گاز طبیعی پیشتاز ترکیب انرژی سه اقتصاد بزرگ جهان تا سال ۲۰۵۰

نشان تجارت - با وجود رشد سریع انرژی‌های تجدیدپذیر، سوخت‌های فسیلی همچنان غالب‌ترین منبع انرژی اولیه در سراسر جهان هستند. S&P Global پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۵۰، انرژی‌های تجدیدپذیر ۲۰ درصد از انرژی جهانی را تأمین خواهند کرد، در حالی که این رقم در حال حاضر تنها ۴ درصد است. در این گزارش آمده است: «تا سال ۲۰۵۰، گاز طبیعی تنها سوخت فسیلی خواهد بود که احتمالاً در ترکیب انرژی ایالات متحده، چین و هند افزایش خواهد یافت.»

تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که جایگزینی زغال‌سنگ با گاز طبیعی، موتور محرک گذار انرژی در ایالات متحده، اروپا و جنوب شرقی آسیا بوده است، در حالی که هند در این زمینه عقب مانده است. ترکیب انرژی هند همچنان به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است، به‌طوری که نفت و گاز ۷۷ درصد از مصرف انرژی اولیه را تشکیل می‌دهند و انرژی‌های تجدیدپذیر تنها ۲ درصد. با این حال، S&P Global پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۵۰، سهم سوخت‌های فسیلی در ترکیب انرژی هند به ۶۶ درصد کاهش خواهد یافت، در حالی که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر به ۱۶ درصد افزایش می‌یابد. در این دوره، هند عمدتاً از گاز طبیعی به‌عنوان یک سوخت انتقالی استفاده خواهد کرد، زیرا گزینه‌ای انعطاف‌پذیرتر و پاک‌تر نسبت به زغال‌سنگ است.

نقش دولت هند در گذار انرژی

این گزارش اشاره می‌کند که دولت هند نقش مهمی در این گذار ایفا می‌کند: «دسته‌بندی «سایر منابع انرژی»، که عمدتاً شامل زیست‌توده سنتی (پخت‌وپز) است، به شدت در حال کاهش است و جای خود را به گاز مایع (LPG) می‌دهد. طرح‌های دولتی مانند «پاهال» و یارانه‌های هدفمند LPG این تغییر را هدایت کرده‌اند و منجر به کاهش سهم زیست‌توده از ۳۸ درصد به ۱۹ درصد شده است و انتظار می‌رود این کاهش ادامه یابد.» طرح پاهال (انتقال مستقیم سود به حساب بانکی) برنامه‌ای است که در آن دولت هند یارانه‌های LPG را مستقیماً به حساب بانکی کاربران منتقل می‌کند.

ماموریت ملی هیدروژن سبز هند

در همین حال، ماموریت ملی هیدروژن سبز هند با هدف تبدیل این کشور به یک مرکز جهانی برای هیدروژن سبز، تولید سالانه ۵ میلیون تن متریک (MMT) تا سال ۲۰۳۰ را هدف‌گذاری کرده است. این ماموریت به دنبال تقویت خودکفایی انرژی، کربن‌زدایی اقتصاد، کاهش واردات سوخت فسیلی و ایجاد فرصت‌های شغلی است. این ماموریت که در سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد، از توسعه کل اکوسیستم هیدروژن سبز، از تولید تا ذخیره‌سازی و توزیع، حمایت می‌کند و تولید بومی و نوآوری‌های تکنولوژیکی را برای دستیابی به مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی قابل‌توجه تشویق می‌کند.

تداوم تسلط سوخت‌های فسیلی در هند

با این حال، احتمالاً سوخت‌های فسیلی برای دهه‌های آینده همچنان در ترکیب انرژی هند غالب خواهند بود. سال گذشته، S&P Global Commodity Insights اعلام کرد که چهار حوضه رسوبی عمدتاً اکتشاف‌نشده در هند ممکن است تا ۲۲ میلیارد بشکه نفت در خود داشته باشند. در واقع، حوضه‌های کمتر شناخته‌شده دسته دوم و سوم، یعنی مهانادی، دریای آندامان، بنگال و کرالا-کنکان، بیش از حوضه پرمیان (که تاکنون ۱۴ میلیارد بشکه از ۳۴ میلیارد بشکه ذخایر قابل‌برداشت خود را تولید کرده) نفت دارند.

وابستگی هند به واردات نفت

هند به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از آنچه تولید می‌کند، نفت مصرف می‌کند و تنها حدود ۱۳ درصد از نیاز‌های خود را به‌صورت داخلی تأمین می‌کند و برای بقیه به واردات وابسته است. انتظار می‌رود تقاضای نفت هند به دلیل رشد اقتصادی و افزایش استفاده از وسایل نقلیه به شدت افزایش یابد. پیش‌بینی می‌شود هند تا سال ۲۰۳۰ بیشترین سهم را در رشد تقاضای جهانی نفت داشته باشد، اگرچه تلاش‌های گذار انرژی مانند وسایل نقلیه الکتریکی قصد دارند این رشد را مهار کنند. متأسفانه، تولید نفت خام داخلی هند در حال کاهش است و در سال ۲۰۲۳ به‌طور متوسط حدود ۷۰۰،۰۰۰ بشکه در روز (b/d) بوده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۵۴۰،۰۰۰ بشکه در روز کاهش یابد، که این امر هند را به شدت به واردات برای تأمین نیاز‌های انرژی خود وابسته می‌کند.

تلاش‌های دولت هند برای گسترش اکتشاف و تولید

دولت هند تلاش زیادی برای گسترش اکتشاف و تولید داخلی نفت و گاز (E&P) از طریق اصلاحات سیاستی، افزایش سرمایه‌گذاری و تلاش برای کاهش وابستگی به واردات انجام داده است، با هدف افزایش مساحت اکتشافی و تولید برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد. سیاست جدید اکتشاف و صدور مجوز هند (NELP) با هدف جذب شرکت‌های خصوصی و خارجی به بخش نفت و گاز هند از طریق یک فرآیند مناقصه رقابتی و باز برای بلوک‌های اکتشافی طراحی شده است. شرکت‌ها قرارداد‌های اشتراک تولید (PSCs) امضا می‌کنند که در آن هزینه‌ها جبران می‌شود و «نفت سود» باقی‌مانده بر اساس فرمول مناقصه با دولت تقسیم می‌شود. این سیاست به دنبال تقویت اکتشاف، آوردن فناوری و کارایی، اجازه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۱۰۰ درصدی و امکان فروش در بازار داخلی برای نفت خام است.

سیاست اکتشاف و صدور مجوز هیدروکربن

در همین حال، سیاست اکتشاف و صدور مجوز هیدروکربن (HELP) هند اکتشاف و تولید هیدروکربن را ترویج می‌کند. این سیاست که در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شد، سیاست صدور مجوز باز (OALP) را معرفی کرد که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد برای بلوک‌های انتخابی خودشان مناقصه کنند، برخلاف سیاست‌های قبلی که دور‌های مناقصه ثابت داشتند. تحت OALP، تعداد زیادی از بلوک‌های اکتشافی به مناقصه‌گران موفق اعطا شده است