درگذشت معمار تئاتر شهر و یک حسرت تاریخی
نشان تجارت - این بنای زیبا که همان مجموعه تئاتر شهر ماست، یکی از نمادهای مهم شهر تهران به شمار می‌آید و برای عموم مردم ما مکانی شناخته شده است ولی شاید کمتر کسی بداند که این بنا را طراح و معماری به نام مهندس علی سردار افخمی طراحی کرده است. هنرمندی که طبیعتا بیشتر نزد اهالی تئاتر شناخته شده است.
این طراح و معمار که سال‌ها پیش از ایران مهاجرت کرده بود، دیروز ۱۷ آذر ماه درگذشت.
با درگذشت او انبوهی از خاطرات، برای خانواده تئاتر و علاقه‌مندان این هنر زنده شد. مرور این خاطرات بویژه در دوران کرونا که سبب خاموشی چندین ماهه مجموعه تئاتر شهر و دلتنگی خانواده تئاتر شده، رنگ و بویی دیگر هم دارد.
در همین زمینه با خسرو خورشیدی، طراح صحنه صاحب‌نام تئاتر که آثار متعددی را در مجموعه تئاتر شهر طراحی کرده، گفتگوی کوتاهی انجام دادیم.
خورشیدی ، درگذشت علی سردار افخمی را به جامعه هنری و معماری ایران تسلیت می‌گوید و صحبت خود را با ایسنا این گونه ادامه می‌دهد: ایشان جزو چهره‌های تحصیل‌کرده، صاحب‌نام و آرشتیکت توانمند ما بود که یادگاری‌های ارزشمندی هم از خود بر جای گذاشت.
این طراح و معمار با سابقه ادامه می‌دهد: مجموعه تئاتر شهر از نظر زیبایی و تزیینات، بنای بسیار منحصر به فردی است ولی متاسفانه ایراداتی هم دارد که نباید از نظر دور داشت.
خورشیدی اضافه می‌کند: وقتی قرار است صحنه‌ای برای اجرای تئاتر درست شود، طراحی آن باید به گونه‌ای باشد که تماشاگر از همه جای سالن دید داشته باشد و به عبارت دیگر، سالن نقطه کور نداشته باشد ولی متاسفانه این نقص در تئاتر شهر و همینطور در تالار وحدت وجود دارد. به این معنا که اگر تماشاگر در گوشه سالن بنشیند، نمی‌تواند بخشی از صحنه را ببیند.
این استاد دانشگاه که سابقه همکاری با هنرمندانی مانند حمید سمندریان، پری صابری، محمد علی نجفی و ... را دارد و چندین نمایش را در مجموعه تئاتر شهر طراحی کرده اضافه می‌کند: وجود این نقطه ضعف، کار طراحی را برای طراحان سخت می‌کند ولی این کاستی سبب نمی‌شود که جایگاه هنری طراح این بنا زیر سئوال برود چراکه آقای سردار افخمی، آرشیتکتی بزرگ بود و علاوه بر مجموعه تئاتر شهر، ساختمان مجلس را هم طراحی کرده بود ولی آنچه مایه دریغ و حسرت است، این است که ای کاش برای طراحی مجموعه تئاتر شهر با یک طراح صحنه مجرب تئاتر مشورت می‌کرد که اگر این کار را انجام داده بود مجموعه‌ای حرفه‌ای‌تر برای تئاتر کشورمان می‌داشتیم.
خورشیدی با تاکید بر ضرورت در نظر گرفتن نکات ایمنی در طراحی و ساخت مکان‌هایی مانند تئاتر شهر که تردد در آنها زیاد است، خاطرنشان می‌کند: تئاتر شهر یک مشکل دیگر هم دارد که این مشکل البته در برخی از تئاترهای دیگر کشورها هم دیده می‌شود؛ به این صورت که در ورود و خروج این مجموعه یکی است و همین مساله ضریب ایمنی آن را پایین می‌آورد و اگر خدای نکرده اتفاقی مانند آتش‌سوزی یا زلزله رخ بدهد، خطرات بیشتری برای مراجعان به همراه دارد.
این هنرمند در عین حال یادآوری می‌کند: این نکات به معنای کم ارزش کردن کار آقای سردار افخمی نیست چراکه ایشان حدود نیم قرن پیش این مجموعه را طراحی کرده که همچنان یکی از چشم‌نوازترین بناهای شهر تهران است و زیبایی و معماری منحصر به فردش بر کسی پوشیده نیست ولی امید داریم با یادآوری این نواقص، جلوی تکرار آن را در ساخت و سازهای آینده بگیریم که اگر فردا روزی قرار شد مجموعه دیگری برای اجرای تئاتر ساخته شود، به این نکات توجه کنند.
خورشیدی در پایان سخنان خود می‌گوید: امیدوارم روح آقای سردار افخمی شاد باشد. ایشان چهره‌ای بسیار محترم بود و دانش بالایی در زمینه معماری داشت و هر چه تعداد این گونه چهره‌ها افزوده شود، کشوری فرهنگی‌تر و آبادتر خواهیم داشت.
علی سردارافخمی زاده سال ۱۳۰۸ در تهران بود که تحصیلات خود را درمقطع دکتری معماری از دانشکده هنرهای زیبای پاریس به انجام رسانید و سالهای طولانی در این کشور زندگی می‌کرد. او دهه 40 به ایران آمد ولی مدتی بعد بار دیگر به فرانسه بازگشت و روز 18 آذر ماه به علت کهولت سن در این کشور درگذشت.
منبع: ایسنا
