نشان تجارت - مینا قدرتی: هوش مصنوعی (AI) توانایی رایانهها و دیگر ماشینها برای تقلید از هوش انسان است. این شامل یادگیری، حل مسئله، تصمیمگیری و درک زبان میشود. تأثیر هوش مصنوعی بر زندگی روزمره ما روز به روز بیشتر میشود. از دستیارهای دیجیتالی مانند سیری و الکسا گرفته تا سیستمهای پیشنهاددهنده در شبکههای اجتماعی و موتورهای جستوجو، هوش مصنوعی در حال تغییر نحوه تعامل ما با فناوری است.
همچنین در حوزههای پزشکی، حمل و نقل، آموزش و بسیاری از زمینههای دیگر، کاربردهای فراوانی دارد و باعث افزایش کارایی، دقت و سرعت میشود. با این حال، نگرانیهایی در مورد جنبههای اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی نیز وجود دارد که نیازمند بررسی و مدیریت دقیق هستند.
در همین راستا، با مرضیه (مرجان) مرتاضیمهربانی، مدرس دانشگاه، تصویرساز، عروسکساز و عضو موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر به گفتوگو نشستیم تا از تاثیر هوش مصنوعی در زمینه طراحی گرافیک بدانیم.
* به نظر شما هوش مصنوعی چه تاثیری بر آینده طراحی گرافیک خواهد داشت؟
هوش مصنوعی با ترکیبی از علم و هنر میتواند پروسه ایدهپردازی، اجرا و بازخورد مشتری و کاربر را برای طراح گرافیک تسریع کند و به طراح، زمان بیشتری برای ایدهپردازی، خلق و ارتباط موثر با مشتری بدهد. همچنین میتواند ابزارهای بیشتری برای آموزش و راهحلهای وسیعتری برای بهتر کردن ایدهها در اختیارش قرار دهد. بهطور مثال ایدههای متنی طراح را به تصاویری بدل کند که در بیشتر مواقع قابل ویرایش هستند.
* چه جنبههایی از کار یک طراح گرافیک را میتوان با هوش مصنوعی تقویت کرد و چه جنبههایی را نمیتوان جایگزین کرد؟
یکی از مهمترین قابلیتهای هوش مصنوعی تبدیل دادهها به شکل خودکار و سریع به الگوهای بصری تبدیل میکند که فرآیند طراحی و بازخوردهای احتمالی کاربران و مشتریها را تسریع میکند. این فرآیند خودکار میتواند ایده طراح را از انتخاب عناصر، رنگ، ترکیب بندی و... را به شکل الگوهای بصری قابل ویرایش آن هم در زمانی بسیار کمتر از فرآیند طراحی توسط انسان بدل کند، اما هوش مصنوعی با تمام توانمندی هایش فاقد خصوصیات انسانی نظیر احسایات، خلاقیت، الهام و درک فرهنگ و اخلاق است. همچنین او نمیتواند ارتباط موثر با مشتری داشته باشد.
* آیا فکر میکنید هوش مصنوعی تهدیدی برای طراحان گرافیک است یا ابزاری برای توانمندسازی آنها؟ چرا؟
به نظر من جنبههای مثبت مثبت هوش مصنوعی به مراتب بیشتر از جنبههای منفی و گاه ترسناک به عنوان رقیب برای طراحان است، چرا که به واسطه آن طراح گرافیک را از مسیرهای تکراری و خسته کننده و گاه با احتمال خطا رها میکند و مسیر طراحی را برای او هموار میکند و به او امکان بیشتری برای پرورش خلاقیت و ایدههایش میدهد و به راحتی به طراح با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی زمینههای شخصی سازی طرحها را فراهم میسازد و بدین ترتیب رضایت مستری را بالا میبرد و انسان با داشتن ویژگیهای منحصربهفرد نظیر خلاقیت، احساس، اخلاق، فرهنگ یک پله از او بالاتر است.
* آیا تجربهای در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در طراحی گرافیک دارید؟ اگر پاسخ مثبت است، کدام ابزارها و چگونه از آنها استفاده کردهاید؟
بله، من به عنوان مدرس هنر پروژهای با مناسبت «شب یلدا» با دانشجوهای تصویرسازی کار کردم و با استفاده از ابزارهای تبدیل متن به تصویر دادههای متنی را که روایتی از شب یلدا بود به تصاویر بسیار خلاقانه تبدیل کردیم. این تصاویر در ابزارهایی نظیر magic studio و dreamstudio ایجاد شدند. روایتی که نگاه متمایزی به شب یلدا داشت و یک فضای سورئال را بیان میکرد، به طور مثال شب یلدا و زامبی ها، شب یلدا در آینده و... که همگی قابل ویرایش بودند و دانشجوها میتوانستند ترکیب بندی، رنگ و فضاسازی و کارکترها را ویرایش کنند که نتایجی بسیار شگرف ایجاد شد و جالب آن که متناسب با ویژگیها و خلاقیت و ایدههای هر فرد ویژگی خاص آن دانشجو را نیز نمایش میداد یا در کلاس مبانی رنگ دانشجوهای مد با استفاده از پالت رنگ ایرانی و نقوش ایرانی طراحی کیف و کفش و لباس انجام شد که بسیار زیبا بودند.
* به نظر شما چه مهارتهایی برای طراحان گرافیک در عصر هوش مصنوعی ضروری است؟
در عصر هوش مصنوعی یک طراح گرافیک باید علاوه بر دانش گرافیک سنتی مهارتهایی نظیر تسلط و آشنایی با نرم افزارهای طراحی مبتنی بر Adobe sensei، برنامه نویسی، زبانهای برنامه نویسی و prompt نویسی داشته باشد و توانایی فهم و استفاده و تجزیه و تحلیل دادهها و الگوریتمها را داشته باشد.
* آیا نمونههایی از پروژههای طراحی گرافیک را میشناسید که از هوش مصنوعی به طور خلاقانه استفاده کرده باشند؟
بگذارید از یک هنرمند نام ببریم. ماریو کلینگمن آلمانی. او در سال ۲۰۱۸ اینستالیشنی به نام «خاطرات رهگذران» برگزار کرد که شامل پرترههایی از زنان و مردان بود که توسط سیستمی که خودش طراحی کرده بود، ایجاد شده بودند. او این سیستم را داخل یک جعبه چوبی گذاشت و آن را از طریق سیم به دو نمایشگری که بالای این جعبه بودند، نصب کرد. او یک مبل روبهرو جعبه قرار داد تا مخاطب بتواند به تماشای پرترههایی که سیستم کلینگمن خلق میکند، بنشیند. این سیستم کلینگمن مبتنی بر شبکههای عصبی بود و میتوانست در لحظه و براساس اظهارات خود او تا ابد، پرترههایی تکرارنشدنی از زنان و مردانی که هرگز فرصت زندگی کردن نداشتند، خلق کند. یا ربات سگ پشمالو سفید او که در سال ۲۰۲۳ رونمایی کرد، این ربات میتواند در گالری هنری بچرخد و هر اثری که برایش جذاب است را نقد کند.
* به نظر شما هوش مصنوعی چه نقشی در آینده تبلیغات و بازاریابی بصری خواهد داشت؟
هوش مصنوعی با استفاده از تجزیه و تحلیل رفتار کاربران با بهره مندی از الگوریتمها به راحتی میتواند به طور دقیق و سریع برای هر فرد شخصی سازی کند و سلایق او را درک کند و بدین ترتیب تبلیغات موثرتری ایجاد کند در نتیجه موجب افزایش بازدهی تبلیغات و کاهش هزینهها شود. همچنین با فرآیند خودکار طراحی زمان طراحی و هزینههای تولید محتوا را کاهش میدهد.
به علاوه با استفاده از واقعیتهای افزوده و واقعیتهای مجازی تجربههای بصری تعاملی و جذاب تری برای کاربر و مشتری ایجاد کند که تعامل با برندها را افزایش میدهد. همچنین باعث افزایش نوآوری میشود و به مدیران کمپینهای تبلیغاتی کمک میکند تا هدف گیریهای دقیق تر، کم ریسکتر و بهتری داشته باشند.
* به نظر شما چالشهای ترکیب هوش مصنوعی و خلاقیت انسان در طراحی گرافیک چیست؟
خب به نظر من هر چیز بدیعی چالشهای خاص خود را دارد؛ به عنوان مثال ترکیب هوش مصنوعی و طراحی گرافیک سنتی چالش بزرگی برای طراحان امروزی دارد؛ زیرا طراحان ملزم میشوند علاوه بر تسلط بر اصول هنری و گرافیک سنتی به مهارتهایی نظیر برنامه نویسی، تجزیه و تحلیل دادهها و زبان هوش مصنوعی نیز آشنا و مسلط شود که شاید برای همه طراحان گرافیک آسان و مطلوب نباشد.
همچنین چالشهای فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی که به طور ناخواسته در اثر تولید طرحهای خودکار توسط هوش مصنوعی ایجاد میشود نیز یکی از مهمترین این چالشها میباشد.
* چگونه میتوان کیفیت و اصالت کارهای طراحی گرافیک تولید شده توسط هوش مصنوعی را ارزیابی کرد؟
با مقایسه و بررسی کارهای تولید شده توسط هوش مصنوعی میتوان منحصربهفرد بودن و اصالت آن را تشخیص داد که البته کار آسانی نیست. همچنین با تجزیه و تحلیل اصول طراحی، ترکیب بندی، رنگ، توازن و... نیز میتوان کیفیت آنها را از لحاظ بصری تجزیه و تحلیل نمود.
* به نظر شما آیا هوش مصنوعی میتواند به ایجاد سبکهای جدید در طراحی گرافیک کمک کند؟
بله، هوش مصنوعی این قابلیت را داراست. به عنوان مثال قادر است با تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به سبکهای گذشته الگوهای جدیدی ارائه دهد و یا با ترکیب آنها سبکهای جدیدی ایجاد کند. همچنین با ترکیب عناصر فرهنگی و بومی و با استفاده از هنر دیجیتال و تکنولوژیهای جدید و خلاقیت انسان ایدههای نامتعارف و بدیعی را خلق کند. هوش مصنوعی با استفاده از تکنولوژی GANs میتواند تولیدات هنری ایجاد کند که پیش ازین وجود نداشتهاند.