دست صنایع دستی از صادرات کوتاه شد؛ فروش به حداقل رسید
نشان تجارت - خطه تاریخی خراسان رضوی به‌عنوان میراث دار بخش عظیمی از فرهنگ و تاریخ ایران‌زمین در عرصه صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی حرف‌های فراوانی برای گفتن دارد و سابقه زیادی در تولید آثار هنری و صنایع‌دستی داراست.
اگرچه هم‌اکنون رشته‌های گیوه‌دوزی، جاجیم‌بافی، شعربافی، چل نگری، خورجین‌بافی، صحافی سنتی، برک بافی، قفل‌سازی، علامت سازی و دباغی سنتی در خراسان رضوی منسوخ‌شده و چادرشب بافی، پوستین‌دوزی، رنگرزی گیاهی، ساخت احجام سنتی، آینه‌کاری، نمدمالی، مسگری، چارق‌دوزی و گره چینی نیز در شرف نابودی قرار دارد، اما باقی رشته‌ها نیز به دلیل خیمه زدن کرونا بر صنعت گردشگری حال‌وروز چندانی ندارد.
برای بررسی وضعیت تأثیر بحران کرونا و برنامه‌های پس از کرونا گفتگویی با محمد مطیع معاون صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی داشته‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
* نوروز امسال و حضور مسافران تا چه میزان درفروش صنایع‌دستی تأثیر داشت؟
در مشهد امسال به‌طور استثناء برنامه خاصی نداشتیم که آن‌هم به دلیل عدم تکلیف مشخص برای سفر‌های نورزی بود لذا برنامه برپایی نمایشگاهی نداشتیم.
ازآنجاکه تا آخرین روز‌های اسفند سال گذشته تصمیم مشخصی برای حضور گردشگران اتخاذ نشد لذا فرصت برنامه‌ریزی برای برپایی نمایشگاه سلب شد و نوروز امسال به فروش آثار صنایع‌دستی در فروشگاه‌ها اکتفا کردیم و هم، چون سال‌های گذشته از برپایی نمایشگاه‌های صنایع‌دستی به دلیل کرونا خودداری شد.
* خسارت وارده به صنایع‌دستی چقدر است؟
تعداد ۳۸۰۰ کارگاه صنایع‌دستی در استان داریم که بر اساس ۤبرآورد‌ها هر کارگاه به‌صورت میانگین سه میلیون تومان ماهانه خسارت داشته است و البته این صرفاً برآورد مربوط به این ایام است و قطعاً برخی کارگاه‌ها به‌صورت ماهانه خسارت بیشتری را متحمل شده‌اند.
خساراتی نیز به صادرات صنایع دستی استان وارد شده و فروش صنایع دستی کاهش داشته است، زیرا هنرمندان معمولا بحث فروش را در پیک آن یعنی در ایام نوروز دنبال می‌کنند و این ایام نقطه قوت و امید هنرمندان است، اما از زمستان ۹۸ تاکنون تمام این نقشه‌ها نقش بر آب شده است.
* صادرات صنایع‌دستی خراسان رضوی در سال ۹۹ چقدر کاهش داشت؟
درعین‌حال که شیوع کرونا بود صادرات ما به یک‌چهارم رسید، اما به اعتقاد من با توجه به شیوع بیماری کرونا و شرایط خاص، صادرات به‌صورت چمدانی و گمرکی آمار مطلوبی بود.
آمار صادرات از طریق گمرک در حدود۱۴ میلیون دلار و آمار صادرات چمدانی نیز در حدود ۲۲میلیون دلار بوده است که درمجموع رقمی حدود ۳۶ میلیون دلار صادرات داشتیم.
* بیشترین صادرات به چه کشور‌های انجام‌شده است؟
معمولاً بیشترین صادرات به کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس مانند عراق است و صادرات چمدانی و همراه مسافر نیز بیشتر طلا و نقره است.
* آیا برای دوران پس از کرونا برنامه‌ای برای صادرات، فروش دارید؟
کرونا یک بحث جهانی است لذا این برنامه‌ریزی‌های بعد از کرونا باید در ستاد، وزارتخانه و خود دولت مطرح شود و کارشناسان خبره اعلام نظر کنند.
ما مجری هستیم و برنامه‌نویس افراد دیگری هستند تا مشکلاتی که به دلیل کرونا ایجاد شد و خسارت‌های زیادی را هم بخصوص در بخش صنایع‌دستی به وجود آورد را مرتفع شود و مجری طرح‌ها و برنامه‌های آن‌ها باشیم.
* با توجه به شعار سال مبنی بر پشتیبانی و مانع زدایی و حمایت از صنعتگران چه موانعی باید رفع شود؟
صنعتگران در مباحثی، چون بیمه، گرفتن مجوز‌ها در بلاتکلیفی که بین اتحادیه‌ها و صنایع‌دستی است، بسر می‌برند و این در حالی است که این موضوع به‌صورت قانون تصویب‌شده است، اما هنوز ابلاغیه‌های آن نیامده است. پس بعد از اعلام ابلاغیه‌ها انشا الله می‌تواند، کمک کند و می‌تواند روی شعار سال هم در محقق شدن آن مفید باشد. به‌طورقطع دولت باید برنامه‌هایی را داشته باشد تا آن را اجرا کند و این شعار محقق شود.
حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی و ایجاد پوشش بیمه تأمین اجتماعی یکی از دغدغه‌های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان رضوی است و باید از هنرمندان حمایت کافی صورت پذیرد.
تعداد ۳۶۰ رشته صنایع‌دستی در ایران فعال است که از این تعداد ۹۰ رشته در خراسان رضوی وجود دارد و افزون بر هشت هزار و ۴۰۰ هنرمند هنر‌های سنتی و صنایع‌دستی از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی پروانه فعالیت دارند که برای تولید و فروش محصولات آن‌ها نیازمند حمایت است.
* برای برند سازی سوغات مشهد امسال چه برنامه‌ای در دستور کاردارید؟
به اعتقاد من برای سوغات نمی‌توان تعریف خاصی داشت، زیرا در سبد زائر یکی از کالا‌هایی که می‌تواند خودنمایی کند صنایع‌دستی است، ولی ما متولی سوغات مشهد نیستیم.
ما بیشتر بحث فروش صنایع‌دستی برایمان مهم است نه بحث هدایت بازار سوغات زائر، زیرا فردی که به سفر می‌رود می‌تواند هر چیزی را به‌عنوان سوغات که برایش خوشایند است، خریداری کند، اما برخی چیز‌ها به‌عنوان سوغات نام‌گرفته است.
به‌طور مثال زعفران خراسان که در حال حاضر شرکت‌های خاصی هم در حال انجام کار‌های خوبی هم می‌باشند و این رسالت را به‌خوبی انجام می‌دهند و نیازی به دخالت ما نیست و درزمینهٔ صنایع‌دستی نیز یک سری کارهایی، چون بسته‌بندی، فروشگاه‌های خاص و ... است که خودش می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ و با توجه به ایجاد بازار‌هایی که برای مثال در برج مهر واقع در خیابان کوه سنگی مختص صنایع‌دستی است خودش می‌تواند یک ظرفیت باشد و همچنین برای زائر که می‌تواند کمک‌کننده باشد.
