اوپک‌پلاس تولید نفت را شتاب می‌دهد؟
نشان تجارت - بانک اچ‌اس‌بی‌سی پیش‌بینی کرده است که ائتلاف تولیدکنندگان نفت شامل اوپک و متحدانش(اوپک‌پلاس) در سه‌‌ماه دوم و سوم سال۲۰۲۶ روند لغو کاهش عرضه داوطلبانه نفت را شتاب خواهد داد؛ اقدامی که تمرکز این گروه بر بازیابی سهم بازار جهانی را نشان می‌دهد. این پیش‌بینی در حالی مطرح شده که اعضای اوپک‌پلاس در ماه‌های اخیر تغییرات چشمگیری در سیاست تولید خود اعمال کرده‌اند. براساس گزارش اچ‌اس‌بی‌سی، هشت عضو اوپک‌پلاس روز یکشنبه ۱۱آبان با لغو روزانه ۱۳۷هزار بشکه دیگر از کاهش عرضه داوطلبانه روزانه ۶۵/۱میلیون بشکه‌ای برای ماه دسامبر موافقت کردند. این تصمیم با هدف تعدیل عرضه نفت و مدیریت بهتر تعادل بازار گرفته شد، اگرچه اعضا تصمیم گرفتند این روند را در سه ماه نخست سال آینده متوقف کنند تا در برابر کاهش تقاضای فصلی محتاطانه عمل کنند.
اچ‌اس‌بی‌سی در گزارش خود تاکید کرده است که این تصمیم، اگرچه نشان‌دهنده تغییر راهبردی در سیاست تولید اوپک‌پلاس است، هنوز به‌معنای بازگشت کامل به سیاست محدودسازی عرضه نیست. به گفته این بانک، تنها در صورتی که قیمت نفت برنت برای مدت طولانی زیر ۵۵دلار برای هر بشکه باقی بماند، امکان دارد ائتلاف به بازگرداندن کاهش تولید فکر کند.
طبق پیش‌بینی اچ‌اس‌بی‌سی، مازاد عرضه نفت در سه‌‌ماه نخست۲۰۲۶ حدود ۷/۲میلیون بشکه در روز خواهد بود که نسبت‌به برآورد قبلی ۳میلیون بشکه کاهش یافته است. میانگین مازاد عرضه برای کل سال۲۰۲۶ نیز به ۱/۲میلیون بشکه در روز کاهش یافته درحالی‌که پیشتر رقم ۴/۲میلیون بشکه پیش‌بینی شده بود. این داده‌ها نشان می‌دهد که توقف افزایش تولید در سه‌‌ماه نخست سال آینده، اگرچه تاثیر مثبتی بر تعادل بازار دارد، برای جلوگیری از مازاد عرضه گسترده کافی نخواهد بود.
در همین حال، هشت‌عضو اوپک‌پلاس از آوریل امسال، راهبرد کاهش تولید خود را تغییر داده‌اند و تاکنون بیش از ۹/۲میلیون بشکه از کاهش عرضه داوطلبانه را به بازار بازگردانده‌اند. این میزان معادل حدود ۷/۲درصد از تقاضای جهانی نفت است و در واکنش به فشارهای سیاسی از جمله فشارهای دونالد ترامپ، رییس‌جمهورسابق آمریکا برای کاهش قیمت نفت صورت گرفته است.
در کنار پیش‌بینی‌های بانکی، تازه‌ترین نظرسنجی خبرگزاری رویترز نشان داد که تولید نفت‌خام اعضای اوپک در ماه اکتبر۲۰۲۵ نسبت‌به سپتامبر تنها ۳۰هزار بشکه افزایش یافته و به ۴۳/۲۸میلیون بشکه در روز رسیده است. این افزایش اندک، ناشی از افزایش تولید عربستان سعودی و عراق در چارچوب برنامه لغو کاهش عرضه داوطلبانه هشت‌کشور ائتلاف است.
نظرسنجی رویترز نشان داد که هشت‌عضو اوپک‌پلاس در ماه اکتبر به‌دلیل نگرانی از احتمال مازاد عرضه، سرعت بازگرداندن کاهش عرضه خود را کاهش دادند. برخی اعضا نیز مجبور شدند تولید جبرانی داشته باشند تا تخطی‌های گذشته از سهمیه‌های تعیین‌شده جبران شود؛ اقدامی که تاثیر روند لغو تدریجی کاهش عرضه را محدود کرد.
بر اساس توافق اعضای اوپک‌پلاس، پنج‌کشور شامل الجزایر، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده برای ماه اکتبر در مجموع روزانه ۸۶هزار بشکه از کاهش عرضه خود را بازگردانند. در مقابل عراق و امارات باید روزانه ۱۴۰هزار بشکه کاهش تولید جبرانی انجام می‌دادند. داده‌های واقعی نشان می‌دهد که این پنج‌کشور روزانه ۱۱۴هزار بشکه بازگرداندند اما کاهش تولید در نیجریه، لیبی و ونزوئلا تا حد زیادی این افزایش را خنثی کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که هرچند تولید برخی کشورها نزدیک به سهمیه‌های تعیین‌شده بوده، برخی نهادهای بین‌المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی، برآوردهای بالاتری از تولید واقعی ارائه کرده‌اند. هدف نظرسنجی رویترز رصد دقیق عرضه نفت در بازار است و از داده‌های مختلف شامل رفت‌وآمد کشتی‌ها، اطلاعات بورس اوراق بهادار لندن و داده‌های شرکت‌های رصد حمل‌ونقل استفاده می‌کند.
به نظر تحلیلگران، سیاست اوپک‌پلاس در حال حاضر ترکیبی از مدیریت عرضه و احتیاط نسبت به تقاضای جهانی است. این گروه تلاش می‌کند هم سهم بازار خود را حفظ کرده و هم از ایجاد مازاد عرضه که می‌تواند قیمت نفت را کاهش دهد جلوگیری کند. در همین حال، بانک اچ‌اس‌بی‌سی و تحلیلگران بازار نفت انتظار دارند که در نیمه دوم۲۰۲۶، شتاب بازگرداندن نفت به بازار بیشتر شود زیرا ائتلاف به‌دنبال بازیابی موقعیت خود در بازار جهانی و مقابله با رقبای نفتی است.
اگرچه داده‌ها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اوپک‌پلاس در سال‌های آینده همچنان نقش کلیدی در تعادل عرضه و قیمت نفت خواهد داشت و بازار نفت با تغییرات تدریجی اما قابل توجه در تولید و عرضه روبه‌رو خواهد بود. این تحولات می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی، قیمت سوخت و سیاست‌های انرژی کشورها داشته باشد.
