جزئیات ثبت درخواست متقاضیان مشاغل سخت و زیان آور/لزوم اصلاح و استانداردسازی محیط کار
نشان تجارت - به موجب تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون بیمه تامین اجتماعی، کارهای سخت و زیان‌آور به شغل‌هایی گفته می‌شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و فرد با انجام آن کار، فشار جسمی و روانی بیش از ظرفیت طبیعی را متحمل و در اثر آن به بیماری و عوارض آن مبتلا شود.
ماده یک آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور این مشاغل را که به آنها سختی کار تعلق گرفته به دو دسته تقسیم کرده است:
الف ـ مشاغلی که صفت سخت و زیان آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف کرد.
ب ـ مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیر تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی کارفرما، صفت سخت و زیان آوری کاهش یافته اما کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می شود.در واقع برخلاف مشاغل گروه "الف" که با بکارگیری تمهیدات ایمنی و تلاش کارفرمایان سختی کار کاهش می‌یابد،مشاغل گروه "ب" ماهیتا سخت و زیان آور هستند و این صفت در ذات آنها وجود دارد.
طی ماه‌های قبل بسیاری از کارگران و کارکنان مشاغل سخت و زیان آور که متقاضی ثبت درخواست سختی کار بودند از طریق سامانه https://sakht.mcls.gov.ir نسبت به ثبت درخواست خود اقدام می‌کردند.
این سامانه امکانی را فراهم می‌کرد تا صاحبان مشاغل سخت و زیان‌آور مراحل ثبت و پیگیری درخواست سختی کارشان را به شکل غیرحضوری دنبال و پس از ثبت‌نام کد رهگیری دریافت کنند. اما مدتی بعد سامانه جدیدی تحت عنوان srk.mcls.gov.ir پس از تکمیل ذیل سامانه جامع روابط کار تشکیل شد و خدمت رسانی خود در حوزه مشاغل سخت و زیان آور را آغاز کرد تا متقاضیان پس از احراز هویت جهت ثبت درخواست در سامانه جدید اقدام کنند.
در همین راستا محمدآذرپناه ـ مدیرکل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان تهران به تازگی از شناسایی بیش از ۱۵ هزار شاغل سخت و زیان‌آور مشمول بازنشستگی در استان تهران طی ۶ ماهه نخست امسال خبر داده و جزئیات و آمار متقاضیان مشاغل سخت و زیان آور را تشریح کرده است.
به گفته وی از تعداد ۶۶۹۳ درخواست فردی و گروهی بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور در کارگاه‌های مختلف استان تهران، تعداد ۱۵ هزار و ۳۳۲ عنوان تقاضا به عنوان شغل سخت و زیان‌آور شناخته شدند.همچنین ۲۸ کارگاه به صورت گروهی درخواست بررسی‌های خود را به این اداره کل ارائه دادند که این درخواست‌ها شامل ۱۸۳۲ عنوان شغل بوده و از این تعداد، ۹۹۳ شغل سخت و زیان‌آور تشخیص داده شده است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران در تشریح بررسی روند رسیدگی به اعتراضات متقاضیان،گفت: از مجموع درخواست‌های اولیه ۱۳۸۲ متقاضی با ۳۹۳۸ عنوان شغل نسبت به رای کمیته بدوی اعتراض داشتند که پس از بررسی‌های مجدد از بین آنها تعداد ۱۸۵۰ شغل به عنوان شغل سخت و زیان‌آور شناخته شده است. با وجود اینکه عمدتاً اعتراض به آرای کمیته‌های بدوی از سوی کارگران انجام می‌شود، در برخی موارد نیز کارگاه‌ها اعتراض می‌کنند که در شش ماه گذشته ۱۰ کارگاه نیز با ۲۹۶۳ عنوان شغل به رای بدوی اعتراض داشتند و پس از رسیدگی در کمیته تجدیدنظر، تعداد ۵۵۰ عنوان شغل سخت و زیان‌آور تشخیص داده شده است.
آذرپناه می‌گوید: افزایش این درخواست‌ها از طرفی نشان‌دهنده آگاهی بیشتر کارفرمایان و کارگران نسبت به حقوق قانونی و از طرفی نشانگر کارآمدی نظام اداری در ارائه خدمات مربوط به شناسایی مشاغل سخت و زیان‌آور است و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران با تمام توان در جهت بررسی دقیق و سریع این درخواست‌ها و احقاق حقوق کارگران مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور تلاش می‌کند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران بر لزوم بهبود فضای سلامت نیروی کار تاکید کرده و می‌گوید: با کاهش عوامل سختی کار از جمله آلایندگی محیط کار می‌توان به این موضوع کمک کرد.اصلاح و استانداردسازی محیط کار، ارائه آموزش‌های ایمنی و سلامت کارگران و پیگیری سالم‌سازی و تقویت محیط کار می تواند پشتوانه مستمری برای نیروهای کار و نظام تولید که همان تامین اجتماعی است فراهم کند.
درحال حاضر برخی مشاغل از سوی وزارت کار تحت عنوان شغل‌های با سختی کار بالا و مخل سلامت جسم و روان تعیین شده که به دلیل سخت بودن شرایط چنین کارهایی، سوابق بیمه‌ای کارکنان و کارگران مشاغل با سختی کار بالا ۱.۵ برابر محاسبه می‌شود.
در حال حاضر مشاغل مرتبط با حفر قنات و چاه، کارهای مرتبط با کوره‌های مذاب، عملیات مربوط به جمع‌آوری و دفن زباله‌ها، کار در فضاهایی که ارتعاشات صوتی حاکم بر محیط بر سیستم شنوایی آسیب‌رسان است، کارهای مرتبط با سمپاشی و ضدعفونی کردن، کار غواصی که تحت فشار غیرطبیعی محیط باشد و کارهایی که در معرض تشعشات رادیواکتیو هستند از جمله مشاغل سخت و زیان آور به شمار می‌روند.
کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون تامین اجتماعی مکلفند قبل از آن که کارهای سخت و زیان آور را به کارگران خود محول کنند، معاینات پزشکی لازم را انجام داده و کارگران را از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی متناسب برای نوع کار بسنجند و به صورت دوره‌ای معاینات پزشکی را تکرار کنند.
سوابق کار در مشاغل سخت و زیان آور یک و نیم برابر محاسبه می‌شود و افرادی که در مشاغل سخت و زیان آور و طاقت فرسا ۲۰ سال سابقه کار متوالی یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب را داشته و حق بیمه این ایام را به سازمان تامین اجتماعی واریز کرده باشند، می‌توانند تقاضای بازنشستگی خود را ارائه کنند.
