وام مسکن به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
نشان تجارت - علی استرابی آشتیانی: وام خرید مسکن، پیش از تغییرات منفی وضعیت اقتصادی در سال‌های اخیر، کمک بزرگی برای خرید خانه محسوب می‌شد. زوجین و همچنین افراد مجرد می‌توانستند با این تصور که وام خرید مسکن، حدود پنجاه درصد از قیمت خانه مورد نظرشان را پوشش خواهد داد به فکر خرید خانه بیفتند. با افزایش چشمگیر قیمت مسکن، ارزش این وام کاهش یافت و حالا شاید به سی درصد یا پایین‌تر رسیده باشد.
وام مسکن چیست و سود آن چقدر است؟
هر کشور با توجه به بودجه و امکاناتش، تسهیلاتی را در اختیار مردم قرار می‌دهد تا آن‌ها بتوانند راحت‌تر به هدف‌شان برسند. یکی از این تسهیلات، وام مسکن است. از آنجایی که خیلی از افراد نمی‌توانند به صورت یکجا مبلغ سنگین خرید خانه را متقبل شوند، وام مسکن یکی از گزینه‌های پیش‌روست. اما موضوع به همین جا ختم نمی‌شود. هر کشور با توجه زیر ساخت‌های اقتصادی و فرهنگی که دارد مبلغ مشخصی را برای وام مسکن اعلام می‌کند. هچنین سود این وام‌ها نیز در کشور‌های مختلف متغیر است؛ از سود دو درصد گرفته تا ۲۰ درصد.
انواع وام ساخت مسکن
وام ساخت مسکن چند نوع متفاوت دارد. تسهیلات ساخت واحد مسکونی از محل حساب صندوق پس‌انداز مسکن یکم، تسهیلات ساخت مسکن از محل اوراق ممتاز استفاده از تسهیلات مسکن، تسهیلات مشارکت مدنی جهت احداث واحد مسکونی از محل حساب پس انداز مسکن جوانان و تسهیلات احداث مسکن روستایی از جمله وام‌هایی هستند که برای ساخت مسکن به متقاضیان واجد شرایط اعطا می‌شود. تسهیلات بانک مسکن بسیار متنوع است که در ادامه انواع آن‌ها نام برده و هر یک از آن‌ها به صورت مختصر توضیح داده شده است.
وام خرید مسکن
بانک مسکن در جهت خرید واحد مسکونی به مشتریان خود تسهیلات مختلفی مانند وام مسکن با اوراق حق تقدم، وام مسکن زوجین، وام مسکن یکم و وام مسکن جوانان ارائه می‌دهد که افراد با توجه به مقدار مبلغ مورد نیاز و همچنین شرایط خود می‌توانند نسبت به دریافت آن اقدام کنند.
وام مسکن با اوراق حق تقدم
اولین وام مسکن بررسی‌شده در این مقاله وام مسکن با اوراق حق تقدم است. این وام هم به صورت انفرادی و هم به صورت زوجین از سوی بانک مسکن اعطا می‌شود. وام مسکن با اوراق ممتاز مناسب افرادی است که نیاز فوری به تامین وجه نقد برای خرید مسکن دارند، زیرا با خرید اوراق مسکن که به تسه معروف است، دیگر نیاز به انتظار و سپرده‌گذاری در این بانک نیست. متقاضیان ساکن شهر تهران با خرید اوراق حق تقدم در شعبات بانک مسکن و انجام مراحل دریافت وام، می‌توانند به صورت انفرادی ۴۰۰ میلیون و به صورت زوجین ۸۰۰ میلیون وام بانک مسکن دریافت کنند. باید توجه داشت سقف وام مسکن با اوراق ممتاز برای زوجین در شهر‌های بزرگ به جز تهران ۶۴۰ میلیون و در شهر‌های کمتر از ۲۰۰ هزار نفر ۴۸۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
وام مسکن یکم
نوع دیگری از وام بانک مسکن برای خرید خانه، وام مسکن یکم است. بسیاری از افرادی که قصد خرید مسکن دارند، از این تسهیلات استفاده می‌کنند. وام مسکن یکم نیز توسط بانک مسکن پرداخت می‌شود و برای زوجین مبلغ بیشتری در نظر گرفته شده است. مبلغ دریافتی برای خریداران شهر تهران به ازای هر نفر ۸۰ میلیون تومان و برای مراکز استان‌ها و شهر‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت ۶۰ میلیون تومان است. ساکنین سایر شهرها نیز می‌توانند تا سقف ۴۰ میلیون تومان وام بگیرند. لازم به ذکر است برای دریافت این وام می‌بایست نصف مبلغ وام به مدت یک سال سپرده‌گذاری شود. همچنین بهره‌مندی از این تسهیلات، شامل افتتاح‌کنندگان حساب قبل از تاریخ ۱۳۹۹/۰۹/۰۸ می‌شود.
نرخ سود تسهیلات این وام در خارج از مناطق فرسوده شهری ویژه وام اولی‌ها ۸ درصد، مناطق بافت فرسوده شهری ویژه غیر از وام اولی‌ها ۸ درصد و در مناطق بافت فرسوده شهری ویژه وام اولی‌ها ۶ درصد محاسبه می‌شود. حداکثر دوره بازپرداخت این وام نیز در صورتی که طول دوران مشارکت مدنی از ۱۲ ماه تجاوز نکند، ۱۴۴ ماه است. همچنین بازپرداخت به دو روش ساده و پلکانی امکان‌پذیر است.
وام بانک مسکن جوانان
وام مسکن جوانان، تسهیلات در نظر گرفته شده از سوی دولت و بانک‌ها برای جوانان است تا بتوانند با حساب‌های سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت (حساب پس‌انداز جوانان) برای خرید خانه برنامه‌ریزی کنند. حداکثر تسهیلات اعطایی با توجه به موقعیت جغرافیایی (سه بخش تهران، مراکز استان و سایر شهرها) به شرح زیر است:
• در پایان سال پانزدهم بالغ بر ۴ میلیارد تومان، ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان و ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است.
• پایان سال ششم مبالغ ۱ میلیارد و ۸۴۰ میلیون تومان، ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و ۱ میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان تعلق می‌گیرد.
• مبالغ پرداختی در پایان سال پنجم به ترتیب ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان و ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.
برای استفاده از این وام می‌بایست خانه اولی باشید. افراد بالای ۱۸ سال (مجرد و متاهل) قادر به استفاده از این تسهیلات هستند. بازپرداخت این وام ۲۰ ساله با نرخ سود تسهیلات ۹ درصد است. در ادامه لازم است بدانید این وام تنها به ملک‌هایی که تاریخ صدور جواز ساخت آن‌ها کمتر از ۲۵ سال و در مناطق شهری باشند، تعلق می‌گیرد. وام مسکن جوانان به متقاضیان خارج از محدوده شهری تعلق نمی‌گیرد.
وام جعاله (تعمیر) واحد مسکونی
متقاضیان علاوه بر وام خرید خانه می‌توانند وام جعاله (تعمیر) یا تکمیل مسکن نیز دریافت کنند. تعمیر یا تکمیل مسکن می‌تواند عملیاتی مانند لوله‌کشی، تعمیر سرویس بهداشتی، تعمیرات داخلی و… را شامل شود. وام جعاله می‌تواند از محل سپرده، بدون سپرده یا با اوراق باشد. حداکثر مبلغ پرداختی از محل خرید اوراق حق تقدم ۱۶۰ میلیون تومان با نرخ سود ۲۲٫۵ درصد، از محل سپرده به حساب‌های افتتاحی حداکثر ۲۰ میلیون تومان با نرخ سود ۱۱ درصد و جعاله بدون سپرده و از محل اوراق ممتاز تا سقف ۲۵۰ میلیون تومان با نرخ سود ۲۳ درصد است. برای دریافت وام جعاله با اوراق حق تقدم نیاز به خرید ۳۲۰ برگه و با اوراق ممتاز نیاز به خرید ۵۰۰ برگه سهم تسه است. حداکثر مدت بازپرداخت این وام ۵ سال خواهد بود.
وام جعاله به تنهایی اعطا نمی‌شود. برای دریافت وام جعاله، ابتدا لازم است درخواست «وام ۸۰۰ میلیون تومانی خرید مسکن از طریق اوراق ممتاز بانک مسکن» را ثبت کنید و پس از آن برای وام جعاله اقدام کنید.
ثبت نام انواع وام مسکن چگونه انجام می‌شود؟
مراحل ثبت نام با توجه به نوع بانک و نوع وامی که درخواست می‌نمایید متغیر است. به طور معمول برای همه بانک‌ها ابتدا باید به شعبه مورد نظر مراجعه کرده و پس دریافت مدارک مورد نظر اقدام به ثبت نام نمایید. معمولا ثبت نام وام بانک برای خرید مسکن به خاطر جمع کردن مدارک و پیدا کردن ضامن کمی طول می‌کشد.
مدارک لازم برای دریافت انواع وام مسکن چیست؟
مدارک مورد نیاز برای دریافت وام مسکن بین بانک‌ها متفاوت است؛ اما مشترکاتی نیز با یکدیگر دارند. این مشترکات عبارت‌اند از:
• اصل و تصویر تمام صفحات سند مالکیت ملک (سند باید حتما به نام دریافت‌کننده تسهیلات باشد)
• اصل و تصویر پایان‌کار ساختمان
• ارائه قبض برق یا مدارکی که بانک بتواند بر اساس آن کدپستی خانه‌ای را که می‌خواهید برایش تسهیلات بگیرید، تایید کند.
• اصل و تصویر کارت ملی و تمام صفحات شناسنامه مالک یا مالکین
• اصل و تصویر کارت ملی و تمام صفحات شناسنامه ضامن یا ضامنین
• مدارک شغلی و درآمد دریافت‌کننده‌ی تسهیلات مانند جواز کسب و فیش حقوقی
• رسید پرداخت مبلغ ارزیابی ملک
• تکمیل و امضای فرم درخواست وام
شرایط دریافت وام مسکن
بخشی از شرایط دریافت وام مسکن مشابه باقی وام‌ها است. برای دریافت وام مسکن باید ۱۸ سال تمام داشت و مبلغ درآمد خالص شما در فیش حقوقی باید به اندازه‌ای باشد که بانک مطمئن شود شما توانایی بازپرداخت اقساط را دارید. برخی از شرایط دریافت وام خرید مسکن به مرور زمان تغییراتی کرده است، از جمله اینکه در حال حاضر فقط افرادی می‌توانند برای دریافت تسهیلات وام مسکن با افتتاح سپرده اقدام کنند که قبلا به هر طریق این کار را نکرده باشند. در واقع سپرد، مختص وام‌اولی‌هاست و کسانی که می‌خواهند برای بار دوم یا چندم از این وام بهره ببرند حتما باید از طریق خرید اوراق برای دریافت وام خرید مسکن اقدام کنند. از دیگر شرایط دریافت وام مسکن این است که باید از تاریخ جواز خانه‌ای که متقاضی برای خرید انتخاب کرده است کمتر از ۲۵ سال گذشته باشد و ارزش ریالی ملک به اندازه هشتاد درصد از مبلغ وام باشد.
