نشان تجارت - دکتر علی ابراهیم‌خانی درباره خواص مصرف ماهی گفت: ماهی یکی از منابع پروتئینی باکیفیت است که دارای اسید‌های چرب امگا۳ و ویتامین‌هایی مثل ویتامین دی و ویتامین ب۲ یا ریبوفلاوین است. همچنین از نظر املاح معدنی ماهی حاوی کلسیم و فسفر بوده و همچنین می‌تواند منبع خوبی از آهن، زینک، ید و منیزیوم و پتاسیم باشد.
وی به دیگر ترکیبات موثر موجود در ماهی‌ها اشاره و عنوان کرد: یکی از این ترکیبات مفید موجود در ماهی آستاکسانتین است که یک آنتی‌اکسیدان فوق‌العاده قوی است و اثرات بسیار مفیدی در بدن دارد. مورد بعدی ویتامین‌ای است که در ماهی‌ها وجود دارد. میزان سلنیوم در ماهی‌های مختلف متفاوت است. همچنین ماهی حاوی تائورین است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و می‌تواند اثرات مفیدی داشته باشد به ویژه برای افرادی که دارای دیابت و چاقی هستند یا افرادی که دارای سندروم متابولیک هستند. همچنین ماهی آنسرین دارد که هم خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و هم می‌تواند در انقباضات عضلانی مفید باشد.
خانم‌های باردار و شیرده مراقب مصرف ماهی‌ها باشند
این مشاور تغذیه ادامه داد: همه گروه‌های سنی می‌توانند از فواید ماهی‌ها استفاده کنند، مگر افرادی که منع پزشکی دارند. اما ترجیحا افرد برای اطلاع از اینکه چه نوع ماهی استفاده کنند توسط متخصص تغذیه و پزشک‌شان مشاوره داده شوند. در هر یک از گروه‌های سنی یکی از دلیل غالب وجود دارد که ما می‌گوییم ماهی و غذا‌های دریایی را استفاده کنند. برای مثال در افراد سالمند به دلیل اینکه اسید‌های چرب امگا سه موجود در ماهی از تخریب سلول‌های عصبی و سلول‌های مغز تا حدی می‌توانند جلوگیری کنند، اگر مصرف ماهی جزوی از الگوی مصرف منظم غذایی افراد سالمند باشد می‌تواند تا حدی از زوال عقل و دمانس در برخی سالمندان جلوگیری کند.
این متخص تغذیه و رژیم درمانی تاکید کرد: در خانم‌های باردار و شیرده به دلیل اینکه دوران بارداری و شیردهی دوره حساسی است افراد زیر نظر پزشک خود و متخصص تغذیه و براساس شرایط سلامتی که دارند اگر منع غذایی داشته باشند باید رعایت کنند، ولی اگر هم منعی نداشته باشند باید انواع خاصی از ماهی‌ها را استفاده کنند. به دلیل اینکه یکی از نگرانی‌های در دوره بارداری و شیردهی در مصرف آبزیان؛ آلودگی و جیوه موجود در غذا‌های دریایی است که ترجیحا باید از منابع و انواعی از ماهی‌ها استفاده کنند که سطح جیوه پایین‌تری دارند.
پایین بودن مصرف سرانه ماهی در کشور
وی با اشاره به اینکه مصرف سرانه ماهی در کشور ما پایین است، گفت: آلودگی‌ها در بسیاری از مواد غذایی از جمله ماهی هم ممکن است وجود داشته باشد، اما ماهی مزیت‌هایی دارد که بسیار بیشتر از این آلودگی‌هاست. مثل اینکه از انواع بیماری‌های قلبی می‌تواند جلوگیری کند.
ابراهیم‌خانی در پاسخ به این سوال که مصرف ماهی از بروز چه بیماری‌هایی می‌تواند جلوگیری کند، گفت: بیماری‌های قلبی و مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها، دیابت نوع دو، سندروم متابولیک، برخی از سرطان‌ها از جمله سرطان کبد و سرطان تخمدان، افسردگی و اختلالات شناختی از جمله بیماری‌هایی هستند که ماهی می‌تواند از بروز آن‌ها جلوگیری کند. سندروم متابولیک مجموعه‌ای از اختلالت متابولیکی را شامل می‌شود که ماهی در جلوگیری از آن مفید واقع می‌شود.
هفته‌ای دو بار در برنامه غذایی‌تان ماهی مصرف کنید
وی با بیان اینکه نمی‌توان برای همه گروه‌های سنی یک نسخه واحد از مصرف ماهی پیچید، چون به عوامل مختلفی بستگی دارد، اضافه کرد: به طور کلی توصیه بر این است که هفته‌ای دو بار از انواع مناسب ماهی‌ها در برنامه غذایی استفاده شود.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: در طب سنتی معتقدند با توجه به طبع سرد ماهی مصرف ماهی و غذا‌هایی که با ماهی تهیه می‌شوند در فصل تابستان صورت بگیرد، اما در علم روز به این موارد اشاره‌ای نشده است.
ماهی کدام آب‌ها را توصیه کنیم؟
ابراهیم‌خانی در پاسخ به اسن سوال که مصرف ماهی کدام آب‌ها بهتر است، گفت: در طب سنتی عقیده بر این است که ماهی‌ای برای مصرف مناسب است که در آب‌های روان و شیرین زیست کرده باشد، چون طبع متعادل‌تری دارد. عقیده این افراد بر این است که آبی که ماهی در آن زندگی کرده است هرچقدر آب شورتری باشد ماهی سردی و تری کمتری دارد. پرورشی بودن ماهی یا دریایی بودن آن هر کدام از یک معایب و مزایایی برخوردار است.
ماهی‌های دریایی در معرض آلودگی‌ها و فاضلاب‌های صنعتی هستند، اما مراکزی معتبر و استاندارد هستند که این ماهی‌ها را آزمایش و بعد عرضه می‌کنند که اگر زیر نظر این مراکز عرضه شود مصرف آن‌ها هم مشکلی نخواهد داشت. یک سری ماهی‌ها هستند که میزان آلودگی و جیوه بیشتری در بدنشان دارند که می‌توان به کوسه ماهی، اره ماهی، نیزه ماهی و ماهی‌های از این قبیل اشاره کرد که اساسا ماهی‌های ممنوعه به شمار می‌روند.
وی تاکید کرد: هرچند بیشتر مواد غذایی که ما در طول روز مصرف می‌کنیم، سبزی‌ها، میوه‌ها، گوشت و ... این‌ها هم ممکن است انواع آلودگی‌ها را داشته باشد و آلودگی صرفا خاص ماهی‌ها نیست. هر چند مزیت مصرف ماهی خیلی بیشتر از آلودگی‌هاست. ماهی‌های پرورشی که تحت محیط استاندارد و تایید شده و تحت نظارت تولید شوند ممکن از نظر آلودگی ماهی‌های امن‌تری باشند.
بهترین روش طبخ ماهی چیست؟
این متخصص تغذیه درباره بهترین روش طبخ ماهی نیز گفت: اگر مطمئن باشیم که ماهی سالمی را برای طبخ انتخاب کرده‌ایم، می‌توانیم بگوییم که سالم‌ترین روش پخت ماهی می‌تواند روش بخارپز کردن باشد، آرام‌پز کردن با استفاده از دستگاه‌های مخصوص هم روش مناسبی است. برخی از افراد از روش آب‌پز کردن استفاده می‌کنند به دلیل اینکه در این روش از روغن استفاده نمی‌شود، ولی همین اقدام می‌تواند معایبی داشته باشد مثل اینکه برخی از مواد که در ماهی وجود دارد ممکن است از این طریق از دست برود.
متأسفانه اکنون از روش سرخ‌کردن، چون سریع‌ترین روش است استفاده می‌شود، آن‌هم با حرارت بالا. در فرایند سرخ‌کردن هرچه از حرارت بالاتری استفاده کنیم و زمان سرخ‌کردن طولانی‌تر باشد ضرر‌های این روش به مراتب خیلی بیشتر است. ایده‌آل‌ترین روش طبخ این است که زمان طبخ ماده غذایی بیشتر و حرارت کم باشد، اما الان متاسفانه حرارت را بالا و زمان طبخ را کم می‌کنیم که این می‌تواند باعث آسیب‌هایی در ترکیب ماده غذایی شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا با مصرف ماهی می‌توان قید دیگرگوشت‌ها از جمله گوشت قرمز را زد، گفت: توصیه در اکثر مطالعات بر این است که افراد سالم که فاقد هیچگونه بیماری هستند و ممنوعیت غذایی ندارند و در دوره خاصی از زندگی خود مثل بارداری یا دوره شیردهی نیستند از تمام مواد غذایی مجاز به حد اعتدال و میزان نیاز استفاده کنند. پس اینکه بخواهیم یک ماده غذایی را از زندگی حذف کنیم مثلا وقتی ماهی مصرف می‌کنیم دیگر گوشت قرمز نخوریم، خیلی توصیه نمی‌شود.
مصرف ماهی ضرر هم دارد؟
این متخصص تغذیه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا مصرف ماهی ضرر هم دارد، گفت: افرادی که بیمار هستند باید برای مصرف ماهی تحت نظر مشاور تغذیه یا پزشک خود عمل کنند. یک فرد اگر به میزان زیاد حتی آب هم مصرف کند دچار مسومیت می‌شود و ماهی هم از این قاعده مستثنی نیست. مثل بسیاری از مواد غذایی که مصرف آن‌ها می‌تواند عوارضی داشته باشد ماهی هم می‌تواند چنین باشد، می‌تواند در برخی از افراد باعث بروز واکنش‌های آلرژیک شود و، چون میزانی آلودگی دارد در مصرف زیاد ممکن سبب ایجاد اختلالاتی در بدن شود.
