چند علامت سوال مقابل شیوه‌نامه تنظیم بازار فولاد/ تیر خلاص بورس به رانتی‌های فولاد
نشان تجارت - در حالی آیین‌نامه ساماندهی عرضه و تقاضا در بازار فولاد ابلاغ شد که هنوز فولادسازان در تلاشند تا موافقت دولت را برای اصلاح برخی از موارد این آیین نامه جلب کنند، هرچند در نهایت آزادسازی قیمت از طریق کشف و تعیین در بورس کالا برای همه زنجیره فولاد و تخصیص بهینه منابع در بازار فولاد دو دلیل عمده فعالان زنجیره فولاد در دفاع از شیوه‌نامه عنوان شده است، اما پیش از این اتاق بازرگانی تهران و تولیدکنندگان فولاد نسبت به شیوه‌نامه تنظیم بازار فولاد دولت، انتقاداتی را مطرح کردند.
این در حالی است که سیاست‌گذار در آیین‌نامه خود مقرراتی را برای بازیگران دو سوی بازار یعنی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان فولاد تدوین کرده که پنج بخش قیمت، ساماندهی طرف تقاضا، ساماندهی طرف عرضه، صادرات و نظارت را تشکیل می‌دهد.
این سروصدا‌ها زمانی ایجاد شد که بالا رفتن نرخ ارز طی ماه‌های اخیر تاثیرات زیادی را بر بازار فولاد گذاشت و موجب شد تا بازار شاهد افزایش قیمت در تمامی مقاطع فولادی با التهاب قیمت ارز باشد.
از این رو صنعت فولاد کشور برای ادامه روند رشد خود تلاش می‌کند چالش‌های اساسی را از مسیر حرکت خود بردارد؛ یکی از مهم‌ترین چالش‌ها تامین مواد اولیه برای ۵۵ میلیون تن ظرفیت تولید ایجاد شده است.
تغییر نگرش دولت در استفاده از محدودیت‌های صادراتی و سایر ابزار‌های کنترل بازار داخل با هدف افزایش توان شرکت‌ها در عرصه‌های مختلف، می‌تواند بدون تحمیل فشار یکجانبه به یک بخش مشکلات بازار فولاد را کاهش دهد.
ساماندهی التهاب‌های ناشی از عوامل متعدد در بازار فولاد
بهادر احرامیان، نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: قیمت گذاری دستوری، ابزار دولت برای ساماندهی التهاب‌های ناشی از عوامل متعدد بر بازار فولاد و بازار مصرف‌کننده محصول نهایی است؛ این سیاست به طوری اعمال می‌شود که تنها به شکل محدودیت‌های معاملاتی بر تولیدکنندگان شمش فولاد اعمال می‌شود.
احرامیان ادامه داد: طی سنوات گذشته با وجود تمام محدودیت‌ها و پایین نگه داشتن قیمت شمش، بازار فولاد مسیر خود را به روش صحیح ادامه داد، اما ایجاد فاصله زیاد و زیان آور بین قیمت شمش و محصولات نهایی چالش‌هایی را به همراه داشت که قطعاً بر این بازار اثرگذار بوده است.
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: هنوز اطلاعات اجرای شیوه نامه تنظیم بازار تکمیل نشده و همچنان منتظر اصلاحات شیوه نامه هستیم و جلسه نهایی مربوط به فرمول شیوه نامه برگزار نشده و دستورالعمل اجرایی صادر نشده است.
احرامیان ادامه داد: حالا با وجود مشکلات و چالش‌ها و با توجه به کاهش یکپارچگی در بخش‌های مختلف زنجیره تولید فولاد، ضرورت دارد که تمامی حلقه‌های این بخش همکاری بیشتری در تحقق برنامه‌های توسعه‌ای داشته باشند.
وی تصریح کرد: باید انسجام و همکاری از ابتدای این حلقه تا انتها حفظ شود یعنی از معادن بالادستی، فولادسازی، نوردکاران و در نهایت نظام توزیع هر یک به عنوان حلقه‌های اصلی می‌توانند در اجرای سیاست‌های تنظیم بازار نقش مهمی داشته باشند و تحقق این مهم به نحوه اجرای دستور العمل‌ها بستگی دارد.
مزایای شیوه‌نامه تنظیم بازار فولاد
احرامیان در پاسخ به این سوال که با وجود اجرای کامل این شیوه نامه مزایای آن برای فولادسازان چه خواهد بود؟ گفت: این شیوه نامه محدودیت‌ها و معایبی را برای فولادسازان به همراه دارد، اما نکته مهم در این شیوه نامه تمرکز بر عرضه محصول نهایی و کنترل قیمت کالاهاست.
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با تأکید بر اینکه بازار نیازمند شفافیت است، گفت: بر اساس این شیوه نامه شرکت‌هایی که شمش را از بورس خریداری می‌کنند ملزم به عرضه تولیدات حاصل از آن در بورس هستند و همین رویه باعث ایجاد شفافیت می‌شود.
به گفته احرامیان در حال حاضر، نوردکاران شمش را از بورس خریداری می‌کنند و تنها بخشی از تولیدات خود را وارد بورس می‌کنند و مابقی آن راهی بازار آزاد می‌شود؛ این موضوع باعث برهم ریختگی بازار نهایی شده است.
وی تصریح کرد: عرضه در بورس شفافیت به همراه دارد چراکه هر دو سر خریدار و فروشنده کاملاً مشخص هستند و دیگر کسی نمی‌تواند از رانت بهره‌مند شود.
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به این سوال که پیش بینی شما از آینده صنعت و بازار فولاد چیست؟ گفت: با روش‌های ساده‌تر هم می‌توانستند بازار را مدیریت کنند، چراکه سازوکار کنترل بازار ایران از یکسو با کنترل حجم واردات و تعرفه‌های آن از سوی دیگر با اعمال کنترل بر فروش چند شرکت بزرگ دولتی قابلیت تنظیم داشت؛ این روش تا قبل از ابلاغ شیوه نامه توانسته بود سیاست تنظیم بازار را به درستی اجرایی کند.
این فعال صنعتی یادآور شد: از این‌رو برای تنظیم بازار، سیاست‌ها و راه‌های مختلف و متداولی مانند عوارض، سهمیه بندی صادراتی و وارداتی و... وجود دارد که متأسفانه از این سیاست‌ها در راستای تنظیم بازار به خوبی استفاده نشد و تنها به دنبال اجرای شیوه نامه تنظیم بازار هستند.
احرامیان در پایان تاکید کرد: امروز علامت سوال‌های زیادی در مسیر اصلاح شیوه نامه تنظیم بازار فولاد وجود دارد اما با این حال امیدواریم دولت بتواند شرایط را برای توسعه و تقویت بازار فولاد فراهم سازد.
