چالشهای کسب و کار در ایران چیست و راه‌های درمان آن کدامند؟
نشان تجارت - غلامحسین اقمشه‌ئی: باید قبول کنیم برخی از صاحبان مشاغل به دلایل مختلفی بی‌تمایل به ادامه فعالیت‌های اقتصادی خود هستند و حتی ممکن است ورشکستگی را به عنوان راه‌حل انتخاب کنند. دلایلی که باعث این تمایل به ورشکستگی و جمع کردن کسب و کار می‌شود، می‌تواند به عوامل اقتصادی، حقوقی و مدیریتی بازگردد. این دلایل شامل موارد زیر می‌شود:
۱. افزایش قیمت زمین و دارایی‌ها
در شرایطی که ارزش زمین کارخانه یا دارایی‌های ثابت شرکت به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند، برخی صاحبان مشاغل ممکن است تولید را غیراقتصادی بدانند و به‌جای ادامه فعالیت، به فروش زمین و دارایی‌های خود بپردازند. در چنین شرایطی، سود ناشی از فروش زمین ممکن است بسیار بالاتر از سود عملیاتی حاصل از تولید باشد.
۲. موانع تولید
وجود قوانین و مقررات پیچیده، فشار‌های بوروکراتیک و کاغذبازی‌های اداری می‌تواند موانع جدی در مسیر تولید ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که این موانع باعث کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های تولید شوند، صاحبان مشاغل ممکن است به این نتیجه برسند که ادامه فعالیت توجیه اقتصادی ندارد.
۳. مشکلات کارگری
تنش‌های کارگری، اعتصابات، درخواست‌های حقوقی زیاد یا عدم‌توانایی در مدیریت نیروی کار می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای کسب و کارها شود. اگر تعامل میان کارفرما و کارگران به‌درستی مدیریت نشود، این عوامل می‌تواند صاحبان کسب و کار را به ورشکستگی و خاتمه فعالیت سوق دهد.
بیشتر بخوانید: شناسایی موانع سرمایه‌گذاری و رشد صنایع در ایران
۴. نوسانات بازار و رقابت شدید
افزایش شدید رقابت، ورود کالا‌های ارزان‌قیمت خارجی یا تغییرات شدید در تقاضای بازار می‌تواند باعث کاهش سودآوری کسب و کارها شود. در چنین شرایطی، برخی کارآفرینان به‌جای تلاش برای بهبود و بازسازی، ممکن است ترجیح دهند کسب و کار خود را تعطیل کنند.
۵. مشکلات مالی و بانکی
مشکلات نقدینگی، دسترسی محدود به تسهیلات مالی یا نرخ‌های بهره بالا می‌تواند فشار‌های زیادی بر بنگاه‌های اقتصادی وارد کند. عدم‌توانایی در دریافت اعتبارات مالی لازم یا فشار بانک‌ها برای بازپرداخت بدهی‌ها نیز می‌تواند دلیلی برای اعلام ورشکستگی باشد.
۶. تغییرات ناگهانی در سیاست‌های دولت
تغییرات ناگهانی در سیاست‌های اقتصادی یا تجاری دولت مانند افزایش تعرفه‌ها، کاهش یارانه‌ها یا تغییر در قوانین مالیاتی ممکن است باعث غیراقتصادی شدن تولید در برخی صنایع شود. در چنین مواردی، کسب و کارها به‌جای انطباق با این تغییرات، ممکن است تصمیم به تعطیلی بگیرند.
۷. تحولات فناوری
پیشرفت‌های فناوری ممکن است به منسوخ شدن برخی کسب و کارها منجر شود. زمانی که یک صنعت به دلیل ناتوانی در انطباق با تحولات فناوری نمی‌تواند رقابت کند، ممکن است تصمیم به خاتمه فعالیت و فروش دارایی‌های خود بگیرد.
۸. پایان‌پذیری مزیت رقابتی
برخی کسب و کارها پس از مدتی، مزیت رقابتی خود را از دست می‌دهند. این از دست دادن مزیت رقابتی می‌تواند ناشی از ورود رقبا با فناوری بهتر، قیمت‌های پایین‌تر یا کیفیت بالاتر باشد. در این شرایط، حفظ و ادامه کسب و کار دیگر منطقی نیست و برخی کارآفرینان تصمیم به ورشکستگی می‌گیرند.
برای رفع چالشهای کسب و کار در ایران چه باید کرد؟
۱. تشویق به بازسازی به‌جای تعطیلی: قوانین باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که تشویق به بازسازی مالی و مدیریتی شرکت‌ها کنند، نه تعطیلی آن‌ها. مشوق‌های مالی و مالیاتی می‌تواند کارآفرینان را به ادامه فعالیت و بهبود شرایط کسب و کارشان ترغیب کند.
۲. حل مشکلات کارگری و بهبود روابط کار: ساز و کار‌های حل اختلاف کارگری بهبود یابد و قوانین حمایت از کارفرمایان در صورت شفافیت و حسن نیت آن‌ها تدوین شود تا مشکلات کارگری تبدیل به مانعی برای تولید نشود.
۳. حذف موانع بوروکراتیک: فرآیند‌های اداری ساده‌تر و اصلاحات بوروکراتیک انجام شود تا کارآفرینان به‌جای مواجهه با موانع اداری، روی بهبود تولید و بهره‌وری تمرکز کنند.
۴. حمایت از نوآوری و فناوری: کارآفرینانی که با تحولات فناوری و رقابت جهانی روبه‌رو هستند باید از تسهیلات مالی، آموزشی و مشاوره‌های فنی برای بهبود فعالیت‌های خود بهره‌مند شوند.
بازسازی قوانین ورشکستگی بر پایه این دیدگاه‌ها می‌تواند منجر به کاهش تمایل به تعطیلی کسب و کارها و افزایش پایداری بنگاه‌های اقتصادی در بازار شود.
