نشان تجارت - ایران در حالی جایگاه دهم تولید فولاد در جهان و جایگاه شانزدهم صادرات این کالا در بازار جهانی را به خود اختصاص داده که با توجه به شکل گیری مشکلات متعدد بر سر راه این صنعت، بعید نیست به زودی با افول جایگاه صادراتی کشور در این حوزه روبه رو شود.
سیدرضا شهرستانی عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به تشریح زوایای افول جایگاه ایران از تولید تا صادرات پرداخت.
شهرستانی به اولین نکته در این مورد انتقاد کرد وگفت: قیمت‌های دستوری یعنی ایجاد رانت برای عده خاص! متأسفانه در سال‌های اخیر حضور دولت و وزارت صمت برای تعیین قیمت‌های دستوری مشکلات و چالش‌های زیادی را در این صنعت به وجود آورده است.
وی ادامه داد: قیمت‌های تعیین شده توسط دولت نسبت به قیمت‌های واقعی فولاد خیلی پایین است. نمونه بارز این رانت، عرضه هرمیزان آهن در بورس است. در مقابل چنین اقدامی چندین برابر تقاضا در بورس کالا وجود دارد. یعنی بلافاصله پس از عرضه آهن و محصولات فولادی در بورس، این محصولات توسط عده خاص خریداری می‌شود. این معنی واقعی رانت در فروش و عرضه آهن را نشان می‌دهد.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: این اختلاف ایجاد قیمت در سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی رانت در صنعت فولاد رانت ایجاد کرد. بیشتر این اختلال قیمت و رانت در بخش ورق فولاد کشور به وجود آمد که با اختلاف ۱۰ هزار تومانی بین قیمت بورس کالا و بازار تشکیل شد.
به گفته شهرستانی؛ با این روش سود ورق فولاد تنها به جیب یک عده می‌رود؛ نه مصرف کننده و نه تولید کننده هیچ سودی از تولید و خرید این محصول فولادی نمی‌برند.
این فعال صنعتی گفت: این جریان (تعیین قیمت‌های دستوری) تا جایی ادامه پیدا کرده که قیمت شمش آهن از قراضه آهن کمتر شد. خیلی از شرکت‌های خارجی تقاضای قراضه آب شده ایران را دارند و در واقع تقاضای بین المللی به موجب ریزش شدید قیمت شمش آهن ایران شد. ادامه این جریان سازی ساختگی، خیانت به مملکت است!
وی تصریح داشت: نکته مهم این است، عده‌ای به دلیل تفاوت ۳۰ درصدی قیمت آهن به ویژه شمش در داخل با قیمت جهانی، صادرات آهن، قراضه آهن و ورق فولادی را به سایر کشور‌های همجوار با جدیت پیگیر شده اند.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: این عده با اختلاف ۱۰ درصدی (هزینه تولید و سود) آهن را به میلگرد تبدیل و با رقابت درون سازمانی خود به کشور‌های همسایه صادر می‌کنند. در این بین افغانستان و عراق تعرفه ۱۰۰ دلاری برای واردات همین میلگرد‌های ایرانی تعیین کردند. در واقع این اقدام فاجعه است و به عنوان دامپینگ به نام ایران در بازار صادراتی ثبت و اسم بازار فولاد کشور را خدشه ساز کرده است. البته حاصل این صادرات هیچ سودی را به جیب دولت و تولید کننده وارد نکرد.
وی گفت: لذا امید واریم هرچه سریعتر در دولت جدید قیمت‌های دستوری برداشته شود. در حالی که قیمت برق ۵ برابر و نرخ گاز به چندین برابر رسیده است.
شهرستانی ادامه داد: پس از هجمه‌هایی که بابت پرداخت سوبسید به تولید کننده و شرکت‌های فولادی کشور وارد شد، امروزهیچ یارانه نسبی به این بخش تعلق نمی‌گیرد. منت پرداخت سوبسید حامل‌های انرژی مرتب بر سر تولید کننده زده می‌شود و سایه سنگین پرداخت یارانه بر سر تولید مستدام بود؛ با توجه به هجمه‌های وارد شده این موضوع (پرداخت سوبسید انرژی) نیز قطع شده است.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: در صورتی که تولید کننده در ایران بر خلاف سایر کشور‌های دیگر باید بهره بانکی ۱۵ تا ۳۰ درصد را در ازای دریافت وام تولید خود پرداخت کند!
وی ادامه داد: اگر تأمین نقدینگی، تعیین قیمت، فروش و صادرات شمش آهن و سایر محصولات با همین شرایط پیش برود تأثیر خود را برصنعتگران و شرکت‌های فولاد سازی کشورخواهد گذاشت و قطعاً نمی‌توانند تولید فولاد را به اهداف چشم انداز ۱۴۰۴ برسانند.
مشکل کمبود برق صنعت فولاد جدی است
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه متأسفانه کمبود برق ۱۰ هزارمگاواتی در کشور گریبان صنعت فولاد را هم گرفته است، گفت: مصرف صنعت برق حدود ۶ هزار مگاوات و مصرف برق سیمانی‌ها ۱۵۰۰ مگاوات است.
وی ادامه داد: با توجه به مشکلات تأمین برق به صنایع دستور مصرف برق تا ۱۰ درصد را اعلام کردند. این اقدام برای تولید غیر قابل اجراست چراکه صنعت نمی‌تواند با این میزان برق تولیدات داشته باشد.
شهرستانی گفت: اگر این موضوع تا دو ماه آینده ادامه داشته باشد و چالش صنعت برق کشور حل نشود، مسلماً شرکت‌ها با ورشکستگی و تعدیل نیرو مواجه خواهند شد.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: موضوع مشکل کمبود برق و تبعات حاصل از آن در بخش‌های تولیدی به ویژه صنعت فولاد به همراه راهکار‌های مقابله با این چالش، دو سال گذشته به بخش‌های پژوهشی کشور از جمله مجلس شورای اسلامی ارائه شد. اما متأسفانه تا کنون هیچ ترتیب اثری در این زمینه ایجاد نشده است.
وی تصریح داشت: معضل گاز از دیگر مشکلات صنعت فولاد کشور است. ۵۰ میلیارد دلاری سرمایه گذاری در بخش گاز نیاز است. افت فشار گاز شرکت‌ها به دلیل کمبود کمپرسور‌های خاص به شدت بر تولید فولاد تأثیر گذار خواهد بود. همین کمبود باعث استفاده از انرژی جایگزین مانند مازوت را پیش خواهد آورد که قطعاً مشکلات محیط زیستی را به همراه دارد.
وی گفت: برای رفع مشکل این قسمت هم باید هرچه سریعتر راه حلی پیدا کنند. متأسفانه هنوز اقدامی در جهت تأمین گاز مورد نیاز صنعت فولاد سازی کشور نشده است.
خسارت‌های ریالی به صنعت فولاد گریبان اقتصاد را می‌گیرد
شهرستانی گفت: صنعت فولاد کشور طبق برنامه هر ماه باید چیزی حدود ۳ میلیون تن تولید داشته باشد. اما با مشکلات مطرح شده این رقم طی ماه‌های اخیربه یک ونیم میلیون تن در ماه رسیده است.
وی تصریح داشت: با این کاهش تولید فقط محصول داخل تأمین می‌شود و صادرات کلاً متوقف شده است. طبق برنامه ریزی‌ها می‌بایست ماهانه حداقل معادل یک میلیون تن صادرات فولاد انجام بگیرد. اما متأسفانه با مشکلات پیش رو این اتفاق نخواهد افتاد و حدود ۶۰۰ میلیون تا ۷۰۰ میلیون دلاردر ماه کاهش درآمد ارزی برای کشور خواهد داشت.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: این کاهش درآمدی صنعت فولاد تأثیر خود را بر روی قیمت ارز، اشتغالزایی، بخش‌های مختلف توسعه ای، شرایط اقتصادی کشور خواهد گذاشت.
این فعال صنعتی یادآور شد: درآمد‌های ۱۰۰ میلیارد دلاری کشور قبل از تحریم‌ها در حال حاضر به ۵۰ میلیارد دلار رسیده است. حالا اگر وضعیت کاهش درآمد ارزی کشورپر رنگ‌تر از گذشته شود چیزی حدود ۶-۷ میلیارد کاهش درآمد از صنعت فولاد باشد. این چیزی بالاتر از ۱۵ درصد درآمد کل کشور از نظر درآمد ارزی خیلی دردناک است.
وی گفت: کیفیت فولاد ایران بسیار خوب است و بازار‌های خوبی را تصاحب کرده است. نباید این بازار‌ها را درمقابل رقبا از دست داد. طی چندین دهه گذشته موضوعاتی مانند قیمت گذاری روی محصولات استراتژی، تأمین برق و گاز صنایع در کشور‌های توسعه یافته حل شده و تمام توان خود را برروی تولیدات گذاشته اند و تنها از طریق ارزآوری اقتصاد را پیشرفت می‌دهند. اما متأسفانه این مشکلات قدیمی سایر کشور‌ها امروز معضل اصلی صنعت فولاد کشور ما شده است.
شهرستانی تأکید داشت: دولت جدید بیشتر نکته‌های انجمن ها، سندیکا‌ها و افراد مجرب این صنعت بیشتر استفاده کند و توازنی ایجاد شود تا زنجیره صنعت فولاد بتواند به تولید ۵۵ میلیون تن تولید فولاد در چشم انداز ۱۴۰۴ برسد.
