بیشتر خدمات شرکت‌های بیمه کپی است / بیمه‌گران به جای ریال از کالا‌های باارزش‌تر برای پرداخت خسارت استفاده کنند

نشان تجارت - قرار بود افزایش ضریب نفوذ بیمه‌های عمر و بازرگانی یکی از دستاورد‌های اجرای قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه باشد، اما از سال ۹۶ به این سو اقتصاد ایران چنان بالا و پایین شد که دست یافتن به این اهداف حالا در واپسین سال برنامه ششم بعید‌تر از هر زمان دیگری است.

صنعت بیمه غیر از مشکل نوسانات اقتصادی مشکل دیگری هم دارد به نام فقدان نوآوری که جای خالی‌اش در صنعت بیمه ایران عیان‌تر از چیزی است که بشود انکارش کرد؛ حفره بزرگی که معلوم نیست در نتیجه نوسانات اقتصادی چقدر بزرگتر شده و حالا از مدیران ارشد بیمه‌ای گرفته تا کارشناسان خبره این حوزه همه راجع به آن صحبت می‌کنند.

ساسان شریفی، کارشناس و تحلیلگر بیمه‌های بازرگانی در این خصوص می‌گوید: صنعت بیمه در ایران سال‌هاست که رنگ نوآوری را به خود ندیده است؛ ریسک‌های جدیدی که دستمایه طراحی خدمات بیمه‌ای جدید باشند زیادند، اما شرکت‌های بیمه رغبتی برای شناسایی آن‌ها نشان نمی‌دهند. بخشی از این بی رغبتی نتیجه بی ارزش شدن پول ملی است و مردمی که هر چند سال یکبار سقوط اقتصادی را تجربه می‌کنند تمایلی برای خرید اختیاری خدمات بیمه‌ای ندارند.

وی می‌افزاید اگر بیمه‌های اجباری وجود نداشت بخش قابل توجهی از همین بیمه نامه‌های موجود هم صادر نمی‌شد. نه فرهنگ بیمه درست و حسابی در بین مردم رسوخ کرده و نه شرکت‌های بیمه در موقع پرداخت خسارت توجهی به جبران واقعی خسارت نشان می‌دهند؛ این یکی از اتفاقاتی است که باعث محبوس شدن خدمات صنعت بیمه در ایران شده است.

این کارشناس صنعت بیمه ادامه می‌دهد: مثلا در بحث بیمه‌های عمر و زندگی وقتی مردم می‌بینند که نرخ سود بیمه نامه‌های صادر شده بسیار ناچیز است ترجیح می‌دهند که خودشان در بازار‌هایی مثل مسکن و خودرو سرمایه گذاری کنند؛ در این وضعیت معلوم است که بازار فروش بیمه‌های عمر و زندگی کساد می‌شود و نمی‌توان مطابق اهداف تعیین شده در قانون برنامه توسعه ضریب نفوذ آن را تا ۵۰ درصد افزایش داد.

شریفی تصریح می‌کند: اساسا در این بازار جای نوآوری به شدت خالی است؛ آنچه که به عنوان خدمات جدید مطرح می‌شود در واقع همان ساختار بیمه‌های عمر قبلی است که در بحث تعهدات و خدمات دچار تغییراتی جزئی شده است. شرکت‌های بیمه از عواید حاصل از همین بیمه نامه‌های موجود در بازار‌های خوبی سرمایه گذاری کردند و به رغم همه مشکلات سود خوبی هم نصیبشان شد، اما نفعی که قرار است به خریداران تعلق بگیرد به مراتب پایین‌تر از تورم ایجاد شده است. وقتی پول ملی تا این اندازه بی ارزش است می‌شد در طراحی بیمه نامه‌ها خلاقیت به خرج داد و حالتی را پیش بینی کرد که در آن شرکت‌های بیمه به جای ریال از کالا‌های ارزشمندتری مثل مسکن، خودرو و ... برای جبران غرامت بیمه شدگان استفاده کنند؛ این اتفاق هم نوآوری است و هم برای مشتریان جذابیت دارد.

این تحلیلگر ریسک بیمه‌های بازرگانی در ادامه می‌گوید: صنعت بیمه در ایران در موقعیتی است که کمتر کسی از ظرفیت‌های آن خبر دارد؛ هیچ بازاریابی درستی برای اقناع مردم به خرید خدمات بیمه‌های انفرادی عمر و زندگی و درمان صورت نگرفته و ترجیح مردم به استفاده از خدمات بیمه‌های اجتماعی دولتی است؛ نه اینکه این بیمه‌ها بد باشند، اما کیست که باور کند خرید خدمات بیمه‌های بازرگانی به مراتب بیشتر از حق بیمه‌های تامین اجتماعی ارزش دارد؟ زمانی بود که مردم حتی قادر به درک اهمیت بیمه‌های اجتماعی نبودند و ترجیح می‌دادند که در صورت استخدام بیمه نشوند تا درآمد بیشتری نصیبشان شود، اما حالا سال‌هاست که همه چیز تغییر کرده و بیمه‌های اجتماعی توانستند مردم را طوری قانع کنند که دیگر کمتر کسی نخواهد از خدماتشان استفاده کند؛ این همان اقدامی است که شرکت‌های بیمه بازرگانی هم باید انجام دهند.

شریفی باور دارد: با وجود آنکه تحریم‌های اقتصادی یکی از عوامل بازدارنده رشد صنعت بیمه در سال‌های گذشته محسوب می‌شود، اما شناسایی ریسک‌های جدید برای طراحی خدمات بیمه‌ای جدید و نوآورانه کار سختی است؛ کافی است که مدیران بیمه‌ای برای این موضوع اهمیت قائل باشند؛ نوآوری در بیمه با بیمه نامه‌های کلیشه‌ای ایجاد نمی‌شود؛ هر ریسک برای هر گروه از جامعه شرایط خاص خودش را دارد و برای همین باید وقت گذاشت و در هر گوشه از کشور متناسب با شرایط هر مشتری یک بیمه نامه خاص طراحی کرد؛ این اتفاقی است که می‌تواند به ضریب نفوذ بیمه در جامه کمک کند وگرنه با وضعیت موجود صدور مجوز‌های جدید شرکت بیمه باعث می‌شود که رقابت بر سر تصاحب بازار‌های موجود سخت‌تر و پیچیده‌تر شود.

وی یادآور می‌شود: همین حالا کارشناسانی هستند که به دلیل اشراف بر حوزه‌های خاص می‌توانند در بحث بیمه‌های عمر و حتی آتش‌سوزی منزل خدمات جدید و مشتری پسندی تعریف و طراحی کنند؛ قطع یقین این خدمات به سود شرکت‌های بیمه‌ای هم هست، اما مدیران این شرکت‌ها درباره تعریف بیمه نامه‌های واقعا جدید بیش از حد سختگیرند و باعث می‌شوند تا کارشناسان رغبتی برای خلاقیت به خرج ندهند. در همین بحث کرونا چند ماه طول کشید تا فقط یک شرکت برای طراحی و فروش بیمه تعطیلی کارگاه اقدام کرد و توانست مجوز‌های قانونی را از بیمه مرکزی دریافت کند و تازه معلوم نیست در ارائه خدمات به بیمه شدگان چقدر سختگیری به خرج داده شود.

این کارشناس صنعت بیمه در ادامه با بیان اینکه نوآوری در خدمات بیمه‌ای بدون داشتن ایده ممکن نیست، می‌گوید: ایده از دل تجربه و تحقیق بیرون می‌آید و باید برای رشدش زیرساختی مناسب تدارک دید تا بتوان از طریق تبلیغ و بازاریابی درست فرهنگ مصرف آن را در میان مشتریان جا انداخت. متاسفانه این چرخه به صورت کامل در صنعت بیمه ایران اتفاق نمی‌افتد؛ صنعت بیمه ایران در نتیجه سال‌ها اداره شدن زیر نظر مدیران دولتی به شدت وضعیتی شبیه صنعت خودروسازی دارد.

شریفی در پایان خاطرنشان کرد: درست است که شرکت‌های بیمه خصوصی هم حالا در بازار فعالیت دارند، اما اگر نگاه کنید می‌بینید بیشتر خدماتشان کپی است و خلاقیتی برای شناسایی ریسک‌های جدید صورت نگرفته است؛ عین محصولات خودروسازان داخلی که برای چند دهه با ایجاد تغییراتی یک ماشین را با نام‌ها و مدل‌های مختلف به مردم می‌فروشند. اغلب خدمات بیمه ساختار پایه مشترکی دارند و نهایتا هر چند سال یکبار به عناوینی جدید از سوی یک شرکت به بازار عرضه می‌شوند.