بازار ۶ میلیارد دلاری پیش روی تولیدکنندگان پوشاک / قانون «مدلینگ» و عبور از رنگ‌های مشکی، طوسی و قهوه‌ای
نشان تجارت - از جمله صنایع روبه رشد در کشور صنعت پوشاک است که تولیدکنندگان داخلی توانسته اند با به روز شدن و وارد کردن طرح‌ها و ایده‌های نو به این صنعت به پوشاک کشور را رنگ و بویی دیگر بدهند. در راستای بررسی چالش‌ها و برنامه‌های آتی فعالان این صنعت «بازار» گفتگویی با «مجید نامی، نایب رئیس هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران» انجام داده است در ادامه می‌خوانید.
*به عنوان سوال اول در خصوص چالش‌های تولیدکنندگان در سال جاری توضیح بدهید.
امسال اصلی‌ترین چالش ما علاوه بر مشکلات ایجاد شده به واسطه همه گیری کرونا، بحث تامین مواد اولیه بوده است. همانطور که می‌دانید بخشی از مواد اولیه مورد نیاز صنعت پوشاک داخلی و بخشی وارداتی است. به طوری که اگر کل زنجیره تامین را در نظر بگیریم که از الیاف شروع میشود بخش عمده اش وارداتی است.
از سوی دیگر بخشی از نخ و پارچه مورد نظر نیز وارداتی است. همچنین پنبه عمدتا وارداتی است، اکریلیک ۱۰۰ درصد وارداتی است و پلی استر کاملا تولید داخل است. به این ترتیب با توجه به مشکلاتی که در بحث تامین ارزی به وجود می‌آید باعث میشود که غالبا در تامین مواد اولیه چه خارجی و چه داخلی مشکل داشته باشیم.
*با توجه به اینکه به گفته شما غالب پنبه مورد نیاز صنعت پوشاک وارداتی است و از طرف دیگر سال‌ها است کشور‌های همسایه ما بخصوص پاکستان به طور ۱۰۰ درصدی پنبه تراریخته می‌کارد، چقدر روی تامین پنبه غیرتراریخته از سوی وارد کنندگان دقت میشود که تراریخته نباشد؟
در واقع مسئولیت این امر با وزارت جهاد کشاورزی است که از پنبه‌هایی استفاده کند که استاندارد‌های لازم را داشته باشد. با این وجود عمده پنبه مصرفی ما از ازبکستان تامین میشود، چون بایستی کیفیت بالایی داشته باشد. بخش بسیار کمی از نیاز هم از هندوستان تامین میشود.
با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از مواد اولیه صنعت پوشاک وارداتی است در سالجاری در خصوص تامین ارز مورد نیاز برای واردات این مواد با مشکلات زیادی روبه رو بوده ایم.
*با توجه به اینکه از اصلی‌ترین مسائل مطرح در صنعت پوشاک برندسازی است. چقدر در ایران روی این موضوع کار شده است؟
در چند سال اخیر به طور خاص توجه به برندسازی بسیار افزایش یافته است و با توجه به تحریم‌هایی که در این چند ساله بیشتر شده موجب شد یکسری کالا‌ها ممنوعیت واردات داشته باشد که عمدتا هم محصول نهایی بوده و پوشاک هم یکی از آن‌ها بوده است. این امر خودش این فضا را ایجاد کرد که برند‌های ایرانی فرصت کار بیشتری را داشته باشند.
باید توجه داشته باشید که وقتی در مورد برند صحبت می‌کنیم یکی از شرایط اش این است که محل عرضه هم داشته باشند. این در حالی است که پیش از این قاچاق پوشاک بسیار زیاد بود و عمده مراکز خرید و فروشگاه‌ها به برند‌های خارجی اختصاص یافته بود و برند‌های ایران کمتر فرصت حضور و عرضه محصولات تولیدی را داشتند. با این وجود با ممنوعیت واردات پوشاک، الان بزرگترین مراکز خرید کشور عمدتا برند‌های ایرانی هستند و برند‌های ایران توانسته اند کیفیت کار و خدمات را بیشتر از گذشته گسترش بدهند.
*از دیگر دغدغه‌های اصلی پوشاک بحث طراحی است. آیا در این حوزه پیشرفت‌هایی داشته ایم یا خیر؟
بله کار‌های زیادی در این زمینه شده است البته در بحث طراحی ما بخش‌های مختلفی داریم مثلا در بحث لباس اداری و یا مانتو طراحان بسیار زیادی هستند که سال‌ها است کار میکنند. در لباس‌های کژوال و رسمی که برای آقایان و خانم‌ها کار میشود یک بخشی طراحی است و یک بخش عمده اش در همه دنیا بحث مودیفای کردن (اصلاح) طرح‌ها است؛ یعنی بررسی ترند‌های (TREND) کل بازار است، چون الان همه چیز جهانی شده و بیشتر دنیا ترند‌های خاصی را دنبال میکنند. ما ممکن است در کل دنیا ۱۰ درصد طراحان به عنوان طراحان لیدر و اصلی هستند و مابقی ۹۰ درصد عمدتا یا کپی میکنند و یا مودیفای میکنند؛ به این معنا که طرح‌ها را بر اساس نیاز بازار تغییر می‌دهند و به اصطلاح اصلاح میکنند.
یا در یکسری کالا‌ها مثل تیشرت ها، پیراهن و لباس‌های رسمی تغییرات بسیار کوچکی اعمال میکنند و به بازار عرضه میکنند؛ بنابراین در این زمینه هم پیشرفت مان خوب بوده با این وجود دارد جا دارد که بیشتر کار کنیم و طرح هایمان سبک و سیاق ایرانی‌تر داشته باشد. از سوی دیگر با توجه به اینکه برند‌های ایرانی هم در حال پیشرفت هستند طراحان را وادار به پیشرفت کردن می‌کند.
*وضعیت صادرات پوشاک کشور امروز چگونه است؟
مثل سال‌های قبل صادرات داریم و عمده مقاصد صادراتی ما عراق و افغانستان و تا حدودی کشور‌های آسیای میانه است. البته تا پیش از این صادرات خوبی به اروپا نیز داشتیم که به دلیل بحث تحریم ها، گرفتن پول، باز کردن ال سی و مبادلات تجاری و ... صادرات به اروپا با مشکلاتی روبه رو شده و به تبع کمتر شده است.
*با این تفاسیر پتانسیل اقتصادی صنعت پوشاک ما چقدر است و چقدر توانسته ایم از این پتانسیل استفاده کنیم؟
با توجه به قدمت و سابقه صنعت نساجی و پوشاک کشور و تجربه‌ای که در این زمینه وجود دارد پتانسیل بالایی داریم به طوری که حداقل یک بازار ۸۵ میلیون نفری در داخل کشور داریم و اگر کشور‌های اطراف را هم در نظر بگیریم حداقل یک بازار ۲۰۰ میلیون نفری داریم.
تا ۳ سال پیش بزرگی این بازار بین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار بود، اما با توجه به افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم حجم این بازار کمی کوچک شده است.
*از نظر ارزشی این پتانسیل چقدر است؟
طی چند سال اخیر به دلیل نوسانات ارزی تغییرات زیاد بوده، اما بازار بزرگی به ارزش حدود ۶ میلیارد دلار الان پیش روی ما است، در حالی که تا ۳ سال پیش بزرگی این بازار بین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار بود، اما با توجه به افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم حجم این بازار کمی کوچک شده است.
*سرانه پوشاک کشور چقدر است که چنین بازار بزرگی فقط در داخل برای تولیدکنندگان کشور مهیا است؟
طبق آمار بانک مرکزی مصرف سرانه پوشاک کشور سالانه حدود ۱۵۰ دلار بوده که مبلغ نسبتا بالایی است. البته این نرخ الان کاهش پیدا کرده است، با این وجود حداقل یک بازار ۶میلیارد دلاری را داریم که بازار بزرگی محسوب میشود.
با توجه به اینکه مدلینگ در کشور ممنوع است اگر بتوانیم به صورت قانونی برای پوشاک نمایش داشته باشیم و شرکت‌ها بتوانند رنگ‌ها و مدل‌های مختلف را نشان بدهند مسلما فضای رنگ پوشاک کشور هم تغییر می‌کند.
*در اغلب کشور‌ها پوشاک بچه گانه بخشی جدا از پوشاک بزرگسالان است و برای بازار‌های هدف آن به صورت تخصصی و جداگانه برنامه ریزی میشود. با این وجود در کشور ما پوشاک بچه گانه زیر مجموعه پوشاک بزرگسالان است. چرا اینگونه است و چقدر از بازار‌ها را ممکن است به واسطه این امر از دست بدهیم؟
در ایران تولیدکنندگان بچه گانه بسیار خوب و قوی داریم که در این زمینه هم بسیار کار کرده اند. اگرچه پوشاک کودکان و بزرگسالان همراستا با هم هستند با این وجود شرکت‌هایی داریم که به صورت تخصصی در حوزه کودکان کار میکنند. طی چند سال گذشته نیز جشنواره و نمایشگاه مخصوص کودک را داشتیم و امسال هم به دلیل کرونا برگزار نشد. با این وجود سعی داریم علیرغم مخالفت‌های موجود کار‌های اختصاصی برای پوشاک کودکان انجام بدهیم. با این وجود همانطور که برگزاری یکسری ایونت‌ها برای پوشاک‌های دیگر هم مشکل دارد لباس کودک هم دچار این مشکل است.
*به عنوان آخرین سوال بگویید که چه باید بشود که رنگ‌ها به صنعت پوشاک کشور وارد شود و از سه رنگ متداول مشکی، طوسی و قهوه‌ای خارج شویم؟
در وهله اول شرایط اجتماعی در بحث رنگ پوشاک بسیار تاثیر دارد اگرچه اخیرا رنگ‌های بیشتری به این صنعت راه پیدا کرده است. با این وجود یکی از مشکلاتی که صنعت پوشاک و مد با آن مواجه است این است که جایی برای ارائه و تبلیغ ندارد، چون بر اساس قانون مدلینگ ممنوع است؛ لذا اگر بتوانیم به صورت قانونی برای پوشاک نمایش داشته باشیم و شرکت‌ها بتوانند رنگ‌ها و مدل‌های مختلف را نشان بدهند و از افراد موثر در این زمینه بهره ببرند مسلما فضا عوض میشود.
