تحلیل لثه چیست و راه های پیشگیری و درمان آن کدامند؟

نشان تجارت - هدی کاشانیان: لثه‌ها، بافت‌های صورتی غنی از رگ‌های خونی هستند و از ریشه دندان محافظت می‌کنند. لثه‌ها به استخوان فک وصل می‌شوند.

تحلیل رفتن لثه چیست؟

تحلیل رفتن لثه یا پسروی لثه (Gum recession) یک مشکل شایع دندانپزشکی است و به فرآیندی گفته می‌شود که در آن حاشیه بافت لثه که دندان‌ها را احاطه کرده است، از بین رفته و عقب‌نشینی می‌کند و بخش بیشتری از دندان یا ریشه دندان نمایان می‌شود.

علت‌های تحلیل رفتن لثه چیست؟

بیماری‌های پریودنتال

عفونت‌های ایجاد شده توسط باکتری‌های موجود در دهان باعث بیمار شدن لثه‌ها می‌شوند و بیماری لثه دلیل اصلی تحلیل رفتن لثه است.

اثرات ژنتیکی

تحقیقات نشان می‌دهد که ۳۰  درصد از افراد جامعه بیشتر مستعد بیماری لثه هستند و علت آن ژنتیک است.

مسواک زدن نادرست و محکم

اگر دندان‌های خود را بیش از حد محکم و یا اشتباه مسواک بزنید، می‌توانید ساختار محافظ دندان (مینای دندان) را از بین ببرید و باعث تحلیل رفتن لثه‌ها شوید.

عدم مراقبت از دندان‌ها

عواملی مانند مسواک نزدن، استفاده نکردن از دهان‌شویه آنتی باکتریال و نخ دندان احتمال مبتلا شدن به تحلیل رفتن لثه را چندین برابر می‌کند.

تغییرات هورمونی

بارداری، شیردهی و یائسگی باعث نوسانات سطح هورمون‌ها در طول زندگی زنان می‌شوند و حساسیت‌های لثه بیشتر می‌شود. در این موارد، احتمال تحلیل رفتن لثه بیشتر می‌شود.

استعمال توتون و تنباکو

استعمال دخانیات باعث افزایش میزان باکتری‌های موجود در روی دندان‌ها می‌شود و باعث بیماری لثه می‌شود و در نتیجه احتمال تحلیل رفتن لثه بیشتر می‌شود.

دندان قروچه و ساییدن دندان‌ها

ممکن است در مواقعی مثل استرس فرد ناخودآگاه دندان‌هایش را محکم روی هم فشار دهد. فشردن دندان‌ها نیروی زیادی را بر دندان‌هایتان وارد می‌کند و باعث تحلیل رفتن لثه‌ها می‌شود.

دندان‌های کج و نامرتب

اگر دندان‌ها به درستی کنار هم قرار نگیرند فشار زیادی به دندان‌ها، لثه‌ها و استخوان فک وارد می‌شود و با گذشت زمان باعث تحلیل رفتن لثه می‌شود. اگر مشکل لثه‌های شما ناشی از دندان‌های کج و نامرتب است، باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید و قبل از لق یا افتادن دندان، این بیماری درمان شود.

پیریسینگ لب یا زبان

ممکن است تماس مداوم پیریسینگ لب و زبان با لثه باعث سایش و سوزش بافت لثه شود. اگر تحلیل رفتن لثه شما فقط در مناطقی که در تماس با پیریسینگ هستند وجود دارد، بهتر است از پیریسینگ استفاده نکنید.

چه کسانی در خطر تحلیل لثه هستند؟

بر اساس تحقیقات، تحلیل رفتگی لثه در هر سنی مشاهده می‌شود. ولی بزرگسالان بیشتر در معرض این خطر هستند. تقریباً ۸۸ درصد از افرادی که بیشتر از ۶۵ سال دارند حداقل یک دندانشان را بر اثر تحلیل رفتن لثه از دست داده‌اند.

افرادی که سیگار می‌کشند و دخانیات دیگر نیز استفاده می‌کنند، مستعد بیماری تحلیل رفتن لثه هستند. اگر در خانواده‌تان فردی سابقه تحلیل رفتگی لثه داشته باشد، باید احتیاط کند، زیرا ژنتیک عامل مهمی در تحلیل رفتن لثه است. دیابت نیز می‌تواند خطر تحلیل رفتن لثه را افزایش دهد.

چگونه از تحلیل لثه پیشگیری کنیم؟

بهترین راه پیشگیری از تحلیل رفتن لثه، حفظ بهداشت دهان به شیوه صحیح است.

هر روز دو بار مسواک بزنید و حداقل یک بار نخ دندان بکشید.

هر شش ماه یک بار و یا نهایتاً سالی یک بار باید دندانپزشک، دندان‌هایتان را ببیند.

اگر پسروی لثه دارید ممکن است نیاز باشد دفعات مراجعه به دندانپزشک را افزایش دهید.

از مسواک نرم (سافت) استفاده کنید.

روش صحیح مسواک زدن را یاد بگیرید.

اگر دندانهایتان کج و نامرتب هستند یا دندان قروچه دارید که باعث پسروی لثه شده است، با دندانپزشک در مورد اصلاح این مشکلات صحبت کنید.

اگر دخانیات مصرف می‌کنید، ترک کنید.

برنامه غذایی سالم و متعادل داشته باشید.

هرگونه تغییر در دهان خود را همیشه بررسی کنید.

درمان تحلیل رفتن لثه چیست؟

اگر تحلیل لثه در حدی باشد که کمی پسروی اتفاق افتاده باشد، دندانپزشک می‌تواند تنها با جرم‌گیری و تمیز کردن عمقی این ناحیه (روت پلنینگ یا تسطیح ریشه)، آن را درمان کند. در تسطیح ریشه دندانپزشک با ابزار مخصوصی سطوحی از دندان که در زیر لثه قرار دارند و جرم گرفته‌اند را با دقت تمیز می‌کند و سطح ریشه دندان را صاف و هموار می‌کند تا کمتر پلاک به آن بچسبد و محلی برای باکتری‌ها نشود. دارو‌های آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) نیز ممکن است برای کمک به دفع باکتری‌ها تجویز شود. اگر پسروی لثه با جرم‌گیری عمیق دندان بهبود نیابد و ساختار استخوان و لثه زیاد تخریب شده باشد، ممکن است عمل جراحی لثه لازم باشد.

انواع جراحی لثه برای درمان

• جرم‌گیری و تسطیح ریشه فلپ

در این روش جراحی لثه، دندانپزشک برش کوچکی در لثه بیمار ایجاد می‌کند و آن را بالا می‌زند تا باکتری‌ها و پلاک زیر آن را تمیز کند. پس از تمیز شدن کامل این ناحیه و ضد عفونی کردن آن، زبان بافتی (فلپ) به سر جای خود برگردانده می‌شود و بخیه می‌خورد تا دوباره تنگاتنگ دندان را در بر بگیرد و گودال بین دندان و لثه از بین برود یا کوچک شود.

• جراحی بازسازی استخوان

اگر استخوانی که دندان را پشتیبانی می‌کند در نتیجه تحلیل لثه، صدمه دیده باشد، باید عمل جراحی بازسازی استخوان و بافت نرم انجام شود. این روش همانند جراحی کاهش عمق گودال بین دندان و لثه که پیشتر گفته شد، با برش لثه و بالا زدن زبانه بافتی و پاک کردن پلاک و باکتری‌ها انجام می‌شود. سپس مواد بازسازی کننده مانند غشا، پیوند بافت یا پروتئین تحریک کننده تولید بافت در این بخش اضافه می‌شود. این کار برای ترغیب بدن به بازسازی و ترمیم این ناحیه آسیب دیده است. پس از آن، زبانه لثه سر جای خود برگردانده شده و بخیه می‌خورد.

• پیوند بافت نرم

چند روش پیوند بافت نرم وجود دارد، اما رایجترین پیوند بافت نرم، پیوند بافت همبند نام دارد. در پیوند بافت همبند، یک بخش کوچک از پوست سقف دهان بریده و بالا زده می‌شود تا یک تکه بافت از لایه زیر آن برداشته می‌شود. به این بافت، بافت همبند ساب اپی تلیال sub epithelial connective tissue می‌گویند. پس از برداشتن بافت پوست به جای خود برگردانده شده و بخیه می‌شود. بافت برداشت شده به محل پسروی لثه پیوند می‌خورد. در نوع دیگری جراحی پیوند بافت نرم که به آن پیوند آزاد لثه می‌گویند، بافت پیوندی مستقیماً از سقف دهان (همراه با پوست) برداشته می‌شود نه لایه زیر پوست آن. گاهی اوقات اگر لثه احاطه کننده دندان به اندازه کافی باشد، دندانپزشک می‌تواند پیوند لثه را از نزدیک خود دندان برداشت کند نه از سقف دهان. به این پیوند بافت نرم، پیوند پدیکل pedicle graft می‌گویند. دندانپزشک بر اساس شرایط لثه، بهترین روش درمان را مشخص می‌کند.