نشان تجارت - حذف یارانه ثروتمندان و سه دهک بالای درآمدی از سال ۹۳ تا کنون با مصوبه مجلس در قوانین بودجه یک تکلیف برای سه دولت گذشته بوده، ولی اجرا نشده است، حال دولت چهاردهم هم در بودجه ۱۴۰۴ موظف به حذف یارانه اغنیا شد.
حذف یارانه نقدی ثروتمندان مورد تأیید دولت و مجلس میباشد، یکی از تأکیدات در پرداخت یارانه نقدی این است که این یارانه باید به نفع فقرا، نیازمندان و اشتغال حذف شود. یارانه بخشی از دهکهای درآمد در سال ۹۴ حذف شد، سالهای بعد مسئله حذف یارانه تکرار، اما عملیاتی نشد.
طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه سال ۱۴۰۴، دولت موظف است یارانه نقدی خانوادههای پردرآمد از دهکهای هشتم، نهم و دهم را حذف کند. این اقدام به منظور بهینهسازی توزیع منابع مالی و تحقق عدالت اجتماعی در نظر گرفته شده است، اما تا کنون زمان دقیق اجرای این طرح مشخص نشده است.
سه دولت گذشته تکالیف قانونی برای حذف یارانه حداقل سه دهک از پردرآمدها را داشتهاند، ولی با بهانههای مختلف سیاسی و اقتصادی، از اجرای این تکلیف قانونی سرباز زدند.
طبق اعلام وزارت رفاه، تصمیمات جدید دولت در راستای بهینهسازی پرداخت یارانهها شامل حذف یارانه از کسانی است که درآمد بالایی دارند. این تصمیم با هدف کاهش فشار بر منابع مالی کشور و تخصیص بیشتر یارانه به اقشار کم درآمد اتخاذ شده است. طبق گزارشها، بررسیهای دقیقی انجام شده تا افراد پر درآمد شناسایی شوند و یارانه آنها قطع گردد.
اما این تصمیم با انتقادات و نگرانیهایی مواجه شده است. بسیاری از افراد معتقدند که معیارهای تعیین درآمد بالای افراد دقیق نبوده و در مواردی افراد متوسط نیز از این یارانه محروم شدهاند. همچنین، برخی از کارشناسان بر این باورند که این اقدام نمیتواند مشکل اصلی اقتصاد کشور را حل کند و نیاز به اصلاحات بنیادیتر در نظام اقتصادی است.
این قانون قرار بود به دولت کمک کند تا منابع مالی یارانهها و دیگر کمکهای اجتماعی را به طور مؤثری مدیریت کند. با این حال، گزارشها نشان میدهد که عدم اجرای کامل این قانون موجب شده تا برخی از منابع بهطور غیر شفاف و نادرست تخصیص یابد.
انتقادهای بسیاری به عدم پیگیری جدی این قانون وارد است، به طوری که برخی نمایندگان مجلس از کندی در پیادهسازی آن ابراز نگرانی کردهاند. در این بین، دولت نیز از چالشهای اجرایی و فنی در پیادهسازی این قانون خبر داده و اعلام کرده است که در حال تلاش برای اصلاح ساختارهای مورد نیاز است.
اگرچه حذف یارانه از افراد پر درآمد بهعنوان یک اقدام مثبت در راستای بهینهسازی منابع تلقی میشود، اما شکافهای موجود در شناسایی درست افراد و عدم اجرای کامل قوانین، چالشهایی است که باید در نظر گرفته شوند. به نظر میرسد که برای رسیدن به نتیجه مطلوب، دولت باید برنامهریزی دقیقتری برای اصلاح ساختارها و افزایش شفافیت در مدیریت منابع یارانهای داشته باشد.
بر اساس مصوبه قانون بودجه سال ۱۴۰۴، یارانه نقدی خانوادههای پردرآمد حذف خواهد شد. مهمترین معیارهایی که باعث حذف یارانه این خانوارها میشود به شرح زیر است:
خانوارهایی که دارای املاک مسکونی، تجاری یا اداری با ارزش بیش از ۳۵ میلیارد تومان باشند، از فهرست یارانهبگیران حذف خواهند شد.
افرادی که صاحب خودروی سواری یا وانت دوکابین با ارزش بیش از ۳ میلیارد تومان باشند، یارانه خود را از دست خواهند داد.
سرپرستان خانوارهایی که درآمد ماهانه آنها از حد معین فراتر باشد، مشمول دریافت یارانه نخواهند شد.
خانوارهایی که تراکنشهای مالی غیرمتعارف یا خرید و فروشهای زیادی از حسابهای غیرتجاری خود انجام میدهند، از فهرست یارانهبگیران حذف خواهند شد.
افرادی که به طور دائمی در خارج از کشور اقامت دارند، به صورت خودکار از لیست یارانهبگیران حذف میشوند.
خانوارهایی که بیش از ۵ سفر خارجی در یک سال گذشته داشتهاند، از فهرست یارانه حذف خواهند شد.