چگونه کلاهبرداری «پامپ و دامپ» دارایی شما را در یک چشم به هم زدن نابود می‌کند؟

نشان تجارت - مینا قدرتی: در دنیای پرشتاب بازار‌های مالی، از سهام‌های کم‌ارزش (Penny Stocks) گرفته تا هزاران رمزارز ناشناخته، وسوسه سود‌های سریع همیشه وجود دارد. اما پشت وعده‌های وسوسه‌انگیز رشد چندصد درصدی در مدت کوتاه، اغلب یک تله قدیمی و خطرناک کمین کرده است: کلاهبرداری «پامپ و دامپ» (Pump and Dump). این طرح که با هدف دستکاری مصنوعی قیمت یک دارایی و خالی کردن جیب سرمایه‌گذاران خرد طراحی شده است، هنوز هم یکی از رایج‌ترین اشکال فریب در بازار‌های غیرمتمرکز و کم‌نظارت است.

پامپ و دامپ چیست؟

«پامپ و دامپ» یک نوع دستکاری بازار است که در آن گروهی از سفته‌بازان یا کلاهبرداران ابتدا بخش قابل توجهی از یک دارایی خاص (معمولاً سهام یا توکن با حجم معاملات پایین) را با قیمت ارزان خریداری می‌کنند. سپس، این افراد وارد فاز «پامپ» می‌شوند.

۱. فاز پامپ - باد کردن

در این مرحله، کلاهبرداران با استفاده از تبلیغات گسترده و دروغین، اخبار ساختگی، شایعات اغراق‌آمیز یا توصیه مبالغه‌آمیز از طریق شبکه‌های اجتماعی (تلگرام، دیسکورد، توییتر) و ایمیل‌های اسپم، تلاش می‌کنند تقاضای مصنوعی برای دارایی مورد نظر ایجاد کنند. هدف این است که سرمایه‌گذاران خرد با مشاهده افزایش ناگهانی قیمت، از ترس از دست دادن سود وارد معامله شوند. این هجوم تقاضا قیمت را به سرعت به اوج می‌رساند.

۲. فاز دامپ – تخلیه

به محض اینکه قیمت به حداکثر مورد نظر رسید و سرمایه‌گذاران خرد بیشتری وارد شدند، کلاهبرداران اصلی تمام سهام یا توکن‌هایی را که قبلاً به قیمت پایین خریده بودند، یکجا به فروش می‌رسانند. این فروش عظیم و ناگهانی، عرضه را به شدت افزایش داده و باعث سقوط آزاد قیمت می‌شود. از این‌رو، سرمایه‌گذارانی که در اوج قیمت وارد شده‌اند، با دارایی‌های بی‌ارزشی رو‌به‌رو می‌شوند و تمام پول خود را از دست می‌دهند.

در بازار‌های مالی سنتی و تحت نظارت شدید، مانند بازار سهام آمریکا که توسط SEC (کمیسیون بورس و اوراق بهادار) کنترل می‌شود، طرح‌های پامپ و دامپ شدیداً غیرقانونی و مستوجب مجازات‌های سنگین هستند. به همین دلیل، انجام این کلاهبرداری‌ها در مورد سهام شرکت‌های بزرگ تقریباً غیرممکن است. با این حال، این روش همچنان در دو حوزه رایج است:

سهام‌های کم‌ارزش: شرکت‌های بسیار کوچک یا ورشکسته‌ای که تحت نظارت ضعیفی هستند.

بازار رمزارزها: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، نبود نظارت مرکزی و حجم بالای پروژه‌های نوپا با نقدینگی پایین. رمزارز‌های جدید یا میم‌کوین‌های ناشناس به هدف اصلی این نوع کلاهبرداری در سال‌های اخیر تبدیل شده‌اند.

علائم هشدار دهنده: چگونه قربانی نشویم؟

تشخیص کلاهبرداری پامپ و دامپ می‌تواند دشوار باشد، اما سرمایه‌گذاران می‌توانند با هوشیاری، خود را در برابر این تله‌ها ایمن سازند.

سرمایه‌گذاران باید همواره به یاد داشته باشند که در دنیای مالی، هیچ سود تضمینی و سریع‌الوصولی وجود ندارد. طرح‌های پامپ و دامپ نه تنها غیرقانونی هستند (در بازار‌های تحت نظارت)، بلکه از نظر اخلاقی نیز مخرب بوده و برای اکثریت شرکت‌کنندگان منجر به زیان کامل سرمایه می‌شود. بنابراین اول همیشه بر اساس تحلیل بنیادی و تکنیکال معتبر سرمایه‌گذاری کنید، نه بر اساس توصیه‌های ناشناس در فضای مجازی. دوم اینکه مراقب دارایی‌هایی باشید که رشد آن‌ها بر اساس هیجان و شایعه است، نه ارزش واقعی. توصیه آخر اینکه اگر سودی بیش از حد خوب به نظر می‌رسد، به احتمال زیاد یک تله است. از قانون «اول سود خود کلاهبردار را تأمین می‌کند» پیروی نکنید.