راه‌اندازی قطار کانتینری دوسربار ایران- چین؛ ارتقای جایگاه ترانزیتی و تسهیل در تجارت
نشان تجارت - در آخرین روز تیرماه ۱۴۰۳ قطار کانتینری دو سربار ایران - چین در مراسمی با حضور مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران راه‌اندازی شد.
در مراسمی که به همین مناسبت با حضور معاون سفیر چین، سفیر قزاقستان و کاردار ترکمنستان در بندر خشک ریلی «آپرین» برگزار شد، همچنین فاز نخست کریدور ریلی چین- ایران- اروپا به بهره‌برداری رسید.
پس از شیوع پاندمی کرونا از سال ۲۰۱۹ اعزام قطارهای باری از مسیر چین به ایران در کریدور جنوبی راه ابریشم متوقف شده بود، پس از تلاش‌ها و پیگیری‌های فراوان بالاخره قطار باری از چین به ایران حرکت خود را در روز پنجشنبه (۲۱ تیرماه ۱۴۰۳ مصادف با ۲۱ جولای ۲۰۲۴) از سر گرفت. این قطار حامل ۴۵ کانتنیر ۴۰ فوتی حاوی قطعات وارداتی خودرو است که حرکت خود را از شهر شیان (Xian) مرکز استان شانشی(Shaanxi) در شمال غرب چین به سمت شهر جلفا در ایران آغاز کرد. مراسم حرکت قطار شیان به جلفا با حضور سفیر ایران در چین مقامات استان شانشی، رئیس منطقه آزاد شیان و سایر مقامات محلی برگزار شد.
راه اندازی مجدد قطارهای باری چین به ایران پس از توافق شکل گرفته بین راه آهن های چین، قزاقستان، ترکمنستان و ایران در اوایل اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ انجام شد که در آن طرفین درباره تعرفه حمل، زمان سیر و نیز مسیر حر کت این قطارها به توافق رسیدند.
با توجه به زمان حمل کمتر کالاها از چین به ایران از طریق مسیر تمام ریلی نسبت به مسیر دریایی، امکان حمل کانتینرها به مقاصد بار در داخل ایران با قطار و نیز تعرفه های بسیار مناسب حمل، صاحبان کالا و تجار واکنش مثبتی به این توافق هم در چین و هم در ایران نشان دادند. تاکنون چندین شرکت لجستیکی از استان های مختلف چین به ایران سفر کرده و مذاکراتی را با راه آهن جمهوری اسلامی ایران و نیز شرکت‌های بین المللی حمل و نقل ریلی بین المللی ایرانی شروع کرده‌اند و تماس‌هایی نیز از جانب برخی شرکت‌های چینی با راه آهن ایران هم به‌صورت مستقیم و هم از طریق وزارت امور خارجه ادامه دارد.
به‌علاوه برخی از شرکت های بزرگ صادرکننده کالا از ایران به چین تماس‌ها و جلساتی با راه آهن ایران برای حمل بارهای صادراتی خود از ایران به چین پیرو این توافق با راه آهن ایران داشته اند.
بر اساس توافق انجام شده، مسیر تمام ریلی سیر این قطار کانتینری در کریدور جنوبی راه ابریشم عبارت از مسیر چین - قزاقستان- ترکمنستان و ایران، ورودی از مرز اینچه برون و مدت زمان حمل یکسره از چین به ایران تا تهران ۱۵ روز خواهد بود. بر همین اساس زمان حمل کانتینرها در داخل چین تا مرز قزاقستان پنج روز، از مرز قزاقستان تا مرز ترکمنستان پنج تا ۶ روز شامل تخلیه و بارگیری و انجام همه تشریفات گمرکی، از ترکمنستان تا مرز ورودی ایران ۲ روز و از اینچه برون تا تهران ۲ روز خواهد بود.
همچنین طبق اعلام طرف‌های چینی، قطار بعدی شیان به جلفا قرار است حدود ۲۰ روز دیگر، یعنی در اواخر ماه جولای (حدود اواسط مرداد ماه ۱۴۰۳) اعزام شود و شرکت لجستیک چینی که بارهای وارداتی را به ایران از طریق قطار ارسال می کند (شرکت CN TRAN) اعلام کرده است که در نظر دارد هر دو هفته یک‌بار قطار از چین به ایران اعزام کند.
به‌علاوه، راه آهن جمهوری اسلامی ایران تقاضای مجوز حمل برای سیر پنج قطار کانتینری حامل ۵۵ کانتینر ۴۰ فوتی در هر رام قطار ماه آینده، حاوی قطعات وارداتی خودرو از شهر شنزن (Shenzhen) (سومین شهر پرجمعیت استان گوانگ دونگ (Guangdong) چین دریافت کرده است.
نکته بسیار مهم توافق انجام شده عبارت از هزینه کمتر بارهای برگشتی از ایران به چین با قطارهای ورودی از چین به ایران است که این امر نکته مثبتی برای حمل کالاهای صادراتی از ایران به چین با قطار است. در همین راستا و طبق برنامه ریزی انجام شده، قرار است قطار برگشت ایران به چین حرکت خود را در روز یک شنبه (۳۱ تیرماه ۱۴۰۳) از مرکز لجستیک «آپرین» در نزدیکی تهران به شهر ایوو (Yiwu) چین واقع در استان ژجیانگ (Zhejiang) در شرق چین آغاز کند. این قطار حامل ۵۰ کانتینر ۴۰ فوتی حاوی بارهای صادراتی پودر گچ خواهد بود.
شایان ذکر است که پیرو برگزاری جلسات متعدد کارگروه راه آهن های چین، قزاقستان و ایران که بعدا راه آهن ترکمنستان نیز به این کارگروه پیوست و طبق توافق انجام شده در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، قرار است راه آهن ازبکستان نیز به اجلاس بعدی این کارگروه بپیوندند و حرکت قطارهای باری چین به ایران از مسیر تمام ریلی دیگر یعنی مسیر چین- قزاقستان- ازبکستان- ترکمنستان ایران با ورود از مرز سرخس نیز انجام شود.
همچنین طبق برنامه ریزی قرار است این قطارها در آینده از مسیر ایران به سمت ترکیه و اروپا نیز حرکت کنند و بدین شکل مسیر جاده ابریشم کهن و تاریخی عبوری از مسیر ،ایران این بار با ریل احیا شود.
راه اندازی قطارهای باری از چین به ایران و ایران به چین و در ادامه از چین به اروپا از مسیر ایران، موجب عملیاتی شدن کریدور شرق به غرب شده و با توجه مزیت‌های مسیر تمام ریلی از چین به ایران در مقایسه با برخی کریدورهای رقیب از جمله کریدور میانی یا «ترانس کاسپین» (مسیر چین- قزاقستان- دریای خزر- جمهوری آذربایجان- گرجستان و ترکیه) می‌تواند هم جایگاه ترانزیتی ایران را در منطقه ارتقاء ببخشد، هم موجب تسهیل در تجارت بین ایران و چین شده و هم موجب کارآفرینی و ارزآوری برای کشورمان شود.
پیش از این مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران گفته بود: افزایش سرعت بازرگانی و تعیین نرخ تعرفه ترجیحی مناسب بین کشورهای مسیر سبب تثبیت کریدور ریلی ایران- چین می‌شود.
«سید میعاد صالحی» بیان‌داشت: افزایش تبادلات بین چین، قزاقستان و ترکمنستان از این مسیر، از جمله مزایای آن است و بسیاری محموله‌ها که شاید حمل‌شان از طریق دریایی مدت زمان بالایی نیاز داشته باشد، می‌تواند از طریق این مسیر ریلی ایمن در مدت زمان کوتاه‌تری تبادل شود. پیش بینی ما این است که زمان حمل محموله‌ها بین دو کشور ایران و چین به یک سوم میزان فعلی کاهش یابد.
وی افزود: هدف گذاری ابتدایی ما جابه‌جایی سالیانه یک میلیون تن کالا بین دو کشور است که با استمرار حرکت قطارها و سرعت خوب بازرگانی می‌تواند افزایش یابد.
