تاریخچه سایپا؛ از سیتروئن تا شاهین

گروه خودروسازی سایپا امروز یکی از دو خودروساز ایرانی است که تاریخچه آن به سال‌های پیش از انقلاب بازمی گردد.

نشان تجارت - ریشه کلمه سایپا به ۲۶ خرداد ماه سال ۱۳۴۷ بازمی گردد، زمانی که واژه سایپاک برگفته از یک مخفف یک جمله فرانسوی به وجود آمد، که به نام شرکت سهامی خودروسازی سیتروئن ایران به ثبت رسید. در گذشته، زمین وسیعی که شرکت سایپا در آن مستقر است، منطقه ای نظامی‌ای به نام میدان چیتگر تیر بود و سربازانی که در خدمت سربازی بودند به آن جا منتقل می شدند و در اردوگاه های نظامی آموزش های لازم را می دیدند.

در سال ۱۳۳۹ کریستین اودس با دختر یکی از ژنرال های ارتش با نام آریانا ازدواج کرد، اودس زمین را به قیمت هر متر ۳ ریال با سرمایه آنتوان آیسه (Antoin Ayse) خریداری کرد تا در آن جا یک شرکت خودروسازی تأسیس کند.

مؤسسان گروه خودروسازی سایپاک

طبق اساس‌نامه، این شرکت با هدف تولید خودروهای سیتروئن و تأمین قطعات یدکی آن ها به عنوان یک شرکت ایرانی شناخته شد، مؤسسان شرکت عبارت بودند از:

آندره پره با سمت عضو هیئت مدیره

آلفرد لوکا (Alfred Loka) با وکالت Andre Pere با سمت عضو هیئت مدیره

فریدون میکده ساکن تهران عضو هیئت مدیره

آنتوان آیسه مقیم تهران

آلفرد آیسه (Alfred Ayse) مقیم تهران به عنوان رئیس هیئت مدیره

شِر آیسه (Sher Ayse) مقیم تهران

ایرانیک آیسه (Iranic Ayse) مقیم تهران

کل سهام شرکت ۱۶ هزار سهم ۱۰۰۰۰ ریالی بود که بین این افراد و شرکت ها تقسیم شد. البته بیش تر سهام متعلق به شرکت سیتروئن و خانواده آیسه بود. مرحله بعدی ساخت سالن های تولید بود که چند ماه طول کشید. با اتمام کار ساختمانی و دریافت قطعات یدکی، تولید در سال ۱۳۴۷ آغاز شد و اولین گروه از کارگران در بخش های مختلف از جمله مونتاژ، مکانیک، انبار مشغول به کار شدند.

تولید ژیان در کارخانه سایپاک

در همان زمان، تولید مدل سیتروئن دایان، که با نام ایرانی ژیان (Xian) شناخته می شود، نیز آغاز شد. سالن مونتاژ، فاقد سیستم گرمایش و تهویه بود و در زمستان ۱۳۴۷ کارگران و مهندسان آن جا خود را با بخاری علاءالدین نفتی گرم می کردند. در آخر اسفند آن سال ۲۶۳ امین اتومبیل AK و ۶۱ امین ژیان تولید شدند.

پس از آن، تولید این دو مدل خودرو در سایپاک افزایش یافت و از سال ۱۳۴۹ مدل وانت یا وانت ژیان، که خودرویی مناسب برای حمل بارهای سبک بود به بازار آمد و تا سال ۱۳۵۴ که روی خط تولید قرار گرفت، در مجموع، ۴۲۵۸ دستگاه تولید شد. اما مدل دیگری که مهندسان سایپاک براساس این مدل طراحی کردند، وانت سقف معمولی و دولوکس بود که برای حمل بارهای آسیب پذیرتر در محیط های شهری طراحی شده بود.

تغییر نام سایپاک به سایپا

در سال ۱۳۵۳ شرکت سایپاک توانست با شرکت رنو فرانسه برای تولید مدل محبوب رنو ۵ در ایران به توافق برسد، اما بین نام شرکت و نوع فعالیت آن که تولید خودروهای سیتروئن بود ناهماهنگی وجود داشت.

قرارداد تولید رنو مصادف شد با واگذاری سهام اصلی کارخانه سیتروئن در سبد سهام سایپاک به یک شرکت دیگر و همین عامل منجر به حذف نام سیتروئن در انتهای کلمات تشکیل دهنده نام سایپاک شد. هیئت مدیره این برند خودروسازی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۴ تصمیم به این اقدام گرفتند. از آن جا این کارخانه به نام سایپا «Societe Annonyme Iranienne de Production Automobile» نام گرفت و در عین حال، سرمایه شرکت به یک میلیارد ریال افزایش یافت.

رنو ۵ در خط تولید سایپا

یک سال بعد، سالن دیگری در کنار سالن تولید ژیان ساخته شد، که تنها هدف آن تولید رنو بود. رنو ۵ دارای موتور ۴ سیلندر با حجم ۹۷۰ سی سی و قدرت ۴۷ اسب بخار و بدنه کوپه بود و با وزن تنها ۷۱۰ کیلوگرم گزینه مناسبی برای قشر متوسط ایرانیان بود.

خودروسازی سایپا پس از انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شرکت سایپا به مالکیت دولت درآمد و نظارت بر آن به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار شد. شرکت سایپا در سال ۱۳۷۷ موفق به اخذ گواهینامه ISO9001 شد. سایپا در دهه ۷۰ پراید استیشن را به محصولات خود اضافه کرد و همچنین در پایان این دهه خط تولید خودرو کاروان به پایان رسید و نسخه ای از آن نیز تولید شد که البته مورد استقبال قرار نگرفت. اولین خودروی طراحی اختصاصی سایپا در اوایل دهه ۸۰ تولید شد، پراید ۱۴۱ یکی از خودروهای تولیدشده توسط سایپا در این دهه است.

اتفاقات مهم برای سایپا در اواخر دهه ۸۰

سایپا از اولین خودروی خود به نام تیبا به همراه وانت زامیاد LX رونمایی کرد. خط تولید موتور L90 نیز در این سال به تولید انبوه رسید.همچنین سایپا، رنو مگان و کیا ریو را با گیربکس اتوماتیک روانه بازار کرد.

رکوردشکنی گروه خودروسازی سایپا

کارخانه سایپا کاشان در سال ۱۳۸۹ با ظرفیت تولید ۱۵۰ هزار خودرو راه اندازی شد. سایپا در این سال از خودروی جدید خود به نام کامیون سایپا دیزل رونمایی کرد. شرکت سایپا رکورددار تولید خودرو بود. در اردیبهشت ۱۳۹۹، سایپا با تولید ۴۲ هزار و ۸۵۱ دستگاه خودرو در رتبه نخست خودروسازان قرار گرفت، در حالی که، در خرداد گذشته تنها ۴۰ هزار دستگاه خودرو تولید کرد. سایپا همچنین توانست در رتبه بندی نمایندگی خدمات پس از فروش گروه خودروسازی مقام اول را از آن خود کند.

شاهین سایپا

خودروهایی که سایپا در سال های اخیر در بازار ایران عرضه کرده است، عبارت اند از تیبا، تیبا ۲، ساینا، ساینا S، کوییک، کوییک R، کوییک S، اطلس، سهند، شاهین، آریا،چانگان CS35، کیا سراتو، ساندرو، برلیانس و آریو از محصولات این گروه خودروسازی در سال های اخیر است.

لینک کپی شد