پول‌های تازه در راه بورس
نشان تجارت - آمار‌ها نشان می‌دهد روند خروج پول از بورس متوقف شده، از ابتدای تیر‌ماه تاکنون ۱۵۰۰میلیارد تومان نقدینگی تازه وارد بازار سهام شده است. سهامداران حقیقی که تا ۲۰روز پیش در حال فروش سهام بودند اکنون در تلاشند سهام جدید بخرند.
به‌نظر می‌رسد روند نزولی بورس بعد از ۱۰ماه متوقف و فصل تازه‌ای از رشد آغاز شده است. روز دوشنبه شاخص کل بورس تهران توانست با عبور از یک میلیون و ۳۰۰هزار واحد از نخستین محدوده مقاومت خود از نظر تکنیکی عبور کند. از نظر تکنیکی چنانچه شاخص بورس بتواند از مرز یک میلیون و ۵۵۰هزار واحد هم عبور کند مسیر رشد بورس به سمت دو میلیون واحد هموار‌تر می‌شود. یکی از مهم‌ترین مولفه‌های اثر‌گذار بر شاخص بورس جریان ورود و خروج پول است، به‌طوری که ورود پول‌های تازه از سوی سهامداران حقیقی به رشد شاخص منجر می‌شود و خروج آن زمینه نزول شاخص را فراهم می‌کند. تازه‌ترین اطلاعات نشان می‌دهد بعد از ۱۰ماه، یعنی از ابتدای تیر‌ماه، سهامداران حقیقی دست از فروش سهام کشیده‌اند و در حال خرید سهام جدید است.
با آغاز نزول بورس در مرداد‌ماه پارسال، خروج نقدینگی هم از بورس آغاز شد. موج وحشت موجب شد طیف گسترده‌ای از سهامداران تلاش کنند با فروش سهام خود دارایی‌های خود را نقد و از بازار فرار کنند. هرچند از همان زمان به‌دلیل وجود دامنه نوسان محدود، بازار قفل شد و بسیاری در صف‌های فروش گیرافتادند، اما آمار‌ها نشان می‌دهد با وجود آنکه تلاش تعداد زیادی از سهامداران برای خروج از بورس ناکام ماند، در آن مقطع ۱۰۰هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شد. این خروج نقدینگی، خود به نزول چند باره شاخص دامن زد و موجب شد ارزش سهام برخی شرکت‌ها تا ۸۰درصد نزول کند. روند نزولی بازار سهام حتی در سال‌جاری شدت گرفت و در ۶۰روز نخست سال ۱۰هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شد. شدت نزول به حدی بود که برخی برآورد‌ها نشان می‌داد، روند خروج نقدینگی در ماه‌های آینده شتاب بیشتری می‌گیرد. با این حال از ۲۰روز پیش ورق برگشت و برای نخستین بار بعد از ۱۰ماه جریان خروج پول از بازار سهام متوقف شد.
آمار‌ها نشان می‌دهد از ابتدای تیر‌ماه و در طول ۱۵روز معاملاتی ۱۵۰۰میلیارد تومان نقدینگی تازه را سهامداران حقیقی وارد بازار سهام کرده‌اند. همین عامل ازجمله دلایل رشد شاخص بورس بوده است. نگاهی به نمودار شاخص بورس نشان می‌دهد بین ورود و خروج نقدینگی سهامداران حقیقی و رشد بورس همبستگی وجوددارد؛ به‌معنای آنکه هر زمان که سهامداران حقیقی پول‌های تازه وارد بازار سهام می‌کنند شاخص بورس رشد می‌کند و زمانی که سهامداران حقیقی در حال خروج از بازار سهام هستند شاخص بورس با افت مواجه می‌شود. این ارقام نشان می‌دهد شاخص بورس تهران بیش از آنکه به منابع مالی سهامداران حقوقی وابسته باشد به نقدینگی سهامداران حقیقی و خرد وابسته است. اما چرا سهامداران حقیقی تصمیم گرفته‌اند که دوباره وارد بازار سهام شوند و به جای فروش سهام این بار در تلاشند تا سهام جدید بخرند؟
انتظارات تورمی
به زعم کارشناسان، برآورد متغیر‌های اقتصادی حکایت از رشد تورم در ماه‌های آینده دارد، با توجه به آنکه نرخ تورم تأثیر زیادی در شاخص‌های بورس دارد سهامداران با توجه به چشم‌انداز‌های تورمی بار دیگر ترجیح داده‌اند دارایی های‌شان را در بورس سرمایه‌گذاری کنند و همین عامل ازجمله دلایل ورود نقدینگی تازه به بورس بوده است. ارقام بودجه سال‌جاری نشان می‌دهد میزان کسری بودجه دولت، به‌عنوان مهم‌ترین عامل تورم زا، با ثبت رکوردی بی‌سابقه به ۳۵۰هزار میلیارد تومان رسیده است که موجب خواهد شد دست اندازی دولت به منابع بانک مرکزی بیشتر شود. تحت‌تأثیر چنین عاملی نمی‌توان انتظار داشت تورم کاهش یابد. تحلیل‌گران می‌گویند شکست در مذاکرات هسته‌ای بر آتش تورم اضافه خواهدکرد. به همین دلیل با توجه به آنکه فعلا چشم‌انداز روشنی درباره توافق هسته‌ای وجود ندارد وزن چشم‌انداز‌های تورمی نسبت به غیرتورمی بیشتر است و همین عامل، محرک اصلی ورود نقدینگی تازه به بازار سهام است.
علی قاسم نژاد، کارشناس بازارسرمایه در این‌باره می‌گوید: روند بازار سرمایه تحت‌تأثیر چند عامل قرار دارد که مهم‌ترین این عوامل، تورم است. این تورم می‌تواند ناشی از رشد نقدینگی و به‌دنبال آن رشد نرخ ارز باشد. مادامی‌که موتور تورم‌زا روشن باشد، بازار‌ها هم سیر صعودی دارند. کما اینکه در ۲۸سال گذشته باوجود فرازوفرود‌های مقطعی، روند کلی بازار سرمایه صعودی بوده است. البته نرخ بهره بانکی هم اثر قابل‌توجهی بر بازار سرمایه‌دارد. به‌گفته او درصورت تداوم افت نرخ بهره بین‌بانکی و تثبیت قیمت‌های جهانی و نرخ ارز، ریسکی در کمین بازار سرمایه ما نخواهد بود.
مهدی محسنی، کارشناس بازار سرمایه چشم‌انداز تورمی را عامل اصلی رشد بورس می‌داند و می‌گوید: با توجه به کسری بودجه ۵۰۰هزار میلیارد تومانی که گریبانگیر اقتصاد شده و مذاکرات برجام که تاکنون نتیجه‌ای نداشته و انتظارات تورمی افزایش یافته است تحت‌تأثیر افزایش انتظارات تورمی، بورس به‌عنوان تنها پناه سرمایه‌گذاران، روند رو‌به رشد و صعودی به‌خود گرفته است. به‌گفته او بخش دیگری از رشد این روز‌های بازار سهام ناشی از افزایش نرخ فروش محصولات در صنایع مختلف بوده است. محمد جمالی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: از یک‌ماه قبل بازار از ترس فراگیر ۱۰ماهه خود خارج شد و به این جمع‌بندی رسید که قیمت دلار کاهش نخواهد نیافت و به‌زودی توافقی در برجام صورت نخواهد گرفت. با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی بازار روند صعودی به‌خود گرفت.
رشد تا کجا ادامه دارد؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد روند تورم در سال‌جاری با توجه به متغیر‌های کلان اقتصادی در سطح ۳۰تا ۴۰درصد باقی خواهد ماند. در چنین شرایطی تحلیل‌گران انتظار دارند روند صعودی شاخص‌های بورس همچنان حفظ شود؛ ضمن اینکه افزایش قیمت مواد خام در جهان و رشد درآمد شرکت‌های بورس هم به‌عنوان مهم‌ترین عوامل بنیادی می‌توانند به روند صعودی شاخص بورس کمک کنند. با این حال آنطور که کارشناسان می‌گویند؛ تصمیمات دولت جدید درباره برجام و نرخ بهره هم در آینده شاخص بورس تأثیر دارد و می‌تواند منجر به فراز و فروش شاخص بورس در ماه‌های آینده شود.
مهدی محسنی، در این‌باره می‌گوید: تصمیمات دولت جدید درباره برجام و نرخ بهره، آینده اقتصادی متفاوتی را رقم خواهد زد. با این حال با توجه به اینکه نمی‌دانیم دولت بعد چه تصمیم‌هایی در این‌باره خواهد گرفت نمی‌توانیم درباره آینده بازار سهام نظر قطعی بدهیم، اما می‌توان گفت با توجه به بدبینی‌ای که نسبت به نتایج مذاکرات هسته‌ای وجود دارد فعلا بازار سهام رشد خواهد کرد.
محمد جمالی، اما می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود شاخص تا یک‌میلیون‌و۳۵۰هزار واحد صعود کند و پس‌ازآن در انتظار کابینه دولت جدید خواهد بود تا برای ادامه مسیر، تیم اقتصادی دولت ازجمله وزیران صنعت و اقتصاد و رئیس بانک مرکزی مشخص شوند.
به‌گفته او پس از مشخص شدن تیم اقتصادی دولت، بازار با توجه به شناختی که از این افراد خواهد داشت متوجه سمت‌وسوی برنامه اقتصادی دولت آینده می‌شود که آیا دولت به سمت قیمت‌گذاری دستوری حرکت خواهد کرد یا به سمت آزادسازی قیمت‌ها و حمایت از بنگاه‌ها پیش خواهد رفت؛ بعد از آن نقدینگی به این نتیجه خواهد رسید که آیا وارد بورس شود یا باید به سمت سایر بازار‌ها حرکت کند.
علی قاسم نژاد هم درباره آینده بازار سهام می‌گوید: فعلا جای نگرانی در مورد شرکت‌های بنیادی بازار که نسبت قیمت به درآمد (P/E) مناسبی دارند، وجود ندارد و باوجود نوسان‌های مقطعی، حداقل به‌اندازه تورم رشد می‌کنند. اما شرکت‌هایی که سودآوری چندانی ندارند و براساس اتفاقاتی مثل خبر افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا پروژه شدن سهم، رشد کرده‌اند؛ جای اصلاح خواهند داشت.
او درباره ورود نقدینگی تازه به بازار سهام توضیح می‌دهد: با ورود جریان پولی در بازار سرمایه، نقدینگی بین گروه‌های مختلف حرکت می‌کند و تمام گروه‌های بازار ممکن است تحرکی داشته باشند. به‌هرحال هر گروه برحسب وضعیت بنیادی شرکت‌ها، رشد می‌کند و بعضی صنایع رشد بیشتر و برخی صنایع هم رشد کمتری خواهند داشت.
او می‌افزاید: معتقدم جریان نقدینگی هرچند وقت یک‌بار به یکی از صنایع و گروه‌های بازار ورود می‌کند. قطعاً اکثر سهامداران توان تشخیص این‌راکه نقدینگی روزانه به کدام گروه وارد می‌شود، ندارند و بهتر است به‌جای نوسان‌گیری روزانه، سبدی از سهم‌های مناسب بازار تشکیل دهند و گاهی، تغییراتی در سبد سرمایه‌گذاری‌های خود ایجاد کنند.
