نساجی ایران در پیچ خطر

نشان تجارت - صنعت نساجی ایران با چالش جدی کمبود نقدینگی و فرسودگی ماشین‌آلات روبه‌رو بوده که بقا و رقابت‌پذیری آن را تحت‌تاثیر قرار داده است. بخش عمده‌ای از این مشکل ناشی از محدودیت‌های ارزی، تحریم‌ها و نوسانات اقتصادی است که دسترسی به منابع مالی ارزان و پایدار را برای مدرنیزه کردن خطوط تولید دشوار کرده است. بسیاری از واحدهای تولیدی با ماشین‌آلاتی کار می‌کنند که قدمت آنها به چند دهه قبل بازمی‌گردد و کارایی انرژی پایین، مصرف بالای مواداولیه و کیفیت غیررقابتی محصولات را به‌همراه دارد. این فرسودگی نه‌تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهد بلکه هزینه‌های نگهداری را افزایش داده و سودآوری بنگاه‌ها را به‌شدت محدود کرده است.

برای خروج از این وضعیت، نیاز به یک برنامه جامع بازسازی فنی و تامین نقدینگی ضروری به‌نظر می‌رسد. این امر مستلزم حمایت‌های هدفمند دولتی از طریق اعطای تسهیلات ارزی با کارمزد پایین، ایجاد صندوق‌های توسعه صنعتی و تسهیل واردات ماشین‌آلات روزآمد است. همزمان صنعت نساجی باید به‌سمت تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا، بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال، افزایش راندمان و برندسازی پیش برود. بدون بازسازی اساسی و تامین مالی مناسب این صنعت تاریخی نه‌تنها قادر به حفظ سهم خود در بازار داخلی نخواهد بود بلکه فرصت حضور در بازارهای صادراتی را نیز از دست خواهد داد و این به معنای از بین رفتن‌ هزاران شغل و کاهش تولید ملی خواهد بود.

اختصاص ۱۰‌هزار‌میلیارد تومان تسهیلات به صنعت نساجی

در راستای حمایت از صنعت نساجی، سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت از اختصاص ۱۰‌هزار‌میلیارد تومان(همت) تسهیلات ویژه به این صنعت خبر داد و گفت: این اعتبار ابلاغ و بانک‌ها مکلف شده‌اند آن را پرداخت کنند. واحدهایی که نیاز به نوسازی ماشین‌آلات دارند، می‌توانند از این بسته استفاده کنند؛ این در حالی است که دبیر انجمن صنایع نساجی ایران عنوان کرده که روش اعتبار این تسهیلات هنوز مشخص نشده و ما امیدوار هستیم که به صورت نقدی باشد.

روش اعتبار مشخص نیست

درباره جزئیات بیشتر اختصاص این تسهیلات به صنعت نساجی، سیدشجاع‌الدین امامی‌رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت نساجی، کمبود نقدینگی است. برای مطرح کردن مسائل و مشکلات صنعت نساجی از سوی انجمن نساجی ایران چندین جلسه با معاون اول رییس‌جمهور برگزار کردیم و قرار شد برای بازسازی، نوسازی و احیای واحدهای نساجی از سوی دولت تسهیلاتی به این صنعت اختصاص پیدا کند. درنهایت قرار شد ۱۰‌هزار‌میلیاردتومان(همت)، ۳۰۰‌میلیون یورو ارز مبادله‌ای برای تامین مواداولیه و ۵۰۰‌میلیون یورو برای بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات اختصاص پیدا کند.

امامی‌رئوف در ادامه با تاکید بر این موضوع که امیدواریم همکاری بخش‌خصوصی و دولت در زنجیره تامین نساجی همچنان ادامه داشته باشد، خاطرنشان کرد: در دهه‌های گذشته به‌‌ویژه در دهه۸۰ بین بخش‌خصوصی و دولت در صنعت نساجی همکاری خوبی صورت گرفت و در این دوره ۳۵۹‌میلیون یورو به این صنعت تزریق شد که اثرات این تزریق تا هم‌اکنون نیز قابل‌ملاحظه است.

وی در ادامه تصریح کرد: امیدواریم همکاری بین بخش‌خصوصی و دولت چهاردهم به بهترین نحو خود شکل بگیرد تا صنعت نساجی بتواند گام جدیدی برای رشد این صنعت بردارد. صنعت نساجی هم‌اکنون هم در حوزه بافندگی و رنگرزی و هم در حوزه پوشاک و برندسازی نیاز به حمایت دارد و در این راستا نیازمند یک نگاه جامع است.

دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا این تسهیلات ۱۰همت به‌صورت نقدی است یا در قالب اعتبار پرداخت می‌شود، گفت: هنوز به‌صورت دقیق این موضوع مشخص نشده اما امیدواریم که به‌صورت نقدی نباشد چراکه تسهیلاتی که به‌صورت گواهی اعتبار مولد و طرح گام به صنعت نساجی اختصاص دادند، کمکی به زنجیره نکرد و این تسهیلات چندان موفقیت‌آمیز نبود. البته پرداخت تسهیلات ارزی(یورو و دلار) با توجه به جهش‌‌های قیمتی ارز در بازپرداخت تولید را گرفتار خواهد کرد. در کل این تسهیلات نیز باید برای سرمایه‌گذار جذابیت داشته و از ریسک کمتری برخوردار باشد، در غیراین صورت جذابیتی نخواهد داشت. امامی‌رئوف در پایان خاطرنشان کرد: جلساتی برای اجرایی‌شدن این تسهیلات برگزار خواهد شد که مشخص خواهد کرد این اعتبار به چه صورت پرداخت خواهد شد.

کلام آخر

اعلام اختصاص ۱۰‌هزار‌میلیارد تومان تسهیلات و ۱۰۰ها‌میلیون یورو اعتبار ارزی برای نوسازی صنعت نساجی، در نگاه اول نویدبخش پایان دورانی از محرومیت و فرسودگی به‌نظر می‌رسد. با این حال دولت با اعلام عمومی این رقم چشمگیر، تلاش دارد پیام توجه به صنعتی اشتغالزا و تاریخی را منتقل کند. باید اما دید که آیا این بسته حمایتی، بخشی از یک نگاه جامع و برنامه‌ای دقیق با نقشه راه، زمان‌بندی و ضمانت اجرایی است یا صرفا واکنشی مقطعی و تبلیغاتی برای کاهش فشارهای مختلف بر صنعت نساجی است؟ اگر این تسهیلات نیز در دالان‌های طولانی اداری گم یا به‌صورت مقطعی و بدون پیوند با استراتژی صنعتی، صرف امور جاری واحدها شود، نه‌تنها گره‌ای از کار صنعت نساجی نخواهد گشود بلکه بر بار ناامیدی و بی‌اعتمادی صنعتگران در این حوزه خواهد فزود. در این صورت صنعت نساجی ایران، با وجود تزریق احتمالی این منابع، باز در مسیر انزوا و از دست دادن بقیه بازارهای داخلی و فرصت‌های صادراتی باقی خواهد ماند.