واکاوی علل حوادث معدن زغالسنگ در ایران
نشان تجارت - حوادث مرگبار در معدن‌های ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته است و ناظران می‌گویند: یکی از علل اصلی این حوادث، فقدان نظارت کافی بر فعالیت معادن و رعایت استاندارد‌های ایمنی از سوی کارفرمایان است.
ریزش معدن زغالسنگ هشونی ـ مرگ یک کارگر
۱۵ اردیبهشت ماه، براثر وقوع یک حادثه در معدن زغالسنگ هشونی شهرستان کوهبنان کرمان، یکی از کارگران این معدن، در ۴۰ سالگی، جان خود را از دست داد.
ریزش معدن شن و ماسه دهاقان اصفهان ـ مرگ یک کارگر
۲۰ اردیبهشت ماه، حادثه‌ای منجر به فوت یک کارگر معدن در شهرستان دهاقان شد. طبق اعلام رئیس سازمان آتش‌نشانی شهرستان دهاقان، این فرد که از اتباع افغانستانی بوده، در حین کار، بر اثر سقوط در داخل قیف معدن شن جان خود را از دست داده است.
ریزش معدن زغالسنگ طغرالجرد کوهبنان ـ مرگ یک کارگر
۲۷ اردیبهشت ماه، ریزش در یکی از کارگاه‌های معدن اصلی زغالسنگ منطقه طغرالجرد شهرستان کوهبنان در استان کرمان جان یک کارگر را گرفت.
ریزش معدن زغالسنگ آبنیل ـ مرگ یک کارگر و ۵ مجروح
۱۰ خرداد ماه، در پی وقوع حادثه ریزش معدن زغالسنگ آبنیل در روستای بی‌بی حیات از توابع کرمان، یک معدنچی جانش را از دست داد و پنج نفر دیگر مجروح شدند.
برق‌گرفتگی معدن زغالسنگ ممرادکو ـ مرگ یک کارگر
۲۰ خرداد ماه، حادثه برق‌گرفتگی معدن زغالسنگ ممرادکو طبس منجر به مرگ یک کارگر شد. این کارگر حین انتقال به اورژانس درمانگاه معدن، بر اثر شدت جراحات وارده جانش را از دست داد.
ریزش کوه در معدن سنگ شازند ـ مرگ ۴ کارگر
۲۷ خرداد ماه، بخشی از معادن سنگ شهرستان شازند دچار ریزش شد و چهار کارگر به‌اسامی «محمد بوالحسنی»، «نصرت‌الله یارمحمدی»، «آیت رضایی» و «مجتبی رضایی» مفقود شدند که پیکر سه مفقودی، هرچند با فاصله، تاکنون پیدا شده است، اما هنوز خبری از جسد «آیت رضایی» نیست.
حادثه در معدن زغالسنگ پابدانا جنوبی – مرگ یک کارگر
۸ تیر ماه، یک کارگر حدوداً ۳۶ ساله در معدن زغالسنگ پابدانا جنوبی از شرکت معادن زغالسنگ کرمان به‌دلایلی که تا کنون اعلام نشده است، در محل کار جان خود را از دست داد.
حادثه در معدن قلعه‌شاهین کرمانشاه ـ مرگ یک کارگر
۱۰ مرداد ماه، هنگام اجرای عملیات برداشت خاک و سنگ از معدن قلعه‌شاهین کرمانشاه، ناگهان کوه ریزش کرد و یکی از کارگران راننده، بر اثر واژگونی بیل مکانیکی از ارتفاع، جان باخت.
حادثه در معدن زغالسنگ داربید خون ـ مرگ یک کارگر
۱۲ مرداد ماه، در پی حادثه‌ای در معدن زغالسنگ داربید خون در شهرستان زرند استان کرمان، یک کارگر شاغل در معدن بر اثر سقوط از ارتفاع در خارج از تونل، جان خود را از دست داد.
حادثه در معدن گل‌گهر سیرجان ـ مرگ یک کارگر
۲۶ مرداد ماه، روابط عمومی اورژانس شهرستان سیرجان در کرمان، از فوت شدن یک کارگر در معدن گل‌گهر براثر سقوط از ارتفاع خبرداد.
تصاعد گاز متان در معدن زغالسنگ پروده طبس ـ ۴ مصدوم
۷ شهریور ماه، خروج گاز متان در یکی از کارگاه‌های پیشروی معدن شماره یک شرکت زغالسنگ پروده طبس منجر به ریزش قسمتی از کارگاه شد؛ که در پی این حادثه ۴ کارگر مصدوم شدند.
تعداد جان‌باختگان حادثه معدن طبس به ۵۲ نفر رسید
انفجار معدن زغالسنگ طبس حادثه‌ای پرتلفات بود که در ۳۱ شهریور ۱۴۰۳ در یکی از کارگاه‌های شرکت زغالسنگ معدنجوی طبس رخ داد، این حادثه که ناشی از نشت گاز متان بود، منجر به انفجار در بلوک C این معدن شد.
استاندار خراسان جنوبی گفت: با فوت یکی دیگر از مصدومان حادثه معدن طبس در بیمارستان یزد تعداد جان‌باختگان این حادثه به ۵۲ نفر رسید.
کارگر ۵۳ ساله در حادثه معدن طزره دامغان جان باخت
۱۶ مهر ماه رییس اداره صنعت، معدن و تجارت دامغان گفت: کارگر ۵۳ ساله در معدن زغالسنگ طزره این شهرستان دچار سانحه شد و جان خود را از دست داد.
انفجار در معدن سنگ در هفتکل ۳ مصدوم به‌جای گذاشت
۱۹ مهر ماه سخنگوی اورژانس و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی اهواز از مصدوم شدن سه نفر در حادثه انفجار در معدن سنگ در هفتکل خبر داد.
گزارش‌های فوق تنها برای سال ۱۴۰۳ است، که تعداد زیادی کارگران جان خود را از دست دادند. در کشور‌های پیشرفته، دهه‌هاست که قـــوانــین سخــتگیرانه و فناوری‌های پیشرفته برای کاهش خطرات و افزایش ایمنی در معادن به‌کار گرفته می‌شوند، اما در ایران به‌نظر می‌رسد که هنوز راه درازی تا رسیدن به استاندارد‌های جهانی در پیش است. حادثه معدن طبس تنها یکی از چندین حادثه مشابه در سال‌های اخیر بوده است، در سال ۱۳۹۴، انفجار در معدن زغالسنگ یورت استان گلستان جان ۴۳ معدنچی را گرفت، این حوادث نشان می‌دهد که مشکلات ایمنی در معادن ایران ساختاری و عمیق است و نیاز به اقدامات اساسی و فراگیر دارد.
در همین راستا معاونت روابط کار این وزارت با همکاری مرکز روابط عمومی و امور بین‌الملل، گزارش سیاستی «از تکرار فاجعه جلوگیری کنیم» را منتشر کرد.
بر پایه این گزارش، به دنبال بروز حادثه تلخ انفجار در معدن زغال سنگ طبس که به فوت ۵۲ نفر از کارگران زحمتکش شرکت معدنجو منجر شد، بار دیگر ضرورت آسیب‌شناسی علل بروز و تکرار وقوع چنین حوادث دردناکی را هویدا کرد.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌عنوان یکی از دستگاه‌های وظیفه‌مدار که نظارت بر اجرای مقررات کار و آئین نامه‌های حفاظت فنی کار، حفظ و صیانت از منابع انسانی و مادی کشور را برعهده دارد، در این گزارش علل بروز و تکرار این گروه از حوادث در معادن زغال سنگ کشور را بررسی کرده است. همچنین با بهره‌گیری از نقطه نظرات کارشناسان، پیشنهاد‌هایی از بعد اقتصاد و فرصت‌های پیش رو برای توسعه این بخش، قوانین و مقررات حاکم بر ایمنی معادن، منابع انسانی، دستگاه‌های متولی ارائه شده است.
حوادث ناشی از کار طی ۳۰ سال گذشته تاکنون در معادن زغال سنگ ایران افزایش یافته است. یکی از مهمترین دلایل این افزایش حادثه، افزایش تدریجی عمق لایه‌های استخراج زغال سنگ از سطح زمین به اعماق بیشتر (حدود ۴۰۰ متر) با وجود روش‌های سنتی و تجهیزات غیراستاندارد است که به تبع آن موجب بیشتر شدن محتوای گاز متان در لایه‌های زیرین، افزایش ریسک انفجار، خفگی آنی کارگران و فوت آنان می‌شود.
در این گزارش به اینکه چگونه می‌توان از بروز حوادث در معادن پیشگیری کرد؟ جایگاه دستگاه‌های مسئول ایمنی در معادن، وظایف اشخاص حقیقی و حقوقی در ایمنی معادن کشور و وضعیت معادن زغال سنگ در جهان و ایران پرداخته شده است. علاوه بر این پیشنهاد‌های اجرایی برای ارتقای وضعیت ایمنی در معادن به شرح زیر ارائه ارائه شده است:
- تدوین استاندارد‌های اجباری برای تجهیزات و ماشین آلات معدنی
- توسعه عملیات اکتشافی پیش و هنگام استخراج معادن جهت شناخت عوارض زمین شناسی و میزان گازخیزی معدن
- اختصاص بخشی از حقوق دولتی معادن (موضوع ماده ۱۴ قانون معادن)، برای ارتقای ایمنی معادن، مکانیزه کردن، آموزش ایمنی و تهیه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مرتبط با ایمنی
- تأمین تجهیزات ایمنی معادن از طریق مرجع واحد همچون سازمان ایمیدرو
- عدم صدور مجوز‌های جدید برای بهره برداری به شیوه سنتی غیر ایمن
- مشارکت وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در تأیید صلاحیت مسئولین ایمنی شاغل در معادن (در حال حاضر توسط سازمان نظام مهندسی معدن صورت می‌پذیرد).
- ضرورت حمایت بیشتر سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) از طرح‌های تحقیقاتی و کاربردی در حوزه ایمنی در معادن به ویژه معادن زغال سنگ.
- افزایش تعرفه واردات زغال سنگ و اختصاص بخشی از ارز ترجیحی واردات زغال سنگ برای تأمین منابع مالی مکانیزاسیون معادن
