از وعده ۳۰ هزار مگاوات تا واقعیت ۳ هزار مگاواتی
نشان تجارت - مشکل خاموشی‌های برق در سال‌های اخیر به خصوص در تابستان امسال به یکی از مشکلات کشور تبدیل شده است. خاموشی‌های پی‌درپی، فرسودگی شبکه انتقال، افزایش مصرف و محدودیت در تولید نیروگاه‌های حرارتی باعث شده که تأمین برق پایدار نه‌تنها دغدغه‌ای فنی، بلکه مسئله‌ای اقتصادی و اجتماعی باشد. بر اساس مصوبات دولت چهاردهم و اظهارات مقامات وزارت نیرو، ایران در حال ورود به مرحله‌ای تازه از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ مرحله‌ای که هدف آن نه فقط تولید برق پاک، بلکه پایداری شبکه برق و رونق اقتصادی کشور است.
اراده دولت برای جهش در تولید برق تجدیدپذیر
در اسفند ۱۴۰۳، رئیس‌جمهور دکتر مسعود پزشکیان در جلسه هیئت دولت اعلام کرد که «دولت برای تولید ۳۰ هزار مگاوات برق از منابع بادی و خورشیدی برنامه‌ریزی کرده و برای تحقق آن مصمم است.» او تأکید کرد که دولت در توسعه زیرساخت‌های انرژی‌های پاک تصمیمی جدی دارد و تمامی موانع اداری و اجرایی این مسیر باید برطرف شود.
به گفته وی، تفاهم‌نامه تأمین صفحات خورشیدی از چین نهایی شده و پیمانکاران داخلی موظف‌اند در سریع‌ترین زمان ممکن اجرای طرح‌های ملی را آغاز کنند. این طرح‌ها شامل طرح‌های خورشیدی متمرکز، نیروگاه‌های بادی در مناطق مستعد و توسعه سامانه‌های خورشیدی پشت بامی در شهرهای بزرگ است.
طرح ۷۰۰۰ مگاواتی؛ گام بلند برای عبور از ناترازی برق
یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های در دست اجرا، بهره‌برداری از برق خورشیدی به اندازه‌ی ۷۰۰۰ مگاوات در سراسر کشور است. این طرح با سرمایه‌گذاری مشترک صندوق توسعه ملی و بخش خصوصی اجرا می‌شود و طبق اعلام سیدمصطفی سیدهاشمی، جانشین رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی، برای آن تا سقف ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده است.
سید هاشمی گفته است: «در این طرح، ۸۰ درصد منابع ارزی از سوی صندوق توسعه ملی و ۲۰ درصد توسط سرمایه‌گذاران داخلی تأمین خواهد شد. اجرای آن می‌تواند تراز تولید برق کشور را تا سال آینده متعادل کند.» او همچنین از تسریع در روند واردات تجهیزات و صفحات خورشیدی از چین خبر داده و تأکید کرده است که موانع گمرکی و دیوان‌سالاری اداری در حال رفع شدن است. این طرح قرار است تا شهریور ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسد و بنابر برآوردهای رسمی، با راه‌اندازی کامل آن، خاموشی‌های تابستانی سال آینده به حداقل خواهد رسید.
کشور باید برای به حداقل رساندن خسارت صنایع و رفع خاموشی‌ها در بخش خانگی، هرچه زودتر این طرح را به بهره‌برداری برساند تا ضمن تضمین پایداری شبکه برق، در میان مردم امیدآفرینی واقعی ایجاد شود.
از وعده‌های بزرگ تا عمل‌های کم
در حوزه سیاست‌گذاری توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) نقش محوری دارد. محسن طرزطلب، معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا، اوایل سال جاری در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفته بود: «ساتبا و وزارت نیرو در یک برنامه چهارساله برای ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر با ظرفیت ۳۰ هزار مگاوات برنامه‌ریزی کرده‌اند و تا پایان سال جاری، حداقل ۱۰ هزار مگاوات از این هدف محقق خواهد شد». اما تا حال حاضر کل ظرفیت تجدیدپذیرها به حدود ۳۰۰۰ مگاوات رسیده است؛ رقمی که نشان دهنده‌ی کندی در توسعه‌ی این انرژی‌های پاک است.
در همین زمینه باید تأکید کرد که ساتبا به‌عنوان مهم‌ترین نهاد و متولی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، مسئول اصلی کند پیش رفتن روند توسعه این طرح ۷۰۰۰ مگاواتی است. چنانچه مشکلاتی در تأمین مالی یا ترخیص تجهیزات از گمرکات وجود دارد، مسئولیت پیگیری و رفع آن به طور مستقیم بر عهده همین سازمان است. حال سوال اینجاست که ساتبا اگر می‌دانست چنین موانعی پیش‌روست، باید پیش از وعده دادن آن هم با ارقام مشخص چون رسیدن به ۵۰۰۰ مگاوات تا پایان تابستان، ۷۰۰۰ مگاوات تا پایان پاییز و در نهایت ۱۰۰۰۰ مگاوات تا پایان سال جاری محتاطانه‌تر عمل می‌کرد.
