آیا ماینینگ بیت کوین در ایران غیرقانونی است؟

نشان تجارت - "دولت ایران مجوز ماینینگ بیت کوین را برای اتباع خارجی با برق ارزان قیمت در چارچوب قانونی شفاف و جامع صادر می‌کند. " به این ترتیب ماینینگ بیت کوین آن هم به شکلی قانونی در ایران امکان‌پذیر شد.

مروری بر فضای قانونی پیرامون ارزهای دیجیتال در ایران

علیرغم شایعات مخالف این ادعا، ماینینگ بیت کوین در ایران صد در صد قانونی است. درست است که بر اساس «ممنوعیت خرید بیت کوین و سایر ارزهای مجازی در مراکز عملیات پولی و مالی»، استفاده از ارزهای دیجیتال در اواخر سال 2017 به دلیل احتمال پولشویی و تأمین مالی تروریسم ممنوع شد، اما بعداً در تجارت، صرافی ارز دیجیتال واقعاً در ایران آغاز شد و زنجیره‌ای از ابزارهای قانونی برای تنظیم بازار به تصویب رسید. به عنوان مثال، در اردیبهشت 1397، بانک مرکزی ایران (CBI) از سوی هیات وزیران موظف شد انحصار بانک‌ها و شرکت‌های PSP (ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت) را بشکند و به شرکت‌های فین‌تک اجازه دهد تا تسهیلات الکترونیکی را برای اهداف پرداخت خرد ارائه دهند. اکنون همه می‌توانند از طریق بهترین سامانه خرید و فروش ارز دیجیتال به مبادله ارزهای دیجیتال بپردازند.

خارجی‌ها و ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران: وضعیت موجود

اتباع خارجی به عنوان ماینر ارزهای دیجیتال در ایران به ویژه در جنوب کشورمان و در شهرهایی مانند کرمان و رفسنجان پدیده‌ای رایج و شناخته شده هستند. پس از اینکه چین ماینینگ ارزهای دیجیتال غیرملی در مرزهای خود را رد کرد، ماینرهای چینی از کشور خارج شدند و به دنبال پناهگاه‌های قانونی برای ادامه تجارت خود بودند. مشخص شد که سه کشور هم از نظر قانونی و هم از نظر امکانات بیشتر پذیرای ماینرها هستند: ایران، روسیه و قزاقستان.

ایران با قیمت پایین برق و برنامه‌های تولید برق سازگار با محیط زیست، شرایط بسیار ویژه‌ای را برای ماینرها ارائه می‌کند و همچنین چارچوب قانونی محکمی را برای روشن کردن افقی طلایی برای ماینرهای خارجی تعیین کرده است. در اینجا به مفاد کلیدی می‌پردازیم که هر ماینر خارجی باید قبل از راه اندازی یک مزرعه ماینینگ در ایران بداند.

تصمیم ایران برای شناسایی و تنظیم ارزهای دیجیتال

کمتر از یک سال بعد، CBI یک نقشه راه مقررات برای ارزهای دیجیتال منتشر کرد. در این ابزار، تقریباً تمام ابعاد برای ایجاد یک چارچوب نظارتی روشن و جامع، به جز معدن‌های ماینینگ بیت کوین، در نظر گرفته شده است. اساسا ماینینگ بیت کوین در ایران یک صنعت تمام عیار محسوب می‌شود و بنابراین خارج از صلاحیت بانک مرکزی است، پس بانک مرکزی از ابتدا هیچ الزامی برای این فعالیت صادر نکرده است. در عوض، تعداد انگشت شماری از آئین نامه‌های وزارتی وجود دارد که در یک چرخه سریع به روز و تازه می‌شوند. در ادامه این مقاله، یک سفر نظارتی در مورد ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران شروع خواهیم داشت.

شرایط ثبت ماشین آلات ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران

همه ماشین‌ها و سخت افزارها برای ماینینگ بیت کوین در ایران مجاز نیستند. یک فرآیند ارزیابی آنلاین به آدرس https://amarsanat.behinyab.ir وجود دارد که در آن اطلاعات فنی ماشین ماینینگ مورد نظر خود را ثبت کرده و پس از پرداخت هزینه‌های مربوطه مجوز دریافت می‌کنید. این الزام با یک اثر گذشته‌نگر اجباری شد، زیرا در آن زمان هزاران ماشین وجود داشت که در حال ماینینگ ارزهای دیجیتال بودند که به‌طور غیرقانونی وارد می‌شدند و بنابراین مشخص نبود که آیا این صنعت زیرزمینی مطابق با استانداردها باشد یا خیر. پس از آن، یک چارچوب قانونی برای صدور مجوز عملیات ماینینگ ارز دیجیتال ایجاد شد که در ادامه به جزئیات بیشتر و اطلاعات تکمیلی در مورد این فرآیند خواهیم پرداخت.

فرآیند صدور مجوز برای مزارع ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران

ابتدا لازم است بدانید دو مجوز جداگانه وجود دارد که متقاضی باید برای راه اندازی کسب و کار ماینینگ بیت کوین در ایران به دنبال آن‌ها باشد. این دو جواز شامل مجوزهای تاسیس و جواز بهره برداری می‌باشند. اخذ مجوز تاسیس یک روش کاملاً سریع است و هیچ فرایند سختی ندارد. این مجوز صرفاً کمک هزینه‌ای برای پی ریزی مزرعه ماینینگ ارزهای دیجیتال و نصب تجهیزات است. از طرفی پروانه بهره برداری پروسه طولانی تری خواهد داشت و پروژه باید در دوره آماده سازی که به محض صدور جواز تاسیس آغاز می‌شود مراحل بازرسی و ارزیابی را طی کند. به خاطر داشته باشید که شما مجاز به ماینینگ ارزهای دیجیتال نیستید مگر اینکه مجوز عملیات را دریافت کنید.

به روز رسانی مقررات جدید برای صدور مجوز معدن‌های ارز دیجیتال در ایران

مزارع ماینینگ ارزهای دیجیتال ابتدا فقط در شهرک‌های صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، مناطق آزاد و نیروگاه‌ها مجاز بودند، اما اخیراً امکان مکان‌یابی دیگری را برای ماینرها اضافه کردند. بر این اساس، ماینرها همچنین اجازه دارند در واحدهای تولیدی غیرفعال که حداقل سه سال تعطیل شده‌اند، تجارت کنند. این شرط لغو شده و در حال حاضر تمامی واحدهای تولیدی بدون محدودیت می‌توانند میزبان مزارع ماینینگ ارزهای دیجیتال باشند.

همچنین دیگر محدودیت مجاورت در اطراف شهرهای پایتخت وجود ندارد و آن مناطق محروم در این زمینه اعمال نمی‌شوند. مصرف انرژی مورد نیاز نیز از 250 به 100 کیلووات کاهش یافته است. یعنی اگر مثلاً یک ماشین ماینینگ از 2 کیلووات استفاده می‌کند، برای راه‌اندازی کسب‌وکار ماینینگ ارزهای دیجیتال، مجموعه‌ای از 125 دستگاه ماینینگ را لازم دارد. این معیار اکنون به 50 دستگاه کاهش یافته است، زیرا سیاست به سمت حمایت و تشویق بیشتر تغییر کرده است.

روش‌های تامین برق برای ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران

با توجه به آخرین اصلاح "آیین نامه تامین برق مراکز ماینینگ بیت کوین" در سال 2021، چهار روش برای تامین برق مزارع ماینینگ وجود دارد: انرژی‌های تجدیدپذیر، سرمایه گذاری در طرح‌های بهینه سازی برق، ژنراتورهای ترموالکتریک و در نهایت اتصال به سیستم انتقال برق و در نتیجه خرید برق از شرکت توانیر (شرکت تولید و توزیع نیروی برق ایران).

اگر ماینر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را برای تولید مقدار انرژی مورد نیاز به صورت جزئی یا کلی انتخاب کند، توانیر تضمین می‌کند که در صورت کمبود، مابقی را تامین خواهد کرد. توانیر با سرمایه‌گذاری در طرح‌های بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری، در ازای آن، معادل برق را برای مقاصد ماینینگ بیت کوین ارائه می‌کند. در روش سوم، ماینر با سرمایه گذاری بر روی تولید و نصب ژنراتورهای ترموالکتریک جدید موافقت می‌کند. در این صورت تسهیلات و امتیازات قبلی دیگر ارائه نمی‌شود. برای استفاده از روش چهارم، بهتر است مزارع ماینینگ در نزدیکی نیروگاه‌ها قرار گیرند، زیرا فشار کمتری به شبکه توزیع برق وارد و ماینرها نیز از آن بهره مند می‌شوند.

 برای پی بردن به ارزش سرمایه‌گذاری در استخراج بیت کوین و دیگر رمزارزها مقاله Is buying digital cryptocurrency a good investment? را مطالعه کنید.

تعرفه‌ها و مقررات مربوط به قیمت برق برای ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران

اولین آیین نامه قیمت برق برای ماینرهای ارزهای دیجیتال در ایران در اردیبهشت ۱۳۹۷ توسط وزارت نیرو صادر و از آن زمان این تعرفه‌ها هر از چند گاهی به روز می‌شود. قیمت فعلی 16574 در هر کیلووات ساعت است که باید هر سه ماه یکبار به روز شود و همچنین یک سری الزامات دیگر نیز وجود دارد که تعدادی از آن‌ها به شرح زیر است:

• فرایند ماینینگ باید در ساعات اوج مصرف متوقف شود تا مشکلاتی نظیر خاموشی جلوگیری به وجود نیاید.
• علاوه بر ساعات اوج بار، تعرفه زمانی محدودی وجود دارد که طی آن قیمت برق دو برابر محاسبه خواهد شد.
• و در نهایت یک زمان تخفیف وجود دارد که قیمت را برای ماینرها به نصف کاهش می‌دهد.