بهروز محبی: برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان، نیاز به کار فرهنگی داریم
نشان تجارت - محمد آیتی: شیب مهاجرت نخبگان از ایران تند است و در شرایطی که اقتصاد کشور در دست‌انداز افتاده، به نظر می‌رسد حضور این افراد در نقاط مختلف تصمیم‌گیری مملکت می‌تواند منشاء خیر برای کشور باشد. بهروز محبی نماینده سبزوار یکی از افرادی است که می‌گوید باید زمینه را برای ماندن نخبگان در ایران آن هم برای تحول اقتصاد، مهیا کرد. در ادامه می‌توانید مهمترین بخش‌های مصاحبه این نماینده مجلس با کیان آنلاین را بخوانید:
* جمهوری اسلامی در تربیت دانشگاهی و نیرو‌های تحصیل‌کرده ماهر، در حال هزینه کردن است و حتی بیشتر از نیاز کشور در بعضی رشته‌ها، فارغ‌التحصیل داریم.
* دو نقص کلی در کار وجود دارد: ۱- جذب نیرو و نیروی دانشگاهی، هدفمند صورت نمی‌گیرد و ۲- بعد از اینکه افراد فارغ‌التحصیل می‌شوند، یک نگاه ویژه برای حفظ این میراث و گنجینه ارزشمند که خودمان هزینه و سرمایه‌گذاری کردیم، وجود ندارد.
* در خصوص کوچ کردن نخبگان در حوزه ورزش، حدود یک سال پیش در کمیسیون فرهنگی مجلس، هشدار‌هایی داده بودم و گفتم شاید برخی از ورزشکاران برجسته کشور به واسطه کمبود امکانات، قصد پناهندگی و مسابقه زیر پرچم کشور دیگری را داشته باشند و باید توجه کرد که غفلت هرچه بیشتر از این موضوع به ضرر مملکت است. به طور مثال در حوزه ورزش ما قانون داریم که از نخبگان ورزشی باید حمایت شود، یعنی هم در بحث استخدام و هم در موضوع حمایت مالی از آن‌ها، مصوبه داریم، اما با این وجود، گاهی شاهد کم‌کاری‌هایی در اجرای قانون هستیم. از طرفی معتقدم تبلیغ شدید علیه جمهوری اسلامی هم در رفتن برخی نخبگان تاثیرگذار است. حتی خبر دارم برخی از نخبگان که به واسطه تبلیغات به خارج از کشور رفتند، پس از مدتی فهمیدند که ذهنیتی که به آن‌ها دادند، ذهنیت کاذب بوده است.
آمار مهاجرت در کشور‌های دیگر بالاتر از ایران است
* برخی نخبگان ما در رشته‌های خاصی تحصیل کرده‌اند که در بعضی کشور‌ها به آن‌ها، بهایی به مراتب بالاتر می‌دهند، هرچند که معتقدم نباید خیلی نگران باشیم، چون آمار مهاجرت در بعضی کشور‌های دیگر، بالاتر از ایران است. یک روز آماری می‌خواندم که مثلاً تعداد قابل ملاحظه‌ای که آمارشان هم از ایران بالاتر بود، از کشور آلمان در حوزه ورزش به دیگر کشور‌ها مهاجرت کردند، پس نباید شرایط را به گونه‌ای نشان داد که حس شود این چالش در ایران است و دیگر کشور‌ها از آن رنج نمی‌برند.
* فارغ از اینکه اوضاع مهاجرت در دیگر کشور‌ها چیست، باید بدانیم که حتماً ضعف مدیریتی در سیستم داشتیم که خیلی از این افراد نخبه از ایران رفتند. ما در حال دو جور ضرر دادن هستیم، یعنی هم برای این افراد هزینه می‌کنیم و هم بدون استفاده از ظرفیت آن‌ها، از دستشان می‌دهیم. پس بها دادن به نخبگان و ایجاد جذابیت برای آن‌ها و قانع کردن این قشر که بمانید و به ایران خدمت کنید، یک هنر مدیریتی است.
مسئولان شرایط ابتدایی را برای نخبگان مهیا کنند
* مسئولان در وهله اول باید شرایط ابتدایی را برای نخبگان خود، مهیا کند. مثلاً تهیه مسکن، خودرو، شغل و… جزو اولویت‌ها است و یک فرد نخبه نباید دغدغه این امور را داشته باشد و می‌باید فکر و ذکرش، تولید علم و یا کار اجرایی مثبت برای مملکت باشد، هرچند که این موضوع دوطرفه است و نخبگان هم پس از ایجاد این امکانات باید قدردان باشند و قرار نیست نخبگان راجع به هر موضوعی مثل بخش‌های مختلف سیاست نظر دهند و سیاست‌های کلی یک کشور را زیر سوال ببرند، چون این موضوع در دیگر نقاط دنیا هم مرسوم نیست.
* ما قانون جهش تولید دانش‌بنیان را مصوب کردیم و طبق آمار، شرکت‌های دانش‌بنیان به لحاظ تعداد، در همان سال اول قانون‌گذاری، دو برابر شد. ما باید نخبگان خود را در قالب پردیس و پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت جدی کنیم. ما به لحاظ قانون، شرایط خوبی داریم، یعنی ریل‌گذاری‌ها قابل قبول است و چیزی که اکنون مهم به نظر می‌رسد، نقش دولت در اجرای هرچه بهتر این قوانین است.
* نقطه کانونی نجات اقتصاد ایران، تولید دانش‌بنیان است. این مسیر باعث صادرات حداکثری و ارزآوری برای کشور خواهد شد. بخش عمده این اتفاق، به لطف و مدد نخبگان صورت می‌گیرد که امیدوارم دولت با حمایت‌های قاطع خود، این فضا را برای قشر نخبه و تاثیرگذار کشور مهیا کند تا شاهد خروجی‌های بهتر آن در ایامی که درگیر جنگ اقتصادی هستیم، باشیم.
* ما در ارائه تسهیلات لازم و به موقع به نخبگان، ضعف داریم و از طرفی، بوروکراسی اداری در کشورمان بسیار پیچیده است و این موضوع هم، کار را توام با ایراد کرده است. حتماً و قطعاً مسئولان تعلل‌هایی در این خصوص داشته‌اند و انگار برخی از تصمیم‌گیران کشور، قدر این افراد و حساسیت حضور نخبگان در کشور را درک نکرده‌اند.
* برخی می‌گویند هرچقدر هم به نخبگان امکانات دهیم، اما خارج از مرز‌ها درآمد بیشتری برای آن‌ها ایجاد می‌کنند. باید بگویم حرف درستی است، ولی اگر از نظر فرهنگی روی نخبگان کار شود و به آن‌ها القاء کنیم که حضور شما می‌تواند باعث تحول در اقتصاد سرزمین‌تان شود، احتمال اینکه وطن‌دوستی را فدای پول بیشتر نکنند، افزایش خواهد یافت. اگر نخبگان در مجموعه حاکمیت و تصمیم‌سازی‌ها به حساب بیایند، خیلی احتمال آن خواهد رفت که بمانند و به کشورشان برای پیشرفت کمک کنند.
