با افسردگی غیر معمول یا آتیپیک بیشتر آشنا شوید

نشان تجارت - بطور کلی، اشخاص مبتلا به افسردگی غیر معمول از علایم مشابه اختلال افسردگی ماژور یا عمده (MDD) رنج می‌برند. اما در این میان یک فرق اساسی و مهم وجود دارد؛ واکنش پذیری خلقی. به عبارت دیگر، خلق شخص با وقوع اتفاقی مثبت میتواند تغییر یافته و بهتر شود.

افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول برعکس نامش غیرمعمول نیست؛ بلکه اتفاقا یکی از انواع افسردگی بسیار شایع است؛ ولی به باورِ بعضی کارشناسان، کم‌تر از شیوع واقعی آن مورد تشخیص و درمان قرار می‌گیرد. به گفته‌ی دکتر هالاریس، «این نوع افسردگی به اندازه‌ی افسردگی ماژور شناخته شده نیست.»

علایم افسردگی آتیپیک

علایم افسردگی آتیپیک میتواند از فردی به فرد دیگر تفاوت داشته باشد. علامت کلیدی آن عبارت اند از:

– افسردگی‌هایی که در جواب به وقایع خوب و اخبار مثبت افزایش پیدا می‌کند.

– افزایش اشتهایی که منجر به افزایش وزن گردد.

– تمایل زیاد به خوابیدن، بیش از ۱۰ ساعت در طول روز

– حس سنگینی و کرختی در بازو‌ها و یا پا‌ها که حدود یک ساعت یا بیشتر در طول روز صورت بگیرد. احساسی که متفاوت از خستگی است.

– حساسیت به ترد شدن یا انتقاد که روی روابط فردی و اجتماعی و یا شغل شخص تأثیر می‌گذارد.

– بیخوابی

– اختلال در خوردن مثل پراشت‌هایی عصبی (بولیمیا bulimia)، تغذیه بیش از حد یا محدودیت غذایی بسیار زیاد.

– لاغری بدن و در عین حال احساس چاقی  داشتن

– سردرد و دیگر درد‌ها و مشکلات

دلایل افسردگی آتیپیک

دقیقا معلوم نیست که چه چیزی سبب افسردگی غیرمعمول می‌شود یا این که به چه دلیل بعضی اشخاص دارای خصوصیت‌های گوناگون افسردگی هستند. افسردگی آتیپیک، اغلب در سال‌های نوجوانی و پیش از انواع دیگر افسردگی آغاز می‌شود و میتواند دوره‌ای طولانی‌تر (مزمن) داشته باشد.

همانند سایر انواع افسردگی، ترکیبی از عوامل امکان دارد در شکل پذیری این اختلال درگیر باشند. این عوامل عبارتند از:

تفاوت مغز:

انتقال دهنده‌های عصبی، مواد شیمیایی در مغز هستند که سیگنال‌ها را به دیگر بخش‌های مغز و بدن حمل می‌کنند. زمانی که مقدار این ماده‌های شیمیایی غیر طبیعی یا کم باشد، عملکرد گیرنده‌های عصبی و سیستم عصبی تغییر نموده و منجر به افسردگی می‌شود.

صفت‌های ارثی:

افسردگی در افرادی که بستگان نزدیکشان هم چنین شرایطی را دارند، شایع است.

درمان افسردگی آتیپیک

هرچند مهار کننده‌های برداشت مجدد سروتونین و سایر دارو‌های جدیدتر اغلب به علت داشتن پروفایل اثرات جانبی کم‌تر مناسب بوده و جزء مورد‌های نخست برای درمان افسردگی هستند، ولی بیماران مبتلا به افسردگی آتیپیک به مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) پاسخ بهتری می‌دهند. برخس از دارو‌های MAOIs رایج:

– فنلزین (ناردیل) (Phenelzine (nardil

– ترانیل سیپرومین (پارات) (Tranylcypromine (parnate

– ایزوکاربوکسید (مارپلان) (Isocarboxazid (marplan

– سلژیلین (امسام) (Selegiline (emsam

با این وجود، امکان دارد که ابتداً SSRI‌ها به علت پتانسیل کنی که برای پیدایش عارضه‌های جانبی جدّی دارند یا به علت نداشتن محدودیت رژیم غذایی موجود برای MAOI‌ها تجویز شوند. به طورمثال، برای جلوگیری از دوره و دوک‌های فشار خون بالا که بطور بالقوه کشنده هستند، لازم است از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های دارای تیرامین در موقع استفاده از MAOI پرهیز کنید.

روان درمانی، یا صحبت درمانی هم بخش مهمی از برنامه درمانی افسردگی آتیپیک شمرده می‌شود. از نظر علمی کارکرد مؤثر درمان شناختی- رفتاری (CBT) در درمان علایم افسردگی اثبات شده است.

CBT میتواند به شخص در یادگیری و استفاده از مهارت‌های مقابله‌ای کمک کند تا بتواند استرس خود را بهتر مدیریت، با افکار و احساسات منفی مقابله و ترس‌های خویش را مدیریت کنید. این مهارت‌ها به خصوص زمانی میتوانند موثر واقع شوند که شخص در انتظار آغاز درمان‌های ضد افسردگی باشد.

دیگر شیوه‌های روان درمانی، یا صحبت درمانی که امکان دارد برای درمان افسردگی غیر معمول مورد استفاده قرار گیرد عبارتند از:

– رفتار درمانی

– درمان شناختی

– درمان رفتاری دیالکتیکی

– درمان فردی، گروهی و خانوادگی

– درمان بین فردی

روان درمانی پویشی (PSYCHODYNAMIC)

علاوه بر دارو و روان درمانی، بعضی از مطالعات نخست اثرات مثبت گیاهان و مکمل‌هایی را نشان می‌دهد که امکان دارد در بهبود علایم افسردگی کمک کننده باشند. از جمله روغن ماهی، گیاه علف چای (St. John’s Wort)، روغن ماهی، ۵- هیدورکسی تریپتوفان ۵- HTP و اسیدفولیک. چنانچه در حال استفاده مکمل هستید، نخست با پزشک خویش مشورت کنید. بعضی مکمل‌ها و گیاهان دارویی میتوانند با دارو‌های مصرفی شما تداخل داشته باشند.

دارو‌های ضد افسردگی تا حد زیادی کمک کننده خواهند بود. همچنین دارو‌های مهارکننده‌های بازجذب سروتونین با نام مخفف اس اس آر آی (selective serotonin reuptake inhibitor) هم امکان دارد تجویز شوند.

علاوه بر این گاهی نسل قدیمی‌تر دارو‌های ضد افسردگی موسوم به مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (monoamine oxidase inhibitor) هم برای درمان این نوع از افسردگی تجویز می‌شود. روی این دسته از دارو‌ها برای درمان افسردگی غیر معمول تا به حال مطالعه‌های زیادی انجام شده است.