پرتاب گلوله بی‌اعتمادی به ساختمان شیشه‌ای بورس / دولت چه خوابی برای بازار سرمایه دیده؟
نشان تجارت - سقوط ۲۴ هزار واحد در یک روز؛ همین خبر کافی بود تا روز‌های منفی یک ماهه بورس آشفته‌تر از قبل شود. شاخص بورس که هفته‌ها با وجود روند ریزشی در سقف یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی مقاومت می‌کرد، دیروز به یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی سقوط کرد. دیروز قیمت سهام اغلب شرکت‌های بزرگ بازار سهام کاهش یافت. فارس، فولاد، شستا، فملی، کگل، کچاد، شپنا، شتران، شبندر، تاپیکو، خودرو، وبملت، وتجارت، وبصادر و وپارس از جمله بزرگان بورس بودند که با افت قیمت روبه‌رو شدند. لیدری این ریزش را فارس (صنایع پتروشیمی خلیج فارس)، فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) و فولاد (فولاد مبارکه) با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص کل به عهده داشتند.
دیروز اما فقط ریزش شاخص سنگین نبود، حجم پول‌های حقیقی که از بازار بورس خارج شد هم شدید بود. سهامداران معادل ۸۹۴ میلیارد تومان سهم فروخته و پول خود را از بورس خارج کردند. فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) با ۱۶۱ میلیارد تومان ببیشترین خروج پول حقیقی را ثبت کرد و پس از آن بانک تجارت (وتجارت) و شستا در رتبه‌های بعدی بیشترین خروج پول حقیقی قرار داشتند.
اولین روز معاملاتی هفته جاری، اولین روز ریزش سنگین بورس نبود، اکنون ۴ هفته متوالی است که بورس تهران به جز رشد منفی چیز دیگری به خود ندیده است، با این تفاوت که هفته گذشته برگ دیگری رو کرد و دامنه افت شاخص را شدت بیشتری بخشید. وزیر صمت قیمت پایه شمش فولادی در بورس کالا را ۷۰ درصد قیمت CIS اعلام کرد، در گذشته و با تصویب هیات دولت قیمت پایه شمش فولاد در ایران معادل ۸۰ درصد نرخ فولاد در کشور‌های مستقل مشترک‌المنافع (CIS) تعیین شده بود.
این تصمیم دولت سیگنال منفی برای بورس تهران بود و به روند ریزشی روز‌های قبلی بورس عمق بیشتری بخشید و اعتراضات زیادی را برانگیخت.
شرکت‌های فولادی با ائتلاف خود در مجلس، کارشناسان، رسانه‌ها و سهامداران بورسی از این تصمیم دولت شکایت می‌کنند و معتقدند ضربه بزرگی برای بورس است. اما جالب اینجاست که در این میان بیشترین کسانی که از قیمت‌گذاری فولاد متضرر می‌شوند، فولادسازان بزرگ کشور هستند که سود شرکت فولاد مبارکه در ۶ ماه نخست امسال نسبت به سال گذشته ۲۹۰ درصد افزایش داشته است و امروز اختلاف قیمت سی. آی. اس با قیمت صادراتی ایران حدود ۱۲ درصد اختلاف دارد. اما زور فولادسازان به قدری زیاد است که خواسته خود برای لغو قیمت‌گذاری فولاد را از زبان همه بشنویم، از مسئولان و مجلسی‌ها گرفته تا سهامداران و برخی تحلیل‌گران.
اعتراض تخم مرغی به بازار سرمایه
جمعی از کارشناسان و سهامداران بازار سرمایه با ارسال نامه‌ای به حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس از مصوبه فولادی وزارت صنعت شکایت کرده و خواهان استفاده از ظرفیت‌های قانونی برای جلوگیری از اجرای این مصوبات شدند.
اما داغ‌ترین اعتراض را مال‌باختگان بورسی شکل دادند. عده‌ای از سهامداران خردی که این روز‌ها در حال از دست‌دادن سرمایه‌شان در بورس هستند، دیروز جلوی سازمان بورس جمع شدند و با سر دادن شعار و پرتاب تخم مرغ به ساختمان شیشه‌ای بورس اعتراض خود را نشان دادند. همین بحث در شبکه‌های اجتماعی نیز داغ بود. برخی از کاربران به شوخی از این نوشتند که روزگار به شکلی است که مال‌باخته باید تخم‌مرغ دو هزارتومانی بخرد تا با پرتاب آن اعتراض خود را به گوش مسئولان برساند. کاربر دیگری در همین رابطه نوشت: «حالا می‌ترسم فردا مسئولان اقتصادی کشور بیان بگند، دلیل کمبود و گرانی تخم مرغ خرید سهامداران و پرتاب آن به سمت ساختمان سازمان بورس بود.»
بیشتر بخوانید: لغو قیمت‌گذاری دستوری بورس را مثبت کرد
عده‌ای از کاربران توییتری هم با متهم کردن خود مال‌باختگان که ریسک کرده و تاوان ریسک خود را می‌دهند، سهامداران را مسبب اصلی ریزش بورس دانستند. اما برخی در پاسخ به این استدلال‌ها به عملکرد دولت اشاره کردند. درست سال گذشته در همین روز‌ها بود که دولت با تبلیغات فراوان پیام دعوت به حضور در بورس برای مردم می‌فرستاد و حالا زمستان بهاری سال گذشته بورس امسال به ترس بزرگ سهامداران تبدیل شده است. یکی از کاربران توییتری در این رابطه نوشته: «بیشتر مال باختگان بورس افرادی هستند که با توصیه مستقیم مقامات ارشد و به بهانه حذف بازار‌های موازی و با پشتوانه حمایتی آن‌ها وارد شدند و ضرر کردند. تخم مرغ‌هایی که امروز به ساختمان بورس پرتاب شد، شلیک گلوله بی اعتمادی مردم به حاکمان بود.»
هیاهوی دیروز بورس تهران البته بدون پاسخ دولت باقی نماند. ظهر دیروز به دستور نهاد ریاست جمهوری جلسه فوری برگزار شد. در این جلسه معاون اول رییس جمهور شرکت‌های حقوقی از بانک‌ها گرفته تا صندوق‌های بازنشستگی را فراخواند تا فکری به حال بورس بکنند. اما همین جلسه هم در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌هایی همراه شد که گویای بی‌اعتمادی مردم به دولت است. یکی از کاربران نوشت: «میشه لطفا شما هیچ کاری برای بورس انجام ندید، مطلقا هیچی. والا من که اصلا امیدی به این جلسات ندارم تهش خیر نیست قطعا.»
جای خالی متضرران در جلسه بورسی دولت
عده دیگری از کاربران هم به نکته مهمی اشاره کرده بودند؛ اینکه سهامداران خرد و بزرگ‌ترین متضرران بورس کجای جلسه اضطراری دولت قرار دارند. کاربری در این باره نوشت: «به اسم حمایت از بازار سرمایه جلسه فوری در نهاد ریاست جمهوری با حضور تشریفاتی معاون اول و رییس سازمان بورس تدارک دیدند. حدود ۲۰ درصد بازار سهام دار خرد است، اما در این جلسات نماینده ندارند.»
در این جلسه اسحاق جهانگیری با بیان اینکه تصمیمات شورای اعتبار معتبر است، اعلام کرد که تمامی سیاست‌گذاری‌ها باید با درنظر گرفتن اولویت حمایت از بورس باشد. این جلسه و تجمع مال‌باختگان، اما سیگنال مثبتی برای بورس امروز بود و شاخص کل امروز افزایشی بود و به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی بازگشت.
همچنین شنیده‌ها حاکی از این است که دولت با تزریق ۲۵۰۰ میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی و الزام حقوقی‌ها به خرید و تزریق نقدینگی به بورس برای جبران کسری بودجه خود هم شده، اقدام به نجات بورس می‌کنند، اما کارشناسان معتقدند این اقدامات فوری و کوتاه‌مدت دولت هم نمی‌تواند روند بورس را سامان بخشد و از نوسانات آن کم کند. مسکن‌ها و نسخه‌های درمانی دولت نهایتا می‌تواند جلوی ریزش بورس را برای یک بازه زمانی کمتر از یک‌ماهه بگیرد، ولی در میان مدت و بلند مدت توانایی تثبیت بازار بورس را ندارد. این کارشناسان معتقدند، سیخ داغ کوره بورس در زمستان پارسال و بهار امسال، تازه روی تن دولت نشسته و دولت حاضر به تحمل این داغی نیست و ضرر آن را روی سهامداران خرد تخلیه می‌کند. بازندگان اصلی این روز‌ها بورس سهام‌دارانی هستند که یک سال پیش، دولت وسوسه «یک شبه پولدارشدن» را به جان آن‌ها انداخت و اندک سرمایه‌شان را به بورس بردند تا بتوانند اندکی از فشار معیشتیشان کم کنند، اما حالا حتی اعتراضشان با پاسخ «مقصر خودتی» مواجه می‌شود.
