هر آنچه از گمرک چابهار باید دانست

نشان تجارت - علی استرابی آشتیانی: گمرک چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی جمهوری اسلامی ایران در ساحل دریای عمان، از جایگاهی راهبردی در حوزه تجارت بین‌المللی و ترانزیت منطقه‌ای برخوردار است. این گمرک با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی ممتاز و برخورداری از تسهیلات ویژه گمرکی و منطقه آزاد، به یکی از نقاط محوری کشور در زمینه واردات، صادرات و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تبدیل شده است.

موقعیت استراتژیک گمرک چابهار

چابهار، به‌واسطه موقعیت جغرافیایی منحصر‌به‌فرد خود در جنوب‌شرق کشور و برخورداری از دسترسی مستقیم به اقیانوس هند، از بنادر راهبردی جمهوری اسلامی ایران در عرصه تجارت بین‌المللی به‌شمار می‌آید. نزدیکی این بندر به کشور‌های آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و هند، جایگاه آن را به‌عنوان یکی از مبادی اصلی صادرات و واردات کالا تقویت کرده است. گمرک چابهار نیز با بهره‌مندی از زیرساخت‌های مناسب و تجهیزات پیشرفته، نقش بسزایی در تسهیل و تسریع فرآیند ترخیص کالا ایفا می‌کند. از جمله مزایای شاخص این گمرک می‌توان به کاهش هزینه‌های لجستیکی، دسترسی سریع‌تر به بازار‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و ارتقاء سرعت تحویل محموله‌ها اشاره کرد.

مزایای ترخیص از گمرک چابهار 

گمرک چابهار در پی سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و راهبردی صورت‌گرفته در سال‌های اخیر، شاهد رشد چشمگیری بوده و آینده این منطقه از منظر کارشناسان اقتصادی بسیار امیدبخش ارزیابی می‌شود. موقعیت جغرافیایی ممتاز این بندر در مجاورت کشور‌های پاکستان، افغانستان و هند، یکی از مزیت‌های راهبردی آن به‌شمار می‌رود. همچنین شرکت کشتیرانی هند برای محموله‌هایی که به مقصد بندر چابهار ارسال می‌شوند، تخفیف‌های ویژه‌ای در نظر گرفته است. افزون بر این، بهره‌مندی از تخفیف ۲۵ درصدی ویژه مناطق محروم در بندر چابهار، زمینه‌ساز کاهش هزینه‌های واردات و افزایش جذابیت این بندر برای فعالان اقتصادی شده است. ترخیص کالا از گمرک چابهار مزایای متعددی برای تاجران دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. کاهش هزینه‌های حمل و نقل

بندر چابهار به دلیل موقعیت استراتژیک خود، هزینه‌های حمل و نقل کالا‌ها را به کشور‌های منطقه به‌شدت کاهش می‌دهد. این بندر نزدیک‌ترین مسیر به بازار‌های پرتقاضا مانند هند و افغانستان است.

۲. سرعت بالای ترخیص کالا

زیرساخت‌های مدرن گمرک چابهار، مانند سامانه‌های الکترونیکی و نیروی انسانی متخصص، امکان ترخیص سریع کالا را فراهم می‌کنند. این امر برای تاجران بسیار حیاتی است، زیرا تأخیر در ترخیص می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌ها و از دست دادن فرصت‌های تجاری شود.

۳. دسترسی به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

چابهار به‌عنوان یک منطقه آزاد تجاری، مشوق‌های ویژه‌ای برای واردکنندگان و صادرکنندگان ارائه می‌دهد. کالا‌هایی که از این منطقه وارد یا صادر می‌شوند، از معافیت‌های گمرکی و مالیاتی بهره‌مند هستند.

۴. کاهش ترافیک گمرکی

برخلاف برخی از گمرکات شلوغ کشور، گمرک چابهار معمولاً دارای ترافیک گمرکی کمتری است. این امر باعث افزایش سرعت در مراحل ارزیابی و ترخیص کالا می‌شود.

مراحل ترخیص کالا از گمرک چابهار

فرایند ترخیص کالا از گمرک چابهار شامل چند مرحله اصلی است که رعایت دقیق این مراحل، از تأخیر در ترخیص و ایجاد هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند. در ادامه این مراحل را بررسی می‌کنیم:

• ثبت اظهارنامه گمرکی

اولین گام در فرایند ترخیص کالا، تهیه و ارسال اظهارنامه گمرکی از طریق سامانه گمرک ایران است. این اظهارنامه شامل اطلاعاتی از جمله نوع کالا، وزن، ارزش، کشور مبدأ و مقصد است. تاجران باید این اطلاعات را با دقت وارد کنند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

• بازرسی اسناد و مدارک

در این مرحله، اسناد ارائه‌شده توسط واردکننده یا صادرکننده مورد بررسی کارشناسان گمرکی قرار می‌گیرد. مدارکی مانند فاکتور خرید، لیست بسته‌بندی، بارنامه و گواهی مبدا از اهمیت بالایی برخوردارند.

• ارزیابی کالا

کالا‌های وارداتی پس از ورود به گمرک چابهار، از نظر تطابق با اطلاعات درج‌شده در اظهارنامه، مورد بازرسی فیزیکی قرار می‌گیرند. این مرحله به شفافیت فرایند و جلوگیری از تخلفات کمک می‌کند.

• محاسبه حقوق و عوارض گمرکی

گمرک بر اساس نوع و ارزش کالا، حقوق و عوارض گمرکی را محاسبه می‌کند. پرداخت این هزینه‌ها توسط واردکننده از مراحل اصلی در ترخیص کالا است.

• صدور مجوز‌های لازم

بسته به نوع کالا، ممکن است نیاز به اخذ مجوز از سازمان‌های مرتبط مانند سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد یا وزارت جهاد کشاورزی باشد. هماهنگی برای دریافت این مجوز‌ها باید از قبل انجام شود.

• ترخیص کالا

پس از تکمیل تمام مراحل فوق و پرداخت هزینه‌های مربوطه، گمرک مجوز ترخیص کالا را صادر می‌کند. کالا پس از این مرحله می‌تواند به مقصد نهایی حمل شود.

چالش‌های احتمالی در ترخیص کالا از چابهار

با وجود مزایای متعدد، ترخیص کالا از چابهار ممکن است با چالش‌هایی نیز همراه باشد. برخی از این چالش‌ها عبارت‌اند از: 

• نیاز به اخذ مجوز‌های متعدد برخی از کالا‌ها نیازمند مجوز‌های خاصی از سازمان‌های مختلف هستند که ممکن است زمان‌بر باشد.

• مشکلات حمل و نقل داخلی زیرساخت‌های حمل و نقل زمینی و ریلی به برخی نقاط ایران هنوز به اندازه کافی توسعه نیافته است، که می‌تواند حمل کالا از چابهار به نقاط داخلی را دشوار کند.

• بروکراسی اداری در برخی موارد ممکن است موجب تأخیر در ترخیص کالا شوند.