میگرن عذاب آور و راه‌های درمان آن
نشان تجارت - سردرد یکی از شایعترین مشکلات در سراسر جهان است و میگرن نشاندهنده بخش قابلتوجهی از سردرد‌های اولیه است که شایعترین علت سردرد عروقی است. از نظر بالینی سندرم میگرن سردرد متناوب شدید ضرباندار که ۴ تا ۷۲ ساعت طول میکشد تعریف شده است.
معمولاً در یک طرف سر احساس می‌گردد و با فعالیت تشدید می‌گردد، ممکن است با تهوع همراه باشد و نوعاً اختلالات بینایی و احساس غیرمعمول بویایی نیز دیده می‌شود. اکثر بیماران تاری دید گذرا، برق زدن و نور درخشنده‌ای احساس می‌کنند. میگرن بیشتر بین سنین ۱۵ تا ۵۵ سال شایع است و اغلب زنان را بیشتر از مردان (حدود ۱۵ درصد زنان و ۶ درصد مردان) تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پاتوفیزیولوژی
اگرچه پاتوفیزیولوژی آن هنوز هم به طور کامل درک نشده است، تصور می‌شود میگرن یک واکنش عصبی عروقی به تغییرات ناگهانی در محیط داخلی و خارجی است. جریان خون مغز در حملات میگرن توسط سیگنالهای سروتونرژیک و آمینرژیک تنظیم می‌شود که می‌تواند تحریک نورونهای قشر مغز تحت تأثیر قرار دهد.
همچنین تصور می‌شود میگرن ریشه در عروق داشته باشد و به دنبال یک سابقه خانوادگی باشد. فرضیه غالب این است که عروق خونی سخت شامه گشاد شده و جریان خون موجدار در این عروق باعث درد می‌شود. جزء التهابی نیز برای سردرد میگرنی در کنار اختلال عملکرد میتوکندری پیشنهاد شده است.
التهاب نوروژنیک و گشادی عروق که پس از اثرات انتقالدهندههای عصبی رخ می‌دهد در توسعه درد نقش دارد. شناسایی عواملی که زمینهساز التهاب در میگرن هستند برای پیشگیری و استراتژی درمان حملات حاد مهم است.
دو نوع میگرن وجود دارد:
۱) میگرن کلاسیک همراه با علائم آئورا (Aura) که با اختلالات حسی حرکتی و بینایی همراه است. در این نوع میگرن نور‌های چشمکزن، از دستدهی موقت بینایی، مشکل در تکلم و بیحسی در اندامها شایع است.
۲) میگرن بدون علائم آئورا
درمان بستگی به تکرر حملات و وجود بیماری همزمان دارد. تاریخچه کامل، کلیدی برای تشخیص پزشکی است. برای تأیید تشخیص سردرد میگرن، سردرد باید ضرباندار، اپیزودیک و شدید باشد. تاریخچه تهوع، استفراغ، ترس از نور و تظاهرات بینائی یا بویایی باید وجود داشته باشد.
درمان
فاکتور‌های مختلفی از جمله مواد غذایی، بوها، تغییر در عادات خواب سردرد‌های میگرنی را تشدید می‌نمایند؛ حملات میگرنی به انواعی از معالجات پاسخ می‌دهند. از آنجا که ممکن است بعضی از مواد غذایی در بعضی افراد و برخی دیگر از غذا‌ها در تعداد دیگری از بیماران، باعث تشدید حملات میگرنی گردند و آستانه عدم تحمل‌های غذایی در طول زمان متغیر است، لذا توصیه‌های کلی درمورد اجتناب از مواد غذایی، توصیه‌های ضعیفی هستند.
آمین‌های بیوژنیک از جمله تیرامین و فنیلاتیلآمین موجود در غذا‌های مانند شراب، پنیر کهنه، باقلا و ... به عنوان عامل سردرد‌های میگرنی، مورد توجه قرار گرفته بودند و لذا رژیم محدود از تیرامین یا فنیلاتیلآمین ممکن است برای برخی بیماران توصیه شود.
از آنجا که مواد غذایی مظنون را صرفاً زمانی می‌توان به درستی مشخص نمود که ابتدا حذف و سپس به رژیم اضافه گردند، لذا رژیمشناسان باید اقلام جانشینی غذایی که ارزش تغذیه‌ای مشابهی داشته باشند را به جای مواد غذایی حذف شده پیشنهاد نمایند.
در برخی بیماران دهیدراسیون ممکن است عامل تحریک حمله میگرنی باشد؛ روش ساده اثبات آن نوشیدن بیشتر (حداقل ۳-۲ فنجان) جهت هیدراسیون می‌باشد.
مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ و روغن زیتون در کاهش حملات میگرن مؤثر بوده است.
پرهیز از غذا‌های حاوی منوسدیمگلوتامات و نگهدارنده
پرهیز از گرسنگی و استرس
بهبود خواب و مصرف متعادل کافئین و ورزش
سعی در کنترل تغییرات محیطی مانند جابهجایی تغییرات زمانی و ارتفاع
بسیاری از بیماران محصولات گیاهی و یا مکملهای تغذیه‌ای را برای کنترل سردرد خود آزمایش می‌کنند. بابونه و گیاه باباآدم نیز ممکن است مؤثر باشد. دو نوترینت ریبوفلاوین و کوآنزیم Q۱O به دلیل نقش آن‌ها در متابولیسم انرژی پیشنهاد می‌شود. همچنین نشان داده شده است که منیزیم در درمان سردرد‌های میگرنی مؤثر است. ویتامین B۶ و B۱۲ و فولیک اسید برای پروفیلاکسی حائز اهمیت می‌باشد.
ویتامین B۲ و میگرن:
برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که ویتامین B۲ می‌تواند مانند آنتیاکسیدان عمل و اثرات مخرب رادیکالهای آزاد را خنثی کند و به عنوان یک محافظتکننده عصبی و بهبوددهنده عملکرد و ساختار مغزی شناخته شده است. همچنین می‌تواند از شدت سردرد‌های میگرنی بکاهد. در مطالعات بررسی شده بر روی بزرگسالان نشان دادند که مکمل ریبوفلاوین در دوز‌های بالا (۴۰۰ میلیگرم) علاوه بر بهبود علائم، می‌تواند یک نقش پروفیلاکتیک یا پیشگیریکننده در پیشرفت حملات میگرنی نیز داشته باشد. مطالعات انجام شده در کودکان نشان داد که مصرف ۴۰۰ میلیگرم ریبوفلاوین باعث بهبود علائم میگرن می‌گردد. به طور کلی ویتامینهای گروه B ممکن است به جلوگیری یا درمان میگرن کمک کنند.
کوآنزیم Q۱O و میگرن:
کوآنزیم Q۱۰ می‌تواند صدمات سلولهای بدن که ناشی از عوامل محیطی و ... است را کاهش دهد. کوآنزیم Q۱۰ یک شبه ویتامین است و در داخل هر یک از سلولهای بدن برای تولید انرژی مورد نیاز است و در غشای میتوکندری و زنجیره انتقال الکترون نقش دارد و خواص آنتی‌اکسیدانی آن اثبات شده است و می‌تواند در بهبود وضعیت میگرن مؤثر باشد. مطالعات بالینی اولیه در این زمینه محدود است. گفته می‌شود در برخی افراد Q۱۰ اثر پیشگیریکننده در کاهش شدت و تعداد دفعات حملات میگرن داشته است.
منیزیم و میگرن:
یک ماده معدنی می‌باشد که در بسیاری از پروسههای داخل بدن مانند متابولیسم و تنظیم فشار خون نقش اساسی دارد. کمبود منیزیوم ممکن است از طریق پیشرفت افسردگی، تغییر انتقالدهندههای عصبی آزاد شده و افزایش تراکم پلاکتها نقش مهمی در پاتوژنز سردرد میگرن داشته باشد. احتمالاً ﺳﻄﺢ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﯿﮕﺮﻧﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ می‌باشد. برخی مطالعات نشان دادهاند که مکملهای حاوی منیزیم، در کاهش تعداد دفعات و فواصل حملات سردرد میگرنی مؤثر میباشند، اما این فرضیه هنوز به طور کامل پذیرفته نشده است.
ویتامین D و میگرن:
ویتامین D یک نورواسترویید با خواص اتوکرین/پاراکرین است. اثر ویتامین D فقط به حفظ سلامت استخوان با تنظیم هموستاز کلسیم محدود نمیشود و با خواص آپوپتوز، ضد التهاب و ایمنی شناخته می‌شود. اثر محافظت نورونی ویتامین D در CNS از طریق مکانیسم آنتی‌اکسیدانی، مدولاسیون کلسیم نورونی و مکانیزم سمزدایی است.
ویتامین D نقش مهمی در ترشح واسطه در CNS بازی میکند که این نقش در پاتوفیزیولوژی میگرن و اثرات محافظت نورونی و آنتی‌اکسیدانی ممکن است با ابتلا به میگرن در ارتباط باشد. چند مطالعه منتشر شده در بزرگسالان گزارش می‌دهد که مصرف مکمل ویتامین D تکرر حملات میگرن را کاهش می‌دهد و می‌تواند یک گزینه درمانی برای میگرن باشد.
درمان دارویی
دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی:
(NSAID) مصرف ترکیب استامینوفن و آسپرین برای میگرن خفیف تا متوسط توسط اداره دارو و غذای آمریکا FDA مجاز شمرده شده است.
آگونیستهای ۵-HT۱:
تحریک گیرندههای ۵ هیدروکسی تیریپتامین توسط ارگوتامین میتوانند حملات میگرنی را مهار کنند. مصرف این دارو برای افراد مبتلا به بیماری قلبی - عروقی ممنوع می‌باشد.
آنتاگونیستهای دوپامین:
دارو‌هایی مانند متوکلوپرامید سبب بهبود قابلملاحظه در حملات میگرن میشوند در حملات میگرن این دارو‌ها با افزایش جذب اگونیست ۵-HT۱ و کاهش تهوع سبب بهبود سریع بیمار میشوند.
