربه دو شرکت بریتیش پترولیوم (BP) و پتروبراس (Petrobras) که در دوره‌هایی در شرایط بحرانی قرار گرفتند، اما توانستند دوباره خود را بازیابی کنند، مورد مطالعه قرار گرفته است.
۱. احیای بریتیش پترولیوم (BP)
بحران انفجار سکوی نفتی دیپواتر هورایزن (Deepwater Horizon): در آوریل ۲۰۱۰، بریتیش پترولیوم با یکی از بزرگترین فجایع زیست‌محیطی و صنعتی در تاریخ مواجه شد. انفجار سکوی نفتی دیپواتر هورایزن در خلیج مکزیک باعث نشت میلیون‌ها بشکه نفت به آب‌های دریا شد. این حادثه علاوه بر از دست دادن جان ۱۱ انسان، موجب آسیب جدی به اکوسیستم دریایی، اقتصاد محلی و اعتبار BP شد. هزینه‌های پاکسازی، خسارات قانونی و جریمه‌ها به میلیارد‌ها دلار رسید و شرکت را در آستانه بحران مالی و مدیریتی قرار داد.
اقدامات احیا
مدیریت بحران BP: بلافاصله برنامه‌ای گسترده برای پاکسازی و جبران خسارات به محیط زیست و اقتصاد محلی اجرا شد. همچنین، شرکت با نهاد‌های محلی، دولت آمریکا و سازمان‌های محیط زیستی همکاری کرد تا مشکلات ناشی از نشت نفت را به سرعت مدیریت کند.
تغییرات مدیریتی BP: شرکت پس از حادثه، مدیرعامل خود را تغییر داد و یک رویکرد شفاف‌تر و پاسخگوتر نسبت به عملیات و ایمنی اتخاذ کرد. هدف اصلی این تغییرات، بازیابی اعتماد عمومی و تقویت سیستم‌های ایمنی و مدیریت ریسک شرکت بود.
فروش دارایی‌ها BP: برای مقابله با هزینه‌های هنگفت این حادثه مجبور شد بسیاری از دارایی‌های خود را بفروشد تا منابع مالی لازم برای پوشش هزینه‌ها و بازسازی شرکت فراهم شود. این استراتژی به BP کمک کرد تا بر بحران مالی غلبه کند و تمرکز خود را بر روی فعالیت‌های اصلی خود افزایش دهد.
تمرکز بر انرژی‌های پایدار BP: شرکت پس از حادثه تصمیم گرفت که استراتژی خود را به سمت انرژی‌های پایدار و سبز تغییر دهد. این شرکت سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد و خورشید انجام داد و به تدریج تصویر خود را به عنوان یک شرکت متعهد به محیط زیست بهبود بخشید.
نتایج احیا BP
با این اقدامات، BP توانست از بحران بزرگ انفجار دیپواتر هورایزن عبور کند و به یکی از بزرگترین شرکت‌های نفتی جهان بازگردد. اگرچه تأثیرات زیست‌محیطی حادثه همچنان باقی است، اما BP از این تجربه برای بهبود فرآیند‌های داخلی و تمرکز بیشتر بر ایمنی استفاده کرد. همچنین، تمرکز بر انرژی‌های پایدار باعث شد که BP به عنوان یک شرکت پیشرو در مسیر انتقال انرژی شناخته شود.
۲. احیای پتروبراس (Petrobras)
بحران فساد و مالی: پتروبراس، شرکت دولتی نفت و گاز برزیل، یکی دیگر از نمونه‌های مهم احیا در صنعت نفت است. در دهه ۲۰۱۰، پتروبراس با یکی از بزرگترین رسوایی‌های فساد در تاریخ خود مواجه شد. در این رسوایی که به نام «عملیات کارواش» (Operation Car Wash) شناخته شد، مشخص شد که بسیاری از مدیران و سیاستمداران ارشد با قرارداد‌های ناعادلانه و رشوه‌خواری از منابع شرکت سوء استفاده کرده‌اند. این رسوایی عظیم باعث کاهش شدید ارزش سهام پتروبراس، از دست دادن اعتماد عمومی و سرمایه‌گذاران و ایجاد بحران مالی بزرگی برای این شرکت شد.
اقدامات احیا
تغییرات مدیریتی: یکی از نخستین اقدامات برای احیای پتروبراس، تغییرات گسترده مدیریتی بود. دولت برزیل مدیران ارشد فاسد را برکنار کرد و تیمی جدید از مدیران با سابقه و تخصص در بخش‌های نفت و انرژی منصوب کرد. هدف اصلی این تیم بازسازی اعتماد به شرکت بود.
اصلاحات مالی: پتروبراس با تمرکز بر کاهش بدهی‌ها و مدیریت بهتر هزینه‌ها، یک استراتژی اقتصادی جدید را دنبال کرد. این شرکت بسیاری از پروژه‌های غیرضروری را متوقف کرد و تلاش کرد تا نقدینگی خود را افزایش دهد.
فروش دارایی‌های غیراستراتژیک: برای بازسازی مالی، پتروبراس تصمیم به فروش بسیاری از دارایی‌های غیراستراتژیک خود گرفت. این اقدام به شرکت کمک کرد تا منابع مالی بیشتری برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اصلی و مهم خود به دست آورد.
افزایش شفافیت: پتروبراس همچنین بهبود فرآیند‌های شفافیت و نظارت داخلی را در دستور کار قرار داد تا از تکرار رسوایی‌های مشابه در آینده جلوگیری کند. این شرکت سیستم‌های حسابرسی و کنترل مالی خود را تقویت کرد و با نهاد‌های بین‌المللی همکاری‌های نزدیکی برقرار کرد تا بازگشت به اعتماد عمومی حاصل شود.
نتایج احیا
پتروبراس توانست با این اصلاحات به طور تدریجی از بحران فساد و مشکلات مالی بیرون بیاید. ارزش سهام این شرکت دوباره افزایش یافت و اعتماد سرمایه‌گذاران به این شرکت بازگشت. پتروبراس اکنون یکی از شرکت‌های نفتی پیشرو در آمریکای لاتین است و با پروژه‌های عظیم نفتی و گازی، نقش کلیدی در بازار انرژی جهانی ایفا می‌کند.
نتیجه‌گیری
داستان‌های احیای BP و پتروبراس نشان می‌دهند که حتی شرکت‌های بزرگ در صنعت نفت و پتروشیمی (و حتی ابرساختارها) که با بحران‌های مالی، مدیریتی و حتی زیست‌محیطی مواجه می‌شوند، می‌توانند با اقدامات هوشمندانه، اصلاحات مدیریتی و تمرکز بر بهبود، به جایگاه خود بازگردند. هر دو شرکت از این بحران‌ها، درس‌های مهمی گرفتند و توانستند با تغییرات استراتژیک، اعتماد عمومی و جایگاه خود را بازیابی کنند.
