اقتصاد‌های برتر اروپا متعلق به چه کشور‌هایی است؟
نشان تجارت - هدی کاشانیان: اقتصاد‌های برتر اروپا معمولاً به کشور‌های بزرگ‌تر و صنعتی‌تر این قاره مربوط می‌شوند. کشور‌های اروپایی تولیدات گسترده‌ای در زمینه‌های صنعتی، تکنولوژی، شیمیایی و… دارند. در پایان سال ۲۰۲۱، بر اساس اطلاعات منتشر شده از صندوق پول جهانی، مجموع تولید ناخالص داخلی جهان را ۹۴ تریلیون دلار دانسته است. اروپا در این تولید عظیم نقش گسترده‌ای داشته است. بر اساس تولید ناخالص داخلی (GDP) و قدرت اقتصادی، پنج اقتصاد برتر اروپا به طور معمول شامل کشور‌های زیر هستند:
۱. آلمان
آلمان بزرگترین اقتصاد اروپا و چهارمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی است. این کشور به خاطر صنعت قوی، فناوری پیشرفته، و صادرات بالا شناخته می‌شود. آلمان در میان این کشور‌ها با در بر گرفتن ۲۴.۷ درصد از کل تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا بزرگترین اقتصاد این مجموعه کشورهاست. این کشور با ۸۳ میلیون نفر جمعیت حدود ۱۸.۶ جمعیت اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد.
آلمان دارای یک بازار اقتصادی - اجتماعی با نیروی کار قوی و داشتن سرمایه بزرگ، سطح پایین فساد و سطح بالا از نوآوری است. آلمان بزرگترین اقتصاد ملی در اروپا و هم چنین جزو چهار تولیدکننده بزرگ در سال ۲۰۰۹ است. بخش خدمات ۷۱ درصد از کل تولید ناخالص داخلی، صنعت ۲۸ درصد و کشاورزی ۱ درصد است.
کشور آلمان در اتحادیه اروپا قانون تعیین می‌کند و آلمان مدافع سیاسی و اقتصادی اتحادیه اروپاست. آلمان سیاست‌های تجاری خود را به‌طور فزاینده‌ای در موافقت نامه اتحادیه اروپا تأیید می‌کند. آلمان واحد پولی مشترک اروپا، یورو را از ۱ ژانویه سال ۲۰۰۲ معرفی کرده‌است. سیاست‌های پولی آلمان را اعضای بانک مرکزی اروپا تعیین می‌کنند.
از بین ۵۰۰ شرکت بزرگ دنیا «از لحاظ سرمایه» ۳۷ شرکت در آلمان است. ۱۰ شرکت برتر به ترتیب: دایملر، فولکس واگن، آلیانتس «سودده‌ترین»، زیمنس، دویچه بانک «دوم در سودده»، ا. آن، دویچه پست، دویچه تلکوم، مترو و ب آ اس اف است.
صنعت خودروسازی در آلمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از جمله برند‌های معروف آلمانی در صنعت اتومبیل سازی می‌توان به مرسدس بنز، ب ام و، پورشه، آئودی، فولکس واگن اشاره کرد.
۲. فرانسه
فرانسه یکی از بزرگترین اقتصاد‌های اروپا و جهان است. این کشور دارای بخش‌های صنعتی و خدماتی گسترده و همچنین به خاطر صنعت گردشگری معروف است. در واقع این کشور دومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا فرانسه است که ۱۷.۴ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این اتحادیه را به خود اختصاص داده است. در فرانسه تاکستان‌ها و توتستان‌ها، باغ‌های مرکبات و زیتون و گلزار‌ها نزدیک مارسی قرار دارند. عطر‌های معروف فرانسه از همین باغ‌ها فراهم می‌شوند. در جنوب غربی فرانسه رود گارون از سرزمینی می‌گذرد که به آن سرزمین ذرت می‌گویند. در شمال این سرزمین منطقه‌ای است که گندم فراوان در آن به عمل می‌آید و آن را انبار غله فرانسه می‌نامند.
در فلات جنوب فرانسه، کشاورزان گوسفند و بز پرورش می‌دهند و پنیر معروف فرانسه در همین فلات تهیه می‌شود. بسیاری از کشاورزان فرانسه چهارپایان اهلی دارند و مردمان شهر‌های فرانسه نیز مانند مناطق کشاورزی آن، فعالیت‌های اقتصادی گوناگون دارند. شهر لیون مرکز تهیه پارچه‌های ابریشمی است. بوردو بندر شراب و نیس گردشگاهی بسیار معروف است. معادن آهن فرانسه در شمال شرق آن کشور است و نزدیک آن محل کارخانه‌های فولادسازی بسیاری تأسیس شده است. جمعیت قابل ملاحظه‌ای از مردم فرانسه در کارخانه کار می‌کنند و به کسب و تجارت اشتغال دارند.
در فرانسه چند هزار کیلومتر شاهراه آبی وجود دارد و قایق‌ها در سراسر این راه‌ها رفت‌وآمد می‌کنند. امروزه دولت سوسیالیست فرانسه، بسیاری از شرکت‌های بزرگ، بانک‌ها و بیمه‌ها را خصوصی اعلام کرده‌است ولی چندین شرکت بزرگ همچون ایرفرانس، فرانس تله‌کوم، رنو و تالس در اختیار دولت است و در برخی از امور به ویژه نیرو، ترابری همگانی و صنایع دفاعی، دولت حاکمیتی دارد. بخش ارتباطات راه دور نیز برای بخش خصوصی کم‌کم آزاد شده است.
۳. ایتالیا
سومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا ایتالیا است. این کشور ۱۲.۸ درصد از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد. ایتالیا دارای اقتصادی پیشرفته در نظام سرمایه‌داری و از اعضای مهم آن نظام است. از جمله مهم‌ترین صنایع کشور می‌توان به صنایع فلزکاری، ماشین‌آلات، شیمیایی، وسایل نقلیه، مواد غذایی و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، پتروشیمی، الکتریکی، جنگ‌افزار و انرژی پاک اشاره نمود. گندم، چغندر قند، ذرت، برنج، گوجه‌فرنگی، سبزی، میوه (نظیر هلو، گلابی و کیوی)، انگور، ماهی، گاو و خوک نیز مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور را تشکیل می‌دهند.
تا پیش از سال ۲۰۱۰ تعداد ۱٫۶ میلیون مزرعه کشاورزی در ایتالیا وجود داشته که این رقم ۳۲٫۴ درصد کمتر از آمار سال ۲۰۰۰ می‌رسید. سرانه زمین مزروعی برای هر نفر در ایتالیا بالغ بر ۳۲٫۰ هکتار است. تولید سالیانه گوشت گاو ۴۰۰٫۱ هزار تن، گوشت خوک ۵۰۰٫۱ هزار تن، گوشت گوسفند ۹۰۰٫۱۵۴ تن و ۸۰۶ هزار تن صید ماهی است.
تولید سالیانه برق این کشور نیز معادل ۱٫۲۴۱ میلیارد کیلووات ساعت است. جنوب ایتالیا بیشتر کشاورزی و به نسبت فقیرتر و شمال آن صنعتی و ثروتمندتر است. در دوره‌های اخیر با سرمایه‌گذاری و سیستم حمل و نقل مدرن و سریع در جنوب این کشور و با داشتن زیر ساخت‌های مناسب، تنوع غذا، آب و هوای عالی و طبیعت و تاریخ منحصر به فرد ایتالیا، امروزه محل مناسب تعطیلات شخصیت‌های شناخته شده و ستارگان سینما و موسیقی جهان شده است.
۴. اسپانیا
اقتصاد چهارم اتحادیه اروپا، اسپانیا است که ۸.۹ درصد از تولید ناخالص داخلی این اتحادیه را به خود اختصاص داده است. نرخ بیکاری در اکتبر ۲۰۰۶ برابر با ۶.۷ درصد بود که در مقایسه با سایر کشور‌های اروپایی و در مقایسه با نرخ بیکاری در اوایل دهه ۱۹۹۰ (حدود ۲۰ درصد) نرخ پایینی محسوب می‌شد. نقاط ضعف همیشگی اقتصاد اسپانیا تورم بالا، وجود یک بازار سیاه وسیع و نظام آموزشی ضعیف (که بر اساس گزارش‌های سازمان همکاری اقتصادی و توسعه یکی از ضعیف‌ترین نظام‌های آموزشی در میان کشور‌های توسعه یافته است)، هستند. با انتخاب یورو به جای پزو در آغاز قرن جدید، اقتصاد اسپانیا شاهد کاهش نرخ بهره به کمترین میزان خود در تاریخ بود. رشد بازار مسکن که از سال ۱۹۹۷ (۱۳۷۶) آغاز شده بود، شتاب گرفته و در عرض چند سال به یک حباب تبدیل شد.
بازار املاک توسط بانک‌های موسوم کاخا (بانک‌های پس‌انداز منطقه‌ای تحت نظارت دولت‌های منطقه‌ای) تأمین مالی و با نرخه بهره پایینی که در تاریخ بی‌نظیر بود و رشد شدید مهاجرت تقویت می‌شد. اقتصاد اسپانیا به خاطر دور بودنش از نرخ رشد صفر مجازی نسبت به دیگر شرکای اروپایی‌اش اعتبار داشت. اقتصادی که بیش نیمی از شغل‌های جدید ایجاد شده در اتحادیه اروپا را در پنج ساله منتهی به پایان سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) ایجاد کرده بود.
بانک‌ها و موسسه‌های مالی اسپانیا در ابتدا تلاش کردند تا از بحران پیش آمده برای همتایان انگلیسیی و آمریکایی خود دوری کنند. بانک‌های بین‌المللی اسپانیا، بانک سانتاندر و بانک بی‌بی‌وی‌ای که سبد‌های سهام متنوع بین‌المللی داشتند، خیلی سریع فعالیت خود را در بازار پر خطر مسکن محدود کردند. با این حال با عمیق‌تر شدن رکود اقتصادی و افت قیمت مسکن، بدهی سنگین رو به افزایش بانک‌های پس‌انداز منطقه‌ای، دولت و بانک مرکزی را مجبور به مداخله از طریق تدوین طرح‌های تثبیتی کرد و در نهایت در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) دولت مجبور شد از بانک مرکزی اروپا کمک مالی دریافت کند.
۵. انگلیس
با وجود برگزیت، انگلیس همچنان یکی از بزرگترین اقتصاد‌های اروپا به شمار می‌آید. لندن به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مالی و اقتصادی جهان شناخته می‌شود. بر اساس آخرین اعلام نظر کارشناسان اقتصادی و مراکز آماری و بانک مرکزی انگلستان، تورم این کشور به طور غیرمنتظره‌ای، در ژانویه در سطح همان ۴ درصد ثابت ماند و این امیدواری را ایجاد کرده است که بانک مرکزی انگلیس بتواند زودتر از آنچه انتظار می‌رفت کاهش نرخ بهره را آغاز کند. تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند که تورم با توجه به جهش ایجاد شده در بخش انرژی به ۴.۱ درصد افزایش خواهد یافت. به نظر مقامات دولت فعلی، ثبات نرخ تورم نشان دهنده پیشرفتی بزرگ برای انگلیس است که تورم را از ۱۱ درصد به ۴ درصد کاهش داده و آن را ثابت نگه داشته است. اما تورم خدمات که نگرانی خاصی برای سیاست‌گذاران بانک مرکزی انگلیس است، از ۶.۴ درصد به ۶.۵ درصد در ژانویه افزایش یافته است. آخرین ارقام دفتر آمار ملی (ONS) نیز نشان می‌دهد که کاهش قیمت وسایل زندگی و مواد غذایی به جبران تاثیر افزایش سقف قیمت انرژی کمک کرده است و این موضوع باعث کاهش رقم نهایی نرخ تورم شده است، اما تورم اصلی (نرخ تورم بدون احتساب کالا‌های انرژی و مواد غذایی) در ۵.۱ درصد ثابت مانده است.
در حالی که بر اساس برخی پیش‌بینی‌های تحلیلگران اقتصادی، نرخ بهره ممکن است در تابستان آتی شروع به کاهش کند، کاهش مالیات‌های بزرگ در بودجه ماه آینده دولت می‌تواند بانک انگلستان را تحت فشار قرار دهد تا سیاست‌های خود را برای مدت طولانی‌تری با افزایش نگرانی‌ها در مورد تورم سخت‌تر حفظ کند؛ اما انتظار می‌رود که کاهش نرخ بهره تا ماه اوت به تاخیر افتد.
این رتبه‌بندی ممکن است با توجه به تغییرات اقتصادی جهانی و وضعیت‌های داخلی کشور‌ها تغییر کند، اما این پنج کشور معمولاً در صدر فهرست اقتصاد‌های بزرگ اروپا قرار دارند.
