با رعایت رژیم غذایی ضدالتهاب از زوال عقل پیشگیری کنید

نشان تجارت - بنابه گفته سازمان بین‌الملل، تا سال ۲۰۵۰، جمعیت افراد مسن از ۹۶۲ میلیون نفر (در سال ۲۰۱۷) به ۲،۱ میلیارد نفر می‌رسد؛ بنابراین احتمال افزایش نرخ زوال عقل با پیر شدن جمعیت دور از انتظار نیست.

با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن دچار التهاب مزمن خفیف می‌شود. بنابر اعتقاد کارشناسان سلامتی این التهاب اثر مستقیم روی شناخت فرد گذاشته و احتمال ابتلا به زوال عقل در او را افزایش می‌دهد.

از آن دسته مواد خوراکی که موجب التهاب شدید مزمن در بدن می‌شوند می‌توان به غذا‌های فرآوری‌شده، روغن‌های ناسالم، مصرف مقدار زیادی گوشت قرمز و الکل اشاره کرد.

همچنین غذا‌هایی مانند ماهی، میوه‌ها، سبزیجات، دانه‌ها و آجیل، چای و حبوباتی مانند عدس اثرات ضدالتهابی دارند. درضمن آن دسته از مواد خوراکی مانند ماهی‌های چرب که حاوی اسید‌های چرب امگا۳، به‌ویژه از نوع EPA و DHA هستند از التهاب‌هایی که به قلب، کلیه‌ها، دستگاه گوارش و مغز صدمه می‌زنند پیشگیری می‌کنند. مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان هم از مقدار پروتئین‌های سیتوکین التهاب‌آور در بدن می‌کاهند.

تاکنون نقش غذا‌های ضدالتهاب در سلامت شناختی افراد بررسی نشده بود. البته در برخی از تحقیقات گفته شده، مصرف بالای رژیم‌های غذایی التهاب‌آور روی توانایی شناختی و حافظه اثر منفی می‌گذارند، اما در این تحقیق که محققان یونانی با همکاری محققان آمریکایی و ایرلندی آن را انجام داده‌اند، این مساله با جزئیات کامل بررسی شده است.

گذر عمر و رژیم غذایی

محققان بیش از ۱۰۰۰ نفر از افراد مسن یونانی را در مدت ۳ سال، ۲ بار ارزیابی کردند. هیچ یک از این افراد در ابتدای بررسی مشکل شناختی نداشتند. در این بررسی نوع رژیم غذایی افراد مورد پرس‌وجو قرار گرفت.

سپس محققان با استفاده از «شاخص التهاب رژیم غذایی»، ویژگی‌های التهاب‌آور بودن مواد غذایی مصرفی این داوطلبان را بررسی کردند. در این شاخص ۴۵ پارامتر غذایی، از جمله درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها، ترکیبات زیست‌فعال و ادویه‌ها وجود دارد. داوطلبان شرکت در آزمایش بر اساس نمره این شاخص به سه گروه زیر تقسیم شدند:

۱. شاخص گروه اول، از ۵،۳۸- تا ۱،۷۶-
۲. شاخص گروه دوم، از ۱،۷۶- تا ۰،۲۱،
۳. شاخص گروه سوم، از ۰،۲۱ تا ۶،۰۱

مقدار رژیم غذایی ضدالتهاب هفتگی افراد به عبارت زیر هستند:
۲۰ وعده میوه
۱۹ وعده سبزیجات
۴ وعده لوبیا و دیگر حبوبات
۱۱ وعده فنجان قهوه یا چای

در پایان دوره سه ساله تحقیق، از میان ۱۰۵۹ نفر از داوطلبان شرکت در آزمایش، ۶۲ نفر در مراحل اولیه زوال عقل قرار گرفته بودند. محققان دریافتند افرادی که بیشترین رژیم غذایی التهاب‌آور را داشتند ۳،۴۳ برابر بیشتر از کسانی که کمتر از همه عادت به مصرف رژیم غذایی التهاب‌آور داشتند به علایم زوال عقل مبتلا شده بودند.

بنابه گفته محققان توان سیستم ایمنی بدن از ۴۰ سالگی به بعد شروع به ضعیف شدن می‌کند. در این زمان سیستم ایمنی واسطه‌های پیش‌التهابی را افزایش می‌دهد که آن‌ها نیز ممکن است به سیستم عصبی مرکزی رسیده و از مقدار عامل نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) بکاهند. این عامل نوعی پروتئین است که از رشد و بلوغ عصب‌ها حمایت کرده و از آن‌ها مراقبت می‌کند.

التهاب ناشی از بالا رفتن سن موجب تنش اکسایشی در سلول‌های بدن شده که با مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی (آپوپتوز) مرتبط است. در این وضعیت سلول‌های بدن در فرایند مرگ برنامه‌ریزی‌شده قرار می‌گیرند و از بین می‌روند. در واقع در بیماری زوال عقل، سلول‌های عصبی مغز دچار التهاب و در نتیجه تخریب می‌شوند.

محققان می‌گویند، اگرچه التهاب ناشی از بالا رفتن سن رایج و معمول است، غذا‌های التهاب‌آور وضعیت را بدتر کرده و مشکل را سرعت می‌بخشد.

یکی دیگر از عواملی که محققان اثر آن را مهم می‌دانند میکروبیوم‌های روده‌مان هستند. غذای مصرفی ما موجب تنوع و نوع میکروبیوم‌های روده‌مان می‌شوند. باکتری‌های بد روده پپتید‌هایی تولید می‌کنند که خود موجب التهاب می‌شوند.

درضمن با بالا رفتن سن، نشت بیشتری از روده به قسمت‌های دیگر بدن رخ می‌دهد که در نتیجه موجب التهاب می‌شود؛ بنابراین رژیم غذایی نامناسب می‌تواند تعداد باکتری‌های بد و پیش‌التهابی در روده را افزایش دهد.

مواد خوراکی التهاب‌آور با افزایش التهاب سیستمی، نه‌تن‌ها به‌طور مستقیم به عصب‌ها صدمه می‌زند، بلکه اثر منفی روی عملکرد قلب و عروق فرد می‌گذارد. صدمات مغزی و قلب و عروق در نهایت فرد را در مسیر کاهش شناختی و افزایش زوال عقل قرار می‌دهد؛ بنابراین برای پیشگیری از صدمات سلولی باید مواد غذایی ضدالتهاب را جایگزین مواد غذایی التهاب‌آور کرد. به‌طور مثال باید تا جایی‌که می‌توان از فست‌فود‌ها و غذا‌هایی که موجب افزایش عوامل پیش‌التهاب در بدن می‌شوند پرهیز کرد.