تفسیر متفاوت طالبان؛ خبری از حق آبه نیست

نشان تجارت - معاون سیاسی وزیر خارجه طالبان گفته است که در حال حاضر آب به اندازه رفع نیازمندی شهروندان افغانستان وجود دارد، نه مقداری که به سمت ایران رها شود.

وی همچنین گفته که مشخص است که نسبت خشک‌سالی بر میزان بارش‌ها بیشتر است و اکثر اوقات باران و برف نیست، اگر آب هم باشد به اندازه نیست که به ایران رها شود و همین مقدار مشکلات خود افغانستان را پاسخگو نیست.

شیرمحمد عباس استانکزای مدعی شده که در صورت افزایش آب هلمند(هیرمند) و رفع چالش‌های شهروندان افغانستان در این زمینه، حق‌آبه ایران را پرداخت خواهند کرد.

او همچنین در واکنش به انتقادهای برخی مقام‌های ایرانی در باره پرداخت آب می‌گوید که حکومت سرپرستی افغانستان هیچ‌‎گاه نمی‌خواهد روابط خود با ایران را به خاطر آب از بین ببرد.

وی افزود: «آن‌ها بعضی اوقات سخنان تندی دارند، ما در مقابل این صحبت‌های تند چیزی نمی‌گوییم، تنها می‌گوییم که وقتی آب اضافه شود، به برادران ایرانی خود حق‌آبه را می‌دهیم.»

اظهارات این مقام طالبان در حالی مطرح می‌شود که پیش از این حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان ابراز امیدواری کرد که در سال آبی جاری یعنی تا مهرماه شاهد وارد شدن آب از هیرمند به کشور باشیم.

وی یادآور شد: مقامات طالبان از ابتدا مطرح کردند، متعهد به معاهده ۱۳۵۱ هستند. سال گذشته به دلیل بی‌توجهی که صورت گرفت بخش زیادی از سیلاب‌ها به یک منطقه سرازیر شد که یکی از دلایل آن به سد کمال خان برمی‌گردد. از نظر کارشناسان سد کمال‌ خان یک سد انحرافی است که ظرفیت آن کم است و به گونه‌ای ساخته شده است که عمده آبی که از آن می‌آید، سیلاب است و گنجایش لازم را برای این حجم از سیلاب ندارد و به سمت منطقه شوره‌زار رها می‌شود. از طرفی درهای خروجی این سد در جایی قرار گرفته است که زمین رو به روی آن در ارتفاع بالاتری قرار دارد.

کاظمی‌قمی گفت: در یک سال گذشته مقامات طالبان به ما گفتند اشکالات سد را برطرف کردیم، اول اینکه دیواره‌ای که آب پشت سد می‌آید و از آن سرریز می‌شود را مهار کردند، دوم اینکه درهای اصلی سد را تعمیر کردند و دیگری تسطیح زمین جلوی درهای اصلی بوده است.

وی ادامه داد: در اجلاس کمیساران قرار شد مقامات فنی ایران این مسائل را راستی آزمایی کنند و ما گفتیم آمادگی داریم در اصلاحاتی که نیاز است، کمک کنیم.

سفیر ایران در افغانستان در پاسخ به این که حق‌آبه ایران در سال آبی جاری در دسترس قرار می‌گیرد؟ اظهار کرد: در معاهده ۱۳۵۱ نگفته است اگر آبی بیاید حق‌آبه داده می‌شود بلکه گفته شده، از میزان آبی که در سد کجکی است باید حق آبه ایران از آن میزان داده شود، به نوعی گفته نشده است که اگر باران آمد حق آبه ایران داده شود.

این اظهارات نشان می دهد که همچنان اختلاف جدی میان مقامات ایران و طالبان در خصوص حق آبه وجود دارد و طالبان تفسیر متفاوتی از معاهده سال ۱۳۵۱ دارد. فارغ از این تفسیر متفاوت، تصاویر منتشر شده نشان می دهد که حجم زیادی از آب پشت سدهای افغانستان وجود دارد که مشخصا بیش از نیاز آن کشور است و رودها در این کشور به شدت خروشان شده اند که این امر حاکی از این است که طالبان با غرض، مانع سرازیر شدن آب به سمت ایران شده است.

فرجی راد، دیپلمات پیشیندر این رابطه می گوید: ایران خیلی به این گروه از زمانی که به قدرت رسیدند کمک کرد و خیلی از مسائلی هم که در مناطق مرزی به وجود آمد از سوی طرف ایرانی با بردباری تحمل شد. ایران سعی کرد روابط با طالبان تیره نشود اما متاسفانه آن‌ها ظرفیت همکاری با ایران را ندارند و درکی از همسایگی و همسایگی خوب را ندارند. به اعتقاد من با توجه به اینکه سیستان منطقه مهمی است و آب برای مردم آنجا بسیار حیاتی است باید گفتگو‌های جدی با طالبان صورت بگیرد.