دو روی متفاوت واردات محصولات نساجی و پارچه
نشان تجارت - صنعت نساجی ازجمله صنایع بنیادی و اشتغالزا در بسیاری از کشورها ازجمله ایران است. اینصنعت نهتنها در تامین نیازهای اساسی جامعه مانند پوشاک و پارچه نقش داشته بلکه میتواند در توسعه صنعتی، اشتغالزایی و حتی صادرات کالاهای با ارزشافزوده بالا ایفای نقش کند.
بهگزارش ایسنا، وضعیت صنعت نساجی در سالهای اخیر تحت تاثیر رویدادهای اقتصادی، سیاستهای تجاری و نوسانات نرخ ارز دستخوش تغییر شده بهویژه در بخش واردات پارچه و محصولات نساجی که روندی صعودی و در مواردی بیرویه بهخود گرفته است.
آثار مثبت واردات محصولات نساجی و پارچه
– تامین نیازهای بازار و تنوع محصول: یکی از اصلیترین مزایای واردات تامین نیاز مصرفکنندگان نهایی بهکالاها و انواع پارچههایی است که امکان دارد داخل کشور بهاندازه کافی تولید نشوند. اینموضوع بهویژه برای کالاهایی با ویژگیهای تخصصی یا کیفیت بالا صادق است که تولید آنها نیازمند تکنولوژیهای پیشرفته باشد. واردات باعث افزایش تنوع در سبد کالایی برای مصرفکنندگان میشود بهطوریکه فعالان بازار بتوانند از طیف گستردهای از محصولات متناسب با سلیقه، کیفیت و قیمت انتخاب کنند. اینتنوع میتواند سطح رضایت مشتریان را افزایش دهد و بازار را رقابتیتر کند.
– کنترل قیمتها و فشار رقابتی: واردات اگر با مدیریت درست انجام شود میتواند بهکاهش قیمتهای داخلی کمک کند. محصولات وارداتی بهویژه اگر از کشورهایی با تولید انبوه و هزینه پایینتر باشند میتوانند کالای مصرفی را با قیمت رقابتی وارد بازار کنند. اینموضوع بهویژه در شرایط تورمی و کاهش قدرت خرید خانوارها اهمیت داشته و میتواند تا حدی فشار هزینهای بر مصرفکنندگان را کاهش دهد.
– انتقال تکنولوژی و دسترسی به مواد اولیه: در مواردی واردات ماشینآلات مدرن نساجی و فناوریهای جدید تولید بهارتقای ظرفیت تولیدی و کیفیت کالاهای داخلی کمک میکند. اینانتقال تکنولوژی میتواند زمینهساز نوآوری در داخل کشور باشد بهویژه اگر با سیاستهای تشویقی برای همکاری صنعتی همراه شود.
آثار منفی واردات بر تولید داخلی
– فشار بر تولیدکنندگان داخلی و تعطیلی واحدها: یکی از قابلتوجهترین پیامدهای افزایش بیرویه واردات پارچه و محصولات نساجی فشار جدی بر تولیدکنندگان داخلی است. آمارها نشان میدهد واردات پارچه از حدود ۳۲۸میلیوندلار در سال۱۳۹۹ بهبیشاز ۸۴۲میلیوندلار در سال۱۴۰۲ رسیده یعنی بیشاز دوبرابر افزایش یافته که بخش قابلتوجهی از آن مربوط بهکالاهایی است که قابلیت تولید داخل را دارند. اینرشد بیرویه واردات موجب شده بسیاری از کارخانجات داخلی تا مرز تعطیلی یا کاهش ظرفیت تولید پیش روند بهویژه در استانهایی مانند اصفهان که قلب تولید نساجی کشور بهشمار میآید. فعالان اینبخش گزارش دادند که ورود منسوجات خارجی با قیمت پایین و کیفیت نامناسب توان رقابت را از تولیدکنندگان داخلی گرفته است.
– خروج ارز از کشور: واردات پارچه و منسوجات بهخصوص اگر بدون برنامهریزی وارد بازار شود منجر بهخروج قابلتوجه ارز از کشور میشود. از آنجا که بسیاری از اینکالاها قابلیت تولید در داخل را دارند افزایش واردات آنها میتواند منابع ارزی کشور را بهسمت واردات کالاهای مصرفی سوق دهد درحالیکه اینارز میتوانست در بخشهای مولد و افزایش ظرفیت تولید داخلی بهکار برود.
– وابستگی و ضعف زنجیره ارزش داخلی: ورود بیرویه محصولات نساجی باعث میشود صنعت داخلی وابستگی بیشتری بهواردات پیدا کند و توانایی رقابت در زنجیره ارزش جهانی را ازدست بدهد. اینمساله میتواند طی زمان بهکاهش ظرفیت نوآوری، اشتغالزایی و توسعهپذیری اینصنعت منجر شود. فعالان اقتصادی هشدار دادند که بدون اصلاح سیاستهای حمایتی و ساختاری صنعت نساجی با خطر افول مواجه شده و اینوابستگی زمینهساز تضعیف صنعت در سطح داخلی و بینالمللی خواهد شد.
توازن واردات و حمایت از تولید ملی
– نقش تعرفه و سیاستهای گمرکی: سیاستهای تعرفهای و گمرکی نقش مهمی در تعیین میزان واردات ایفا میکنند. کاهش غیرکارشناسی تعرفهها میتواند منجر بهرقابت ناعادلانه بین محصولات وارداتی و تولیدات داخلی شود. کارشناسان صنعت نساجی تاکید دارند که تعرفهها باید متناسب با منافع زنجیره تولید داخلی تنظیم تا از فشار بیرویه واردات بر کارخانجات داخلی جلوگیری شود.
– مبارزه با قاچاق و افزایش کیفیت محصولات وارداتی: یکی از مسائل ساختاری در بازار نساجی واردات غیررسمی و قاچاق است که با دورزدن نظام نظارتی و تعرفهای محصولات ارزان و فاقد استاندارد وارد بازار میشوند. اینپدیده بهتضعیف کامل تولید داخلی کمک میکند و نیازمند کنترل جدی توسط دستگاههای نظارتی است.
راهکارها و پیشنهادات سیاستی
باتوجه بهمزایا و معایب واردات محصولات نساجی پیشنهادات زیر میتواند بهبهینهسازی اینروند کمک کند:
– طراحی نظام تعرفهای هوشمند: اعمال تعرفههای متناسب با نوع کالا و اثرات آن بر تولید داخلی تا توازن بین بازار مصرف و صنعت داخلی برقرار شود.
– تقویت حمایتهای ساختاری: ازجمله تسهیلات مالی، دسترسی بهارز مبادلاتی برای خرید مواد اولیه و نوسازی ماشینآلات تولیدی.
– کنترل قاچاق و واردات غیررسمی: با استفاده از فناوریهای گمرکی و افزایش همکاری بین سازمانهای نظارتی.
– تشویق بهصادرات محصولات نساجی: ازطریق معافیتهای مالیاتی و حمایت از برندهای داخلی در بازارهای جهانی.
نتیجهگیری
موضوع واردات محصولات نساجی و پارچه اگرچه فوایدی ازجمله تامین نیاز بازار، کاهش قیمتها و افزایش تنوع کالا دارد اما اثرات منفی جدی بر تولید ملی، اشتغال، خروج ارز و تضعیف زنجیره ارزش داخلی نیز برجای میگذارد. با سیاستگذاری دقیق و حمایتی میتوان مزایای واردات را حفظ و درعینحال از آسیبهای بلندمدت جلوگیری کرد. درنهایت تقویت تولید داخلی همراه با یکچارچوب تجاری هوشمند کلید توسعه پایدار صنعت نساجی ایران خواهد بود.
