رفتن به سمت صنعت دانش بنیان به‌جای مونتاژکاری/ صف تقاضای ارز را کوتاه کردیم
نشان تجارت - کابینه دولت سیزدهم در آخرین جلسه هیئت دولت یکشنبه (۳۱ تیر ماه ۱۴۰۳) به ریاست محمد مخبر به عنوان سرپرست نهاد ریاست جمهوری، گزارش عملکرد سه ساله حوزه تحت مدیریت خود را گزارش دادند.
عباس علی‌آبادی- وزیر صنعت، معدن و تجارت که حدود ۱۵ ماه، سکانداری این وزارتخانه را بر عهده داشت، در تشریح عملکرد حوزه وزارتی خود، اظهار کرد: اقداماتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت که با موفقیت‌های خوبی همراه بود؛ ارزیابی‌ها شرایط مثبتی را نشان می‌دهد و آثار سرمایه‌گذاری‌ها، قطعا در آینده خود را به خوبی نشان خواهد داد. اولین و مهمترین کاری که انجام دادیم تدوین نظام مسائل صنعت بود. کتابچه‌ای با موضوع تحلیل راهبردی از صنعت تهیه شده که به زودی منتشر خواهد شد.
سکاندار وزارت صمت، در بحث عملکرد این وزارتخانه در حوزه صنعت اظهار کرد: با توجه به اینکه سیاست، حداکثرسازی ساخت داخل بود. به طور مثال در مورد خودرو، موکت کف و لاستیک و... ساخت داخل می‌شد اما موتور ساخت داخل نمی‌شد؛ اما درصدگیری صورت می‌گرفت و چون بالای درصد مجاز می‌رفت، تصور بر این بود که موفقیت حاصل شده است؛ بر همین اساس، راهبرد اول را تاکید بر مهندسی و تاکید بر ساخت تجهیزاتی که گلوکاه هستند یا وابستگی زیاد ایجاد می‌کنند، گذاشتیم.
وی افزود: این سیاست در دولت مصوب شد و از اعضای کابینه هم تشکر می‌کنیم که رای داده و توانستیم، تعرفه‌ها را بگونه‌ای اصلاح کنیم که به‌جای صنعت مونتاژ، به سمت صنعت دانش‌بنیان برویم. بنابراین سرمایه را به سمت سرمایه‌گذاری در ساخت زیرساخت‌های دانش‌بنیان ببریم.
کنترل مصارف ارزی دنبال و صف تقاضا شکسته شد
وزیر صمت خاطرنشان کرد: موضوع بعدی که بر آن تمرکز کردیم، بحث کنترل مصارف ارزی بود؛ متاسفانه در بحث ارز، دست‌و دلبازی زیاد می‌شد و این موضوع موجب شده بود که لیست بلندی از متقاضیان ارز، مقابل وزارت صمت، صف بکشند؛ ما این صف را شکستیم و کوتاه کردیم. از همه سوال کردیم که این ارز را به چه منظور می‌خواهند و تاکید کردیم که این ارز را به شرطی اختصاص می‌دهیم که قرار باشد افزایش ساخت داخل در کالاهای راهبری صورت گیرد یا افزایش ساخت داخل در گلوگاه‌ها داشته باشد یا بخواهد ارز را در افزایش بهره‌وری مصرف کند.
علی‌آبادی اقدام بعدی را در بحث توسعه و توان تولید ارز دانسته و گفت: در این زمینه به سمت توسعه صادرات رفته و برنامه‌ریزی کردیم.
وی افزود: یکی دیگر از چالش‌هایی که صنعت با آن مواجه است، بحث انرژی است. ما تصور می‌کنیم، در بحث انرژی غنی هستیم و آب، برق و... زیاد داریم؛ در حالیکه اینگونه نیست؛ بنابراین به سمتی رفتیم که صنعت را در این دو بخش (برق و آب) خوداتکا کنیم.
وزیر صمت تصریح کرد: پروژه‌های پیشران نظیر خودروهای برقی تعریف شد. موضوع خودروهای برقی، چالش امروزه وزارت نفت است و نه چالش ما! در بنزین و گازوئیل، به عدد ۲۶۵ میلیون لیتر در روز رسیده‌ایم؛ این چالش عظیم در مقابل کشور است که به‌زودی ما را به بن‌بست خواهد رساند. برای برداشتن این بن‌بست بایستی به سمت تولید خودروهایی برویم که دیگر اصلا سوخت مصرف نمی‌کنند و بتوانند از انرژی‌های تجدیدپذیر همچون خورشید، گاز، برق و اتمی استفاده کنند.
۱۳۰ هزار دستگاه خودرو برقی ثبت سفارش شده است
مقام عالی وزارت صمت، ادامه داد: این‌ها می‌توانند رفتار انرژی کشور را تغییر دهند و بنظر بنده، اقدام بسیار مهمی است که روی آن کار می‌کنیم. امروز، خودروهای برقی از مسیر خود عبور کرده و تاکسی‌های برقی به شهر آمده‌اند. در حال حاضر حدود ۱۰ هزار خودرو برقی وارد کشور کرده‌ایم و این عدد تا پایان سال از ۱۰۰ هزار دستگاه، تجاوز خواهد کرد. بیش از ۱۳۰ هزار خودرو برقی ثبت سفارش شده است و خوشبختانه، تامین ارز آن نیز توسط بانک مرکزی انجام شده و نگرانی از این بابت وجود ندارد.
علی‌آبادی گفت: در حوزه خودروهای غیربرقی نیز تکنولوژی را به سمتی بردیم که حداقل مصرف سوخت را داشته باشد و به سمت تکنولوژی‌های جدید رفتیم.
وی در مورد دستاوردهای وزارت صمت در حوزه معدن نیز اظهار کرد: در بخش معدن که مورد فرمان مقام معظم رهبری نیز بود، تاکید را بر توسعه زنجیره ارزش گذاشتیم. در حوزه پایین‌دست معادن ورود کردیم. در مواردی که با محیط‌زیست دچار چالش بودیم، مشکلات را برطرف کردیم و به تفاهم رسیدیم که ما با توسعه فناوری، کمترین آسیب را به محیط زیست بزنیم؛ بنابراین همکاری بسیار خوبی را از این ناحیه به وجود آوردیم که این خود بنظر بنده، در طول تاریخ بی‌سابقه است که بین صنعت و محیط زیست، این چنین تفاهمی صورت گرفته باشد.
وزیر صمت خاطر نشان کرد: در زمینه صدور مجوزها، دیدیم که در گذشته؛ بسیار ساده صادر می‌شد اما دقت صورت نمی‌گرفت که این منطقه‌ای که مجوز می‌گیرد، زیرساخت و پتانسیل لازم برای کار مربوطه را دارد یا خیر؟. در این رابطه، در عین اینکه صدور مجوزها را تسهیل و تسریع کردیم، بررسی هم صورت گرفت؛ به هر منطقه‌ای هر مجوزی داده نشد.
علی‌آبادی خاطرنشان کرد: در بحث تبلیغ توسعه‌های استانی را با همکاری وزارت اقتصاد دنبال می‌کنیم؛ در حوزه جذب سرمایه خُرد مردمی، اقدام اساسی و زیربنایی پیگیری کردیم که اگر اجرا شود، به اعتقاد بنده، تحول بزرگی را توسعه مناطق کشور به وجود بیاورد.
وی ادامه داد: یکی از دیگر از اقدامات مهمی که انجام شد، رسیدگی به شرکت‌های کوچک بود؛ شرکت‌های کوچک اگرچه چابک هستند اما تدوام چندانی ندارند؛ بنابراین با همکاری معاونت علمی و فناوری به سمت خوشه کردن و اتصال این شرکت‌ها به شرکت‌های بزرگ بود. شش رویکرد برگزار شده تا به امروز، می‌تواند بنیان تازه‌ای را در کشور برای تکامل و ماندگار کردن این خوشه‌های میوه در کشور به ارمغان داشته باشد.
وزیر صمت در رابطه با موضوع صادرات خدمات فنی و مهندسی، اظهار کرد: به این سمت حرکت کردیم که واردات را از کشورهایی داشته باشیم که صادرات کالا به آن‌ها داریم و می‌توانیم واردات در مقابل صادرات داشته باشیم؛ با این رویکرد، آثار بسیار خوبی برجای ماند.
رشد در بخش‌های مختلف صنعت
سکاندار وزارت صمت تاکید کرد: صادرات را با هدف بهبود کیفیت و بهبود قیمت، محور قرار دادیم؛ چراکه قطعا با افزایش بازار، این امکان فراهم می‌شود که تیراژ را ارتقا دهیم؛ افزایش تیراژ قطعا می‌تواند ما را به وضعیت رقابت با دنیا برساند. بطور مثال در سال گذشته به عدد یک میلیون و ۳۳۷ هزار دستگاه خودرو رسیدیم که امسال عدد یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه پیش‌بینی و برنامه‌ریزی شده است.
علی‌آبادی اعداد و ارقام در حوزه اقدامات وزارت صمت را تشریح کرد و گفت: اتفاق مبارک و مهمی که افتاد این است که بیش از ۱۰ فصل متوالی، رشد در بخش صنعت داشته‌ایم. شش فصل متوالی رشد در بخش معدن ثبت شده است. افزایش ارزش افزوده در بخش صنعت از ۹۳ همت در سال ۱۳۹۹ به ۱۰۶ همت در سال ۱۴۰۲ رسیده است که عدد بسیار خوبی است. در بخش معدن در سال ۱۴۰۰ که شروع دولت سیزدهم بود، منفی ۲.۱ درصد بوده در سال ۱۴۰۰ این عدد به ۱.۵ درصد رشد رسیده که بنظر بنده، تحول بزرگ و قابل توجهی است.
وی اعلام کرد: در حوزه خودروهای تجاری (کامیون، کامیونت و کشنده) مقایسه سه سال دولت سیزدهم و سه سال آخر دولت پیش از آن، نشان می‌دهد ۳۰۰ درصد رشد تولید داشته‌ایم. در تلویزیون ۸.۳ درصد رشد، در تولید آلومینیوم در حدود ۸۰ درصد داشته‌ایم. در تولید یخچال و فریز ۵۷ درصد رشد را ثبت کرده‌ایم و تحولات بزرگی اتفاق افتاده است.
فعال شدن واحدهای غیر فعال
وزیر صمت خاطرنشان کرد: در حوزه صنایع کوچکی که خود شخص شهید رئیسی دنبال می‌کردند، بحث فعال کردن واحدهای غیرفعال بود. بنظرم اتفاق مبارکی افتاد. ما در ابتدای دولت سیزدهم، حدود ۱۷ درصد واحدهای صنعتی راکد داشتیم که این عدد به کمتر از ۱۲ درصد کاهش پیدا کرد. حدود ۴۶۲۷ واحد راکد، در این دولت فعال شده است؛ بطور مثال ماشین‌سازی هپکو اراک از تولید ۳۰۰ به ۶۰۰ محصول در سال افزایش پیدا کرد؛ بنابراین یک واحد نیمه فعال به یک واحد کاملا فعال تبدیل شد.
سکاندار وزارت صمت، ادامه داد: افزایش ظرفیت تعداد ۶۰۰۰ واحد در شهرک‌ها و نواحی صنعتی که حداقل ۱۰ درصد رشد داشته است، عدد قابل توجهی است. انعقاد ۱۵ هزار و ۷۶۵ قرارداد سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی صورت گرفت. به بهره‌برداری رسیدن حدود ۷۵۱۰ طرح در شهرک‌های صنعتی، اقدام با ارزشی است که دستاورد این دولت است.
ثبت رکورد تازه ارزش تجارت در دولت سیزدهم با رشد ۶۵ درصدی
علی‌آبادی از رشد ۵۶ درصدی ارزش تجارت در کشور و ثبت رکورد جدید خبر داد و تصریح کرد: گفت: این رشد اتفاق بسیار مهمی بود که در حوزه تجارت اتقاق افتاد. افزایش ارزآوری بخش تولیدات صنعتی با رشد ۱۵ درصدی صرفاً در صادرات ثبت شده است. بحث دیپلماسی فعال موجب شد که بتوانیم اقدامات خوبی داشته باشیم. تعداد زیادی توافق‌نامه تجاری با کشورهای مختلف امضا شده که در مراحل تصویب است. اگر این اقدام انجام شود، وضع تجارت کشور بسیار بهتر از این خواهد شد.
مقام عالی وزارت صمت، اظهار کرد: صرفاً در کالاهای صنعتی، در ارزش تجارت ۵۶ درصد رشد، در وزن تجارت ۱۹ درصد رشد و در صادرات مواد معدنی و صنایع معدنی ۸۰ درصد رشد، در صادرات ارزش صادرات صنعتی ۱۱۵ درصد رشد. وزن صادرات صنعت ۱۰۲ درصد رشد را ثبت کرده‌ایم؛ این نشان می‌دهد که شاخص‌ها به لحاظ کیفی ارتقای خوبی داشته است. این‌ها جزو افتخارهای ملی و اقدامات با ارزشی است که ناشی از رویکردهای این دولت بوده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت، در ادامه، تاکید کرد: در بحث محیط کسب و کار نیز اتفاقات بسیار خوبی رخ داده است؛ در ابتدای دولت تمرکز خود را بر این گذاشتیم که بی‌دلیل جواز تاسیس صادر نکنیم؛ به‌جای آن به سمتی برویم که جوازهای تاسیس قبلی را به بهره‌برداری برسانیم. ۱۷ درصد در تعداد پروانه‌های بهره‌برداری رشد داشتیم، ۶۲۲ درصد در تعداد گواهی امضاهای الکترونیکی رشد ثبت کردیم. ۲۲۱ درصد نماد تجارت الکترونیک اعطا شده، ۱۸۳ درصد رشد سرمایه‌گذاری جواز تاسیس صنعت بوده، ۱۰۶ درصد سرماهی‌گذاری پروانه بهره‌برداری درصنعت رشد داشتیم و ۲۴۹ درصد تغییرات در سرمایه‌گذاری گواهی کشف معدن در این دولت به ثبت رسیده است.
علی‌آبادی تصریح کرد : در موضوع پشتیبانی از تولید و رفع ناتراژی‌های انرژی، اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته است. بیش از ۱۰۰۰ مگاوات در گذشته نیروگاه وارد مدار کردیم و امسال نیز تا پایان سال حدود ۸۸۰ مگاوات امسال به ظرفیت نیروگاه‌های صنایع اضافه می‌شود. در بحث انتقال آب در فاز اول به کرمان، یزد و اصفهان در حال انجام است و تا پایان سال جاری یا اوایل سال آینده، آب به زاهدان و زابل انتقال پیدا می‌کند که اقدام مبارکی است.
وی با بیان اینکه در مردمی‌سازی بخش معدن، نیز اتفاق خوبی صورت گرفته است، اظهار کرد: استخراج بیش از ۱.۵ میلیارد تن انواع مواد معدنی، صدور ۳۳۱۹ پروانه اکتشاف، صدور ۱۷۶۴ پروانه بهره‌برداری معدن، احیا و توسعه ۹۲۷ محدوده معدنی یا معدن غیرفعال، معرفی ۱۰۵ بسته سرمایه‌گذاری و برگزاری ۱۶ هزار مزایده در محدوده‌های معدنی، جزو رکوردهای تاریخی کشور می‌تواند محسوب شود.
سکاندار بخش صنعت و معدن کشور، ادامه داد: در بحث تنظیم بازار که به صورت مرتب کنترل و پیگیری می‌شد، اتفاق مهمی که افتاد این بود که خود مردم در تنظیم بازار مشارکت داده شدند؛ بنظر بنده، افتخارآمیزترین دولت در بخش کالاهای صنعتی، این دولت بوده است. در دوره‌ای هستیم که در برخی کالاها، اصلا افزایش قیمت نداشته و رشد قیمت، منفی هم بوده است و بیشتر بار کنترل تورم، متعلق به بخش صنعت بوده که توانسته تا جاییکه ممکن بوده، مانع رشد قیمت کالای خود شود.
علی‌آبادی افزود: در مجموع برای کنترل بازار تعداد زیادی بازرسی انجام شد؛ حدود ۴۰۳۳ بازرسی انجام شده که در نهایت منجر به تشکیل پرونده شده است.
