آلودگی هوا در ایران، چند؟

نشان تجارت - غلامحسین اقمشه‌ئی: همانطور که بار‌ها در مقاله‌های دیگر مطرح شده بود، مقدمه احیا به عنوان زیرمجموعه‌ای از حل یک مسئله، ایجاد شناخت کامل و جامع از آن مسئله است. در این مجال، موضوع آلودگی به‌عنوان یک مسئله فراگیر و اثرگذار در ابعاد مختلف مورد واکاوی و به‌صورت کاملاً تخمینی مورد مطالعه و شناسایی قرار می‌گیرد.

امید است که با تکمیل و تدقیق این مطالعه توسط کارشناسان متخصص، موضوع مدیریت آلودگی به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دولت‌ها در آینده نزدیک قرار گیرد.

هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا در ایران می‌تواند شامل عوامل مختلفی باشد که تأثیرات آن بر اقتصاد، سلامت عمومی و محیط زیست کشور به‌طور کلی برآورد می‌شود. در ادامه به تخمینی از هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم اشاره می‌شود:

۱. هزینه‌های مستقیم

این هزینه‌ها به مواردی اشاره دارد که مستقیماً بر سلامت و زیرساخت‌ها تأثیر می‌گذارند.

الف) هزینه‌های درمانی و بهداشتی

آلودگی هوا منجر به افزایش بیماری‌های تنفسی، قلبی‌عروقی و سرطان‌های مختلف می‌شود. درمان و مراقبت از این بیماری‌ها هزینه‌های زیادی را بر نظام سلامت تحمیل می‌کند.

نحوه محاسبه: این هزینه‌ها از طریق تحلیل بار بیماری‌ها (Burden of Disease) که توسط سازمان‌های بهداشتی انجام می‌شود، به دست می‌آید. میزان ابتلا به بیماری‌های تنفسی، قلبی و سرطان‌ها که ناشی از آلودگی هوا هستند، با استفاده از داده‌های مراکز پزشکی و بیمارستان‌ها محاسبه می‌شود. سپس هزینه‌های مربوط به درمان این بیماری‌ها مانند بستری، دارو، و مراقبت‌های پس از درمان به هزینه‌های سالانه اضافه می‌شود.

تخمین هزینه: مطالعات نشان داده که هزینه‌های درمانی ناشی از آلودگی هوا در ایران می‌تواند سالانه بین ۱.۵ میلیارد دلار باشد. این شامل هزینه‌های بستری، دارو‌ها و مراقبت‌های ویژه است. (هزینه‌های متوسط درمان بازای هر نفر حدود ۱۰۰ میلیون ریال در نظر گرفته شده است)

منابع

سازمان بهداشت جهانی شامل گزارش‌های این سازمان درباره بار بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا در کشور‌ها و مناطق مختلف، وزارت بهداشت ایران: آمار ملی بیماری‌ها و هزینه‌های درمانی، مطالعات بانک جهانی که تخمین‌هایی از هزینه‌های بهداشتی و تاثیرات آن بر رشد اقتصادی ارائه می‌دهد.

ب) هزینه‌های ناشی از کاهش بهره‌وری نیروی کار

آلودگی هوا باعث می‌شود کارگران و کارمندان بیمار شوند یا بهره‌وری‌شان کاهش یابد.

نحوه محاسبه: این بخش با استفاده از داده‌های مرتبط با غیبت کارکنان به دلیل بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا و همچنین کاهش بهره‌وری در محل کار محاسبه می‌شود. این هزینه‌ها شامل کاهش ساعات کار، کاهش کیفیت کار و افزایش هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی در محل کار است.

مطالعات اقتصادی معمولاً نرخ کاهش بهره‌وری را بر اساس تعداد روز‌های کاری از دست‌رفته و تأثیرات بلندمدت آلودگی بر سلامتی کارمندان محاسبه می‌کنند.

تخمین هزینه: طبق برآوردها، هزینه ناشی از کاهش بهره‌وری نیروی کار به‌دلیل بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا می‌تواند سالانه تا ۲ میلیارد دلار باشد. (به نظر می‌رسد در سال جاری برودت و آلودگی، مجموعاً، خسارات بیشتری را بار کرده است)

منابع

بانک جهانی شامل مطالعات مربوط به تأثیرات اقتصادی آلودگی هوا بر بهره‌وری نیروی کار، ILO (سازمان بین‌المللی کار) شامل گزارش‌هایی درباره تاثیر آلودگی و شرایط کاری بر کاهش بهره‌وری.

۲. هزینه‌های غیرمستقیم

این هزینه‌ها تأثیرات بلندمدت و غیرمستقیم آلودگی هوا بر بخش‌های مختلف را شامل می‌شود.

الف) کاهش کیفیت زندگی و مرگ‌ و میر زودرس

مطالعات نشان می‌دهد که آلودگی هوا یکی از عوامل مهم مرگ و میر زودرس است. مرگ و میر زودرس همچنین موجب کاهش سال‌های مفید زندگی و بهره‌وری کلی جامعه می‌شود.

نحوه محاسبه: این هزینه‌ها با استفاده از محاسبات مربوط به سال‌های از دست‌رفته زندگی (Years of Life Lost) و همچنین کاهش کیفیت زندگی (Disability-Adjusted Life Years) به‌دلیل مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا محاسبه می‌شوند. مطالعات سازمان‌های بهداشتی از آمار مرگ و میر و همچنین تأثیرات اقتصادی مرگ و میر زودرس استفاده می‌کنند تا هزینه‌های مربوطه را تخمین بزنند.

تخمین هزینه: بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، هزینه اقتصادی مرتبط با مرگ و میر زودرس و کاهش کیفیت زندگی در ایران می‌تواند سالانه به حدود ۱ میلیارد دلار برسد.

منابع

سازمان بهداشت جهانی شامل گزارش‌های این سازمان درباره تأثیرات مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، بانک جهانی شامل تخمین هزینه‌های اقتصادی مرتبط با کاهش سال‌های زندگی، مطالعات دانشگاهی: پژوهش‌های علمی در زمینه تاثیرات مرگ و میر زودرس بر اقتصاد.

ب) آسیب به محیط زیست و اکوسیستم‌ها

آلودگی هوا منجر به آسیب‌های جدی به اکوسیستم‌ها، جنگل‌ها و منابع آبی می‌شود که هزینه‌های ترمیم و بازسازی آن‌ها به محیط زیست تحمیل می‌شود.

نحوه محاسبه: هزینه‌های مرتبط با آسیب‌های زیست‌محیطی از طریق داده‌های مربوط به تخریب جنگل‌ها، منابع آبی و خاکی، و آسیب به اکوسیستم‌ها به دست می‌آید. هزینه‌های ترمیم محیط زیست و بازسازی زیست‌بوم‌ها پس از تخریب به عنوان بخشی از این هزینه‌ها محاسبه می‌شوند.

تخمین هزینه: هزینه‌های مرتبط با آسیب‌های زیست محیطی می‌تواند در حدود ۲ تا ۳ میلیارد دلار در سال برآورد شود.

منابع

سازمان حفاظت محیط زیست ایران شامل آمار‌های مربوط به آسیب‌های محیط زیست و هزینه‌های ترمیم، بانک جهانی شامل گزارش‌هایی درباره هزینه‌های بازسازی و ترمیم محیط زیست، پژوهش‌های دانشگاهی و دولتی شامل مطالعاتی درباره آسیب‌های زیستمحیطی و تأثیرات اقتصادی آن.

ج) هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی

آلودگی هوا باعث افزایش نابرابری‌های اجتماعی و تحمیل هزینه‌های بیشتر بر طبقات ضعیف‌تر جامعه می‌شود. همچنین این مسئله می‌تواند منجر به مهاجرت‌های اجباری به دلیل کاهش کیفیت زندگی شود.

نحوه محاسبه: این هزینه‌ها شامل تأثیرات آلودگی بر نابرابری‌های اجتماعی، مهاجرت‌های اجباری و افزایش هزینه‌های زندگی در مناطق آلوده است. این هزینه‌ها بر اساس تحقیقات اجتماعی و اقتصادی و تأثیرات غیرمستقیم بر جمعیت محاسبه می‌شوند.

تخمین هزینه: هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی نیز می‌تواند بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار برآورد شود.

منابع

مطالعات اجتماعی و اقتصادی دانشگاهی شامل پژوهش‌هایی درباره تأثیرات اجتماعی آلودگی هوا، بانک جهانی شامل تحلیل‌های اقتصادی مربوط به هزینه‌های اجتماعی آلودگی، سازمان‌های محلی و دولتی شامل گزارش‌هایی درباره مهاجرت‌های اجباری و تأثیرات اقتصادی.

جمع‌بندی هزینه‌ها

بر اساس تخمین‌های موجود، مجموع هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا در ایران می‌تواند سالانه در حدود ۷.۵ تا ۹.۵ میلیارد دلار باشد. هرچند برخی محققان مقدار این هزینه‌ها را بیش از چند برابر این مبلغ می‌دانند!