نشان تجارت - بازار جهانی میوه خشک از جمله بازار‌های پر رونقی است که ایران نیز غالبا با عرضه قیسی و کشمش در این بازار سال‌ها است حضور دارد و رقابت می‌کند. با این وجود استاندارد‌های جهانی برای این محصولات سختگیرانه است و برای تولید این محصولات، کشور تولید کننده باید در سطح بالایی تولید کند تا بتواند با قیمت مناسبی آن را به فروش برساند. برای داشتن تولید خوب در این حوزه تولید کنندگان نیاز به دستگاه‌های خشک کن استاندارد و با کیفیت دارند تا بتوانند مطابق استاندارد‌های جهانی میوه خشک تولید کنند. در این میان اگرچه دستگاه‌های آلمانی با کیفیت‌ترین محسوب می‌شوند، اما در حال حاضر چند شرکت سازنده این دستگاه‌ها نیز در داخل فعالیت دارند که خدماتی مشابه با قیمتی کمتر به متقاضیان ارائه می‌دهند.
در این راستا خبرگزاری بازار با «حمیدرضا طیب لی»، مسئول بخش بازرگانی یک شرکت تولید کننده دستگاه‌های خشک کن میوه گفتگویی انجام داده است و پیگیر چالش‌ها و آخرین دستاورد‌های آن‌ها شده است. گفتنی است فعالیت‌های این شرکت که به صورت خانوادگی اداره می‌شود از چندین بخش «تامین میوه تازه، تولید دستگاه‌های خشک کن و تجهیزات لوازم جانبی و بخش بازرگانی میوه خشک» تشکیل شده است.
قیمت دستگاه‌های خانگی از ۱۰ میلیون تومان به بالا و قیمت دستگاه‌های نیمه صنعتی نیز از ۵۰ میلیون تومان به بالا است. این دستگاه‌ها در واقع به روش همرفتی کار می‌کند و تابش هوای گرم روی محصول باعث تبخیر آب میوه می‌شود و در نهایت میوه خشک می‌شود.
*به عنوان سوال اول کمی در خصوص نوع فعالیت تان توضیح بدهید.
فعالیت ما عمدتا در سه بخش تامین میوه تازه، تولید دستگاه خشک کن و همچنین بازرگانی میوه خشک است که در بخشی از کار میوه‌های خشک را از تولید کنندکان خریداری و پس از کنترل کیفی و بسته بندی به کشور‌های هدف ارسال می‌کنیم. در بخشی دیگر نیز اقدام به تولید دستگاه‌های خشک کن میوه می‌کنیم که شامل دستگاه‌های خانگی و نیمه صنعتی است که قیمت خانگی‌ها از ۱۰ میلیون تومان به بالا و قیمت دستگاه‌های نیمه صنعتی نیز از ۵۰ میلیون تومان به بالا است. این دستگاه‌ها در واقع به روش همرفتی کار می‌کند و تابش هوای گرم روی محصول باعث تبخیر آب میوه می‌شود و در نهایت میوه خشک می‌شود.
*در خصوص ویژگی جدیدترین دستگاه تولیدی خود که اخیرا به بازار آمده است نیز توضیح بدهید.
نسخه جدید یکی از به روزترین دستگاه‌ها و در رده دستگاه‌های اروپایی و چین است. این دستگاه تمام آپشن‌های کنترل از راه دور را دارد و به صورت هوشمند میوه‌های درون دستگاه را انتخاب می‌کند و تنظیمات را انجام می‌دهد. به این معنا که دستگاه نسبت به ورودی میوه و ضخامت اسلایس‌ها کاملا هوشمند است و به تلفن همراه کاربر متصل می‌شود و می‌تواند تولید را کنترل کند.
غالب لوازمی که برای دستگاه‌های خشک کن میوه استفاده می‌شود از جمله ورق‌ها و عایق‌ها ایرانی است و برخی قطعات کابلی و برق آن چینی و آلمانی است، اما دستگاه به صورت کامل در کارخانه تولید می‌شود و مالکیت معنوی آن نیز ثبت شده شرکت است.
*بحث تامین قطعات و لوازم اولیه ساخت دستگاه‌ها مهمترین مساله داخلی یا خارجی بودن و همچنین کیفیت آن‌ها است. در حال حاضر قطعاتی که به کار میبرد محصول کدام کشور است و تفاوت قیمت تولیدات شما با نمونه‌های خارجی چقدر است؟
غالب لوازمی که برای دستگاه‌ها خشک کن میوه استفاده می‌شود از جمله ورق‌ها و عایق‌ها ایرانی است و برخی قطعات کابلی و برق آن چینی و آلمانی است، اما دستگاه به صورت کامل در کارخانه تولید می‌شود و مالکیت معنوی آن نیز ثبت شده شرکت مان است. از نظر قیمتی نیز قیمت دستگاه‌های ما حداقل یک سوم قیمت نمونه‌های خارجی است.
*در بحث استاندارد‌های دستگاه‌های خشک کن میوه؛ اصولا چه نکاتی حائز اهمیت است و این نکات چقدر در دستگاه‌های ایرانی رعایت می‌شود؟
در درجه اول دستگاه‌ها باید ایمنی‌های لازم را داشته باشند و هشدار‌هایی که به اپراتور داده می‌شود باید حتما روی دستگاه تثبیت شده باشد. از سوی دیگر باید کارایی لازم را داشته باشد تا بتوان آن را یک دستگاه استاندارد نامید به این معنا که دستگاهی که ظرفیت ۵۰۰ کیلوگرم دارد اگر بتواند کل ۵۰۰ کیلوگرم را به صورت یکنواخت خشک کند دستگاه استانداردی است اگرچه آنچه در بازار عرضه می‌شود همیشه هم اینگونه نیست و به بحث یکنواخت خشک شدن میوه‌ها چندان اهمیت داده نمی‌شود در حالی که خریدار متضرر می‌شود.
*خشک نشدن میوه‌ها به صورت یکنواخت چه تبعات مالی در پی دارد؟
وقتی برخی میوه‌ها زودتر خشک شود و مابقی هنوز خشک نشده باشد در نهایت میوه به اصطلاح می‌سوزد و یا میوه‌هایی که به آن‌ها باد نخورده است کپک می‌زند و از پروسه تولید میوه خشک خارج می‌شود و این به معنای ضرر مالی است به طوری که اگر این اتفاق چند بار رخ دهد قطعا فرد مجبور به رها کردن این کار می‌شود.
نوسات قیمتی قطعات مورد نیاز برای ساخت دستگاه خشک کن اصلی‌ترین چالش تولید کنندگان این صنعت است
*اصلی‌ترین چالش تولید کنندگان دستگاه‌های خشک کن میوه چیست؟
اگرچه هدف منِ تولید کننده مشخص است و طبق اهداف خود پیش می‌رویم و اگر مانعی هم ایجاد شود از آن رد می‌شویم، اما قطعا نوسانات قیمتی که وجود دارد بزرگترین آسیب‌ها را به صنایع مختلف از جمله این صنعت وارد می‌کند.
یکسری کشور‌های خریدار مثل «عراق، سوریه و لبنان» غالبا به دلیل داشتن روابط سیاسی خوب با ایران اقدام به خرید می‌کنند و برخی کشور‌ها نیز مانند «ازبکستان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان و امارات» به دلیل ارزان بودن قیمت این دستگاه‌ها از تولیدات ایران استقبال می‌کنند.
*دستگاه‌های خشک کن ایرانی چه مزایایی دارد که از سوی برخی کشور‌ها خریداری می‌شود؟
یکسری کشور‌های خریدار مثل «عراق، سوریه و لبنان» غالبا به دلیل داشتن روابط سیاسی خوب با ایران اقدام به خرید می‌کنند و برخی کشور‌ها نیز مانند «ازبکستان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان و امارات» به دلیل ارزان بودن قیمت این دستگاه‌ها از تولیدات ایران استقبال می‌کنند.
*با این تفاسیر دستگاه‌های خشک کن ایران چه تفاوتی با دستگاه‌های کشور‌های مطرح در این عرصه مثل آلمان دارد؟
سازندگان ایرانی نیز توانایی تولید دستگاه‌هایی با کیفیت بالا دارند، اما با این وجود هیچ گاه سازندگان ما دستگاه‌هایی با کیفیت بالا در حد دستگاه‌های آلمانی نمی‌سازند. چون غالبا با دید تجاری به این کار نگاه می‌کنند و متناسب با نیاز کشور تولید می‌کنند. درواقع وقتی دستگاهی با این کیفیت خریدار دارد دیگر با کیفیت بالاتر را نیاز نمی‌بیند و، چون کار مشتریان با این دستگاه‌ها راه می‌افتد و خریدار دستگاه‌های باکیفیت بالاتر و قیمت بالاتر را نمی‌خواهد لذا به این تولیدات بسنده می‌کنند. به عبارت دیگر الان چند دستگاه ساز ایرانی توان تولید بهتر از آلمان و چین دارند، اما چون نیاز نیست تولید نمی‌کنند. اما در صورت نیاز حتما می‌توانند دستگاه‌هایی با بالاترین کیفیت تولید و عرضه خواهند کرد.
ایران جزو ۱۰ کشور برتر تولید کننده میوه خشک است و یک دهم میوه خشک موجود در بازار‌های جهانی را ایران تامین می‌کند.
*گردش مالی میوه خشک در سطح جهانی و سهم ایران در این بازار جهانی قدر است؟
کشور‌هایی مثل چین و آمریکا جزو برترین‌های فرآوری میوه و تولید میوه خشک محسوب می‌شوند، چون بالاترین حجم تولید در چین و آمریکا است و بعد از آن نیز کشور‌هایی مثل ترکیه قرار دارد.
با این وجود ایران نیز جزو ۱۰ کشور برتر در فرآوری میوه خشک است، اما از سوی بخش دولتی و دیگر بخش‌های مربوطه چندان حمایت نمی‌شود و حتی سنگ اندازی‌هایی هم می‌شود و همین امر موجب شده ایران نتواند جایگاه خود را ارتقا دهد. اما به طور کلی می‌توان گفت در حال حاضر یک دهم میوه خشک موجود در بازار‌های جهانی متعلق به ایران است.
*به جز زرد آلوی خشک شده و کشمش چه نوع میوه‌هایی غالبا از ایران به صورت خشک شده وارد بازار‌های جهانی می‌شود؟
تا پیش از این میوه خشک ایران را غالبا به وسیله زرد آلو خشک (قیسی)، آلو، کشمش و مویز می‌شناختند؛ یعنی میوه خشک ایران در بازار‌های جهانی از طریق این چند محصولات معرفی شده است. با این وجود طی ۵ تا ۱۰ سال اخیر میوه‌های دیگری از جمله پرتغال، سیب، کیوی و خرمالو در بازار‌های روسیه، ارمنستان، ترکیه، انگلیس، امارات، عراق، کویت، قطر، پاکستان و هند معرفی شده است.
