آیا آتش بس در غزه شکننده است؟
نشان تجارت - جهانگیر مصلی: پس از اعلام آتش بس بین حماس و اسرائیل گمانه زنی‌ها درباره دوام آن ادامه دارد و وضعیت غزه مبهم است. اسرائیل می‌گوید حماس تنها بخشی از پیکر‌ها را تحویل داده و هنوز به تعهدات خود پایبند نیست. از طرف دیگر مقاومت حماس در برابر خلع سلاح خود، تردید‌ها و هشدار ترامپ را در پی داشت. براساس طرحی که با میانجیگری ایالات متحده تنظیم شد، حماس روز دوشنبه آخرین ۲۰ گروگان زنده را تحویل اسرائیل داد، اما تاکنون فقط هفت نفر از ۲۸ پیکر گروگان‌های کشته‌شده را بازگردانده است.
بلومبرگ در همین رابطه نوشت: توافق آتش‌بس در غزه بیش از آنکه صلحی پایدار باشد، سازشی موقت است که آرامشی شکننده را فراهم کرده، اما ریشه‌های سیاسی، نظامی و انسانی بحران را همچنان حل‌نشده باقی گذاشته است.
این رسانه آمریکایی در تحلیلی به بررسی ابعاد منطقه‌ای توافق آتش‌بس غزه پرداخته و نوشته است که این توافق هرچند باعث آرامش موقت شده، اما در میان کشور‌های عربی که نقش مهمی در میانجیگری داشتند، احساس نگرانی و بی‌اعتمادی نسبت به آینده وجود دارد. این گزارش تأکید می‌کند که کشور‌های عربی ترکیبی از امید و احتیاط را تجربه می‌کنند و همزمان از نبود چارچوبی روشن برای آینده سیاسی و امنیتی غزه نگران هستند.
شبکه «بلومبرگ» در وبگاه خود می‌نویسد: مقام‌های کشور‌های منطقه گفته‌اند هنوز پرسش‌های اساسی درباره نحوه تأمین هزینه بازسازی غزه، حضور نیرو‌های حافظ صلح، آینده جنبش حماس و پایبندی اسرائیل به تعهداتش بی‌پاسخ مانده است.
این رسانه آمریکایی نوشته است که مصر، قطر و ترکیه به‌عنوان میانجی‌های اصلی تلاش زیادی برای امضای طرح ۲۰ ماده‌ای صلح انجام دادند، با وجود آنکه می‌دانستند مسیر بازسازی و ثبات در غزه دشوار خواهد بود. بلومبرگ یادآور می‌شود که بمباران‌های اسرائیل بخش‌های وسیعی از نوار غزه را ویران کرده و بازسازی آن صد‌ها میلیارد دلار هزینه خواهد داشت؛ در حالی‌که همزمان افکار عمومی در کشور‌های عربی بیش از پیش به حمایت از آرمان فلسطین گرایش یافته است.
به نوشته این گزارش، خلع سلاح حماس یکی از شروط اصلی تل‌آویو است و در مقابل، این جنبش از آغاز جنگ همواره بر خروج کامل نیرو‌های صهیونیست از غزه تأکید کرده است. بلومبرگ خاطرنشان می‌کند که هیچ‌یک از این ۲ خواسته هنوز تحقق نیافته است. در همین حال، نیرو‌های امنیتی حماس بار دیگر در بخش‌هایی از غزه در حال تثبیت حضور خود هستند، در حالی که نیرو‌های صهیونیست هنوز بخش‌هایی از منطقه را در کنترل دارند و وزیر جنگ رژیم صهیونیستی نیز وعده داده که عملیات تخریب تونل‌های حماس ادامه خواهد یافت.
در مرحله نخست توافق که شامل تبادل اسرا است، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در پارلمان اسرائیل از این توافق به‌عنوان «طلوع تاریخی خاورمیانه جدید» یاد کرده است. با این حال، مقام‌های قطری که یکی از میانجی‌های اصلی این روند بودند، ابراز امیدواری کرده‌اند که این وعده واقعاً محقق شود.
ابوالقاسم دلفی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «آنچه تاکنون رخ داده و بخشی از آن اجرا شده است، این است که ترامپ با تکیه بر نفوذ و ابزار‌های سیاسی خود، طرح صلحی را پیش برده است که قسمتی از مفاد ۲۰ ماده‌ای آن علنی شده است. در ادامه، سران کشور‌های مختلف در نشست شرم‌الشیخ حضور یافتند و مصر، ترکیه و قطر از طرف حماس تضمین این توافق را بر عهده گرفتند. این ساختار کلی طرح صلح است؛ با این حال، باید توجه داشت که مناقشه ۶۰ تا ۷۰ ساله اسرائیل و فلسطین موضوعی نیست که در مدت کوتاهی پایان یابد. تحقق صلح واقعی میان دو طرف ممکن است سال‌ها طول بکشید تا اسرائیل و فلسطین بتوانند در کنار یکدیگر بدون تنش قرار بگیرند. در مرحله نخست تلاش شد گروگان‌ها آزاد شوند و آتش‌بس برقرار گردد. حماس ادعا می‌کند اجساد برخی قربانیان در مناطق ویران‌شده زیر آوار مانده‌اند و یافتن آنها دشوار است، اما اسرائیل می‌گوید حماس از همکاری خودداری می‌کند. این وضعیت نتیجه سیاست ترامپ برای برقراری صلح از طریق فشار و زور است. ترامپ معتقد است حماس باید سلاح‌های خود را تحویل دهد، در حالی که حماس می‌گوید تنها در چارچوب دولت فلسطین چنین کاری خواهد کرد. در ذهن ترامپ این است که یا گروهی از فلسطینی‌های بی‌طرف یا برخی شخصیت‌های بین‌المللی مورد اعتماد او از جمله تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا دوره گذار را مدیریت کنند، اما مشخص نیست این دولت موقت قرار است چه زمانی و از چه طریقی برقرار شود».
دلفی ادامه داد: «اینکه کدام بخش از غزه در اختیار فلسطینی‌ها باقی خواهد ماند، نیرو‌های اسرائیلی چه زمانی به‌طور کامل عقب‌نشینی می‌کنند و اداره غزه به چه شکل خواهد بود هم هنوز مشخص نیست. در حال حاضر، حماس با اعدام افرادی به اتهام جاسوسی سعی دارد نشان دهد همچنان کنترل غزه را در دست دارد. مجموعه این تحولات نشان می‌دهد طرح صلح ترامپ، که با گردآوردن بازیگران بین‌المللی مورد نظر او شکل گرفته، به‌سادگی به نتیجه نخواهد رسید. نکته دیگر آن است که برخی از بازیگران بین‌المللی همچنان بر راه‌حل دو دولت تأکید دارند، در حالی که در طرح آتش‌بس ترامپ هیچ اشاره‌ای به این موضوع نشده است. افزون بر این، باید دید آیا فضای عمومی منطقه توان پذیرش هم‌زیستی اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را دارد یا خیر. با توجه به شرایط کنونی، می‌توان گفت هنوز تا حل کامل مسئله فاصله زیادی وجود دارد».
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین بیان کرد: «میان اسرائیل، حزب‌الله، دولت لبنان و جامعه بین‌المللی نیز آتش‌بس اعلام شده است، اما آیا این آتش‌بس به معنای توقف کامل عملیات اسرائیل در لبنان بود؟ پاسخ منفی است. وضعیت غزه نیز مشابه همین است و شکننده است و باید دید تحولات آینده به چه سمتی می‌رود. در حال حاضر، آتش‌بس به‌صورت دو فاکتو در بخشی از غزه اجرا می‌شود و مناطقی از غزه از بمباران در امان‌اند و کمک‌های غذایی و بهداشتی در حال توزیع است. همه اینها و البته بازگشایی گذرگاه رفح نیز از نشانه‌های امیدوارکننده است، اما هنوز نمی‌توان گفت طرح آتش‌بس ترامپ به‌طور کامل عملیاتی شده است».
دلفی در پایان گفت: «برخی از کشور‌ها می‌گویند تشکیل دو دولت، محور اصلی حل بحران فلسطین و اسرائیل است، اما ترامپ از اشاره به آن خودداری در طرحش خودداری کرد. هدف دیگر ترامپ اجرای طرح ابراهیم است و او همچنان دنبال آن طرح است و می‌کوشد کشور‌های عربی منطقه را به سمت شناسایی اسرائیل سوق دهد. موضوع ایران نیز در این معادله مطرح است. ترامپ در نشست شرم‌الشیخ و پارلمان اسرائیل هم ایران را تهدید کرد و هم تشویق. او تهدید کرد که اگر ایران به طرح صلح نپیوندد، دچار مخاطره می‌شود و در عین حال تشویق کرد که می‌خواهد به روند صلح غزه ملحق شود؛ در هر حال باید دید سیاست‌های آینده آمریکا و اسرائیل در قبال ایران چه خواهد بود».
