دانشگاه‌ها با تربیت افراد آکادمیک می‌توانند نقش کامپیوتر و کاربرد‌های هوش مصنوعی را در زندگی‌ها پررنگ کنند
نشان تجارت - مینا قدرتی: کنکور، به عنوان یک آزمون بزرگ و تعیین‌کننده در نظام آموزشی کشور، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانش‌آموزان و خانواده‌ها بوده است. مسیری پر از چالش، تلاش و البته فرصت‌های بی‌نظیر برای ساختن آینده‌ای روشن. امروز در مورد این مسیر پرچالش و هیجان‌انگیز با فرنوش ستوده‌باران، دکتری مهندسی کامپیوتر، فعال در حوزه فناوری اطلاعات و مدرس دانشگاه به گفت‌و‌گو نشستیم.
* به نظر شما مهم‌ترین چالش‌های کنکور سراسری برای داوطلبان رشته کامپیوتر چیست؟
چالش اصلی برای بعد از قبول شدن در کنکور است. برای قبول شدن در رشته کامپیوتر، رتبه‌های برتر پذیرفته می‌شوند، ولی اطلاعات کامپیوتری در این سنجش دخیل نیست و در دانشگاه مخصوصاً زیرشاخه‌های برنامه‌نویسی از صفر و ریشه‌ای تدریس نمی‌شود و دانشجو و داوطلب باید آشنایی مقدماتی داشته باشد.
* آیا کنکور به تنهایی معیار مناسبی برای سنجش توانایی‌های دانشجویان ورودی رشته کامپیوتر است؟ چرا؟
همانطور که اشاره کردم افرادی موفق‌تر هستند که آشنایی قبلی با کامپیوتر و علم روز آن تا حدی داشته باشند، حداقل استفاده مبتدی یا برنامه‌های مقدماتی که در سنجش کنکور این موضوع‌ها لحاظ نمی‌شود، در صورتی که تست‌های عملی در سنجش‌ها گنجانده شود خود دانشجو و داوطلبان مسیر موفق‌تری خواهند داشت.
* به نظر شما چه تغییراتی در کنکور می‌تواند به شناسایی بهتر استعداد‌های واقعی در حوزه کامپیوتر کمک کند؟
حداقل گنجاندن اطلاعات عمومی کامپیوتری در سنجش این رشته.
* در مقایسه با گذشته، آیا سطح علمی دانشجویان ورودی رشته کامپیوتر تغییر کرده است؟ اگر بله، به چه علت؟
صد درصد بله. در گذشته تعداد بسیار محدودی دارای کامپیوتر شخصی یا pc خانگی بودند، ولی در حال حاضر اکثر دانش‌آموزان لب تاب شخصی دارند، نه تنها با کارکرد اولیه کامپیوتر، بلکه حتی با انواع زبان‌ها و برنامه‌های کامپیوتری از سن کم آشنایی دارند.
* به نظر شما چه مهارت‌هایی (غیر از دانش تئوری) برای موفقیت در رشته کامپیوتر ضروری است و کنکور تا چه حد این مهارت‌ها را ارزیابی می‌کند؟
متاسفانه اغلب آموزش این رشته به سمت عملی و مهارت‌یابی در جایگاه‌های مختلف و کاربرد در کار ارائه نمی‌شود. یکی از موضوعاتی که باعث موفق‌تر شدن این رشته چه در سنجش و چه حاصل از خروجی بهتر می‌شود، هرچه عملی‌تر کردن و کاربردی‌تر کردن این رشته است.
* به نظر شما چه فاکتور‌هایی (علاوه بر رتبه کنکور) باید در پذیرش دانشجویان رشته کامپیوتر مدنظر قرار گیرند؟ (مانند سابقه فعالیت‌های عملی، پروژه‌ها، مسابقات و غیره)
دانش و مخصوصاً سنجش مهارت‌هایی مثل برنامه‌نویسی و... به صورت عملی.
* آیا دوره کارشناسی کامپیوتر در دانشگاه‌های ایران، دانشجویان را به خوبی برای ورود به بازار کار یا ادامه تحصیلات تکمیلی آماده می‌کند؟ چه نقاط قوت و چه نقاط ضعفی وجود دارد؟
برای ادامه تحصیل بله، خیلی خوب و کامل، اما برای ورود به بازار کار باید خود فرد تجربیات عملی در کنار تحصیلات اکادمیک به دست بیاورد. در دانشگاه به صورت کامل و عملی کار نمی‌شود.
* به نظر شما چه اصلاحاتی در برنامه درسی دوره کارشناسی کامپیوتر ضروری است تا نیاز‌های روز بازار کار و پیشرفت‌های علمی را بهتر پوشش دهد؟
به روزتر کردن آموزش‌های برنامه‌نویسی دنیا. مثلاً هنوز زبان اسمبلی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود در صورتی که این زبان در همه جای دنیا منسوخ شده است. از این‌رو باید به جای آموزش زبان‌های قدیمی از زبان‌های روز و کاربردی مثل پایتون و... استفاده شود.
* آیا دانشگاه‌ها باید در دوره کارشناسی، گرایش‌های تخصصی‌تری در رشته کامپیوتر ارائه دهند؟ مزایا و معایب این رویکرد چیست؟
در حال حاضر دانشگاه‌های علمی کاربردی زیرشاخه کامپیوتر را بسیار به شاخه‌های ریزتری تقسیم‌بندی کرده‌اند که این امر خیلی به علایق ریز دانشجویان در زیر شاخه‌های مورد نظر کمک کرده است. در صورتی که زیرشاخه‌های کامپیوتر، تقسیم‌بندی ریزبینانه‌تری داشته باشد از حالت کلی دانش کامپیوتر به ریزشاخه‌های مورد علاقه تقسیم می‌شود.
* به نظر شما اساتید دانشگاه چگونه می‌توانند دانشجویان را به یادگیری فعال و خودآموزی در زمینه کامپیوتر تشویق کنند؟
با ایجاد گروه‌های چندنفره و ارائه پروژه‌های روز موجود در بازار کار به صورت عملی، ارائه مطالب روز و تشویق دانشجویان به تحقیق و ارائه الگوریتم و روش‌های بهینه‌تر برای گسترش و پیشبرد راه‌های موجود.
* با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی، به نظر شما مهم‌ترین مهارت‌هایی که دانشجویان کامپیوتر باید در سال‌های آینده کسب کنند، چیست؟
دانش به روز نرم‌افزار‌های برنامه‌نویسی، هوش مصنوعی و کاربرد آن در زندگی روزمره، راه‌های جدید برای شکوفایی هوش مصنوعی در انواع علوم و دانش، مهارت استفاده از هوش مصنوعی‌های متفاوت و مقایسه و کاربرد‌های متفاوت آن‌ها در انواع کار‌ها و عوامل روزانه.
* به نظر شما نقش دانشگاه‌ها در تربیت نیروی انسانی متخصص برای رفع نیاز‌های صنعت کامپیوتر در ایران چیست؟
دانشگاه‌ها با ترویج و تربیت افراد آکادمیک و حرفه‌ای می‌توانند نقش کامپیوتر و مخصوصاً کاربرد‌های هوش مصنوعی را در زندگی سایر افراد جامعه پررنگ کنند. در هرخانواده یک فرد آشنا و مسلط به ابزار‌ها و دانش کامپیوتر می‌تواند مبلغ و گسترش‌دهنده بسیار قوی‌ای برای دانش کامپیوتر و استفاده از کاربرد‌های آن برای سایرین باشد.
* آیا دانشگاه‌ها باید با شرکت‌های فناوری همکاری بیشتری داشته باشند؟ این همکاری چگونه می‌تواند به نفع دانشجویان و صنعت باشد؟
صد درصد همکاری دانشگاه‌ها با شرکت‌های اجرایی منجر به تربیت افراد ماهر اکادمیک خواهد شد. افرادی که نه فقط به صورت تئوری، بلکه با اجرای کاربرد‌های مختلف علم کامپیوتر در پروژه‌های مختلف اجرایی آمادگی لازم برای ورود به بازار کار را دارا خواهند بود.
* آیا مهاجرت فارغ‌التحصیلان رشته کامپیوتر به خارج از کشور یک معضل است؟ چه راهکار‌هایی برای کاهش این مهاجرت‌ها وجود دارد؟
رشته کامپیوتر دارای کاربرد‌ها و موقعیت‌های شغلی بسیار مناسبی در همه جای دنیا است. از لحاظ کسب درآمد می‌توان گفت برنامه‌نویسان کامپیوتری جزو پردرآمدترین افراد دنیا محسوب می‌شوند و این ویژگی‌های ایده‌آل باعث خروج بسیاری از افراد تحصیل‌کرده از کشور می‌شود. دولت با به کارگیری افراد ماهر و البته تامین منابع مالی قوی‌تر و ایجاد بستر‌های مناسب برای اجرای پروژه‌های پیشنهادی و سرمایه‌گذاری‌های لازم باید ویژگی‌های ماندگاری افراد را قوت بخشد.
* آیا شما توصیه‌ای برای داوطلبان کنکور دارید که می‌خواهند در رشته کامپیوتر موفق شوند؟
توصیه من به دانش‌آموزان کنکوری همیشه شناسایی علایق و دنبال کردن زیرشاخه‌های متناسب با علایق‌شان است. در صورتی که فقط با توصیه دیگران وارد این رشته شوند و علاقه‌ای نداشته باشند، آینده روشنی نخواهند داشت، چون رشته کامپیوتر در عین کاربردی بودن جزو رشته‌های سخت دانشگاهی است و نیاز به تلاش و درس خواندن کافی و بروز بودن بسیار دارد.
* آیا شما پیشنهادی برای مسئولان آموزش عالی دارید که به بهبود وضعیت آموزش کامپیوتر در کشور کمک کند؟
ارائه و فراهم کردن بستر‌های بروز و سرمایه‌گذاری‌های لازم برای اجرای پروژه‌های بسیار قوی دانشجویان و حمایت‌ها و تشویق‌های مالی.
