فلاحت پیشه: مخالفان FATF دغدغه مالی ندارند / پیوستن ایران به FATF جزو افتخارات برخی‌هاست

نشان تجارت - در دستور کار قرار گرفتن مجدد لوایح FATF، به باور بسیاری می‌تواند اقدامی مثبت باشد که به تصویب این لوایح منجر شود، اما در عین حال برخی نیز آن را بی‌نتیجه می‌دانند چرا که فضای کنونی مجمع همچنان موافق تصویب نیست.

«حشمت‌الله فلاحت‌پیشه» رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس که خود از موافقان تصویب این لوایح در مجلس دهم بوده، از تلاش‌های مجلس دهمی‌ها مبنی بر اعمال حق شرط‌هایی برای ورود ایران به FATF گفت که نتیجه‌ای نداشته است.

او بر این باور است که در دستور کار قرار گرفتن مجدد کنوانسیون‌های مرتبط با FATF، به معنای رأی آوردن آن در مجمع نیست چراکه بسیاری از اعضای مجمع در این باره موضع گیری منفی کرده‌اند. او تاکید دارد که توپ در زمین مجمع است از این رو بر این باورست که وظیفه مجمع، مصلحت‌اندیشی است هرچند مجمع در قبال کنوانسیون‌های مرتبط با FATF مصلحت را نادیده گرفته است.

آنچه می‌خوانید مشروح گفتگو با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه است؛

*آقای فلاحت پیشه! مجمع تشخیص با موافقت رهبر انقلاب FATF را در دستور کار مجدد خود قرار داده است، اما هنوز خبری از تعیین تکلیف این لوایح نیست. حد تاخیر در تصویب و یا بلاتکلیفی درباره بحث FATF به کشور زیان وارد کرده است؟

متاسفانه ایران به تصمیم‌گیری‌های پرهزینه معروف است و معمولا پس از این که هزینه‌های بسیاری به ملت تحمیل شد آن زمان تصمیماتی اتخاذ می‌شود، FATF یکی از همین مصادیق است. همه بانک‌های جهان تحت مقرراتی عمل می‌کنند که در FATF شکل می‌گیرد، این مقررات علیه پولشویی است به بیانی دیگر هدف این است که مانع از این شوند که پول کثیف وارد چرخه مالی و پولی در دنیا شود.

اقلیت ۹ نفره در مجمع سعی می‌کردند برای پالرمو رأی گیری نشود

واقعیتی که وجود دارد این است که FATF یک نهاد بین‌المللی است (در مجموع نهاد عبارتست از قوانین، مقررات و ساختار‌ها است). نهاد‌های بین‌المللی، تبعی از تبعات قدرت در دنیای امروز هستند از زمانی که مثلث عربستان، آمریکا و اسرائیل در FATF بهم رسیدند عملا فضای منفی علیه ایران شکل گرفت. زمانی که بنده به نمایندگی از کمیسیون امنیت در مجمع حضور داشتم در آن زمان، فضای مجمع، فضای رأی نیاوردن پالرمو یعنی کنوانسیون مقابله با تامین مالی جرایم سازمان‌یافته بود که حتی هنوز سی اف تی نیز مطرح نشده بود که بحث‌ها و چالش‌ها بر سر سی اف تی، بسیار بیشتر از پالرمو بود.

در آن زمان، اقلیت ۹ نفره‌ای در مجمع، چون می‌دانستند پالرمو رأی نمی‌آورد عملا سعی می‌کردند رأی‌گیری صورت نگیرد و معمولا به درخواستی که از سوی نمایندگان این ۹ نفر مطرح می‌شد پالرمو به رأی گذاشته نمی‌شد.

برخی اعضای مجمع با افتخار مصاحبه کردند و گفتند FATF از دستور کار خارج شده است

به هر حال تداوم این بحث در مجمع خوب بود چراکه موجب شد ایران از لیست خاکستری خارج نشود و وارد لیست سیاه نشود زمانی که چند نفر از اعضای مجمع با افتخار مصاحبه کردند و گفتند کنوانسیون‌های مرتبط با FATF از دستور کار خارج شده است و آن را جزو افتخارات خود تلقی کردند از آن زمان ایران بلافاصله وارد لیست سیاه FATF شد از این رو به دنبال این قضیه، هزینه‌های تحریمی ایران مضاعف و دوچندان شد چراکه به هر حال ایران تحریم شده بود.

نپیوستن ایران به FATF جزو افتخارات برخی‌ها است

در شرایطی که ایران در لیست سیاه قرار داشت تعدادی از بانک‌ها که با حکم حکومتی مقامات سیاسی‌شان و به دلیل روابط خاصی با ایران کار می‌کردند بهانه دستشان افتاد که یا رابطه با ایران را قطع کنند یا هزینه این رابطه را افزایش دهند بنابر این هیچ کشوری به اندازه ایران، هزینه مضاعفی برای مبادلات بانکی مانند change، انتقال و ... پرداخت نمی‌کند. متاسفانه در هیچ کشوری به اندازه ایران، مسئولانی که عامل این کار هستند نه تنها پاسخی به این ضرر و زیانی که به ملت وارد کرده‌اند نمی‌دهند بلکه با افتخار، آن را جزو افتخارات خود می‌دانند که ایران را در لیست‌های متعدد سیاه قرار بدهند.

بیشتر بخوانید: تاوان کاهش مبادلات تجاری را چه کسانی می‌پردازد؟ / تجارت بدون FATF لنگ می‌زند

پوپولیستی کردن تصمیمات مربوط به FATF به منافع ملی آسیب زد

سخن بنده به معنای به رسمیت شناختن لیست سیاه نیست بلکه معنای بنده براین باورم در بحث FATF می‌شد بهتر عمل کرد زمانی که بنده ریاست کمیسیون را برعهده داشتم همه نمایندگان طرف‌های موجود در نهاد‌های تصمیم‌گیر اعم از مجلس، دولت و مجمع تشخیص را دعوت کردم و در آنجا به صورت اجماعی یک سری، حق شرط‌ها را تعیین کردیم که به واسطه این حق شرط‌ها، آسیبی متوجه منافع ملی نمی‌شد، اما شاهدیم زمانی که این در مجلس رأی آورد همان افرادی که در جلسه اعتماد شرکت کرده بودند و رأی اجماعی داده بودند تلاش کردند مردم را تحریک کنند. وقتی هم که بنده رفتارشان را نقد می‌کردم می‌گفتند که ما در بیرون از مجلس یک سری وظایفی داریم. به بیانی دیگر باید گفت که پوپولیسم، آفت تصمیم‌گیری در ایران است یعنی پوپولیستی کردن تصمیمات مربوط به کنوانسیون‌های مرتبط با FATF به منافع ملی آسیب وارد کرد.

نپیوستن ایران به FATF باعث هزینه‌های مضاعف به ویژه در زمان کرونا شد

به هر حال پس از اینکه ایران در لیست سیاه قرار گرفت و هزینه‌های تحریم مضاعف شد و حتی در حوزه بهداشت و درمان، در اوج کرونا، کشور با مشکل مواجه شد، در حال حاضر با نامه رئیس‌جمهور و دستور مقام معظم رهبری قرار بر این شد که مجددا در دستور کار مجمع قرار بگیرد، اما در دستور کار قرار گرفتن مجدد به معنای رأی آوردن آن نیست چراکه شاهدیم بسیاری از افراد در این باره موضع گیری منفی کرده‌اند.

در فضای فعلی مجمع FATF تصویب نمی‌شود مگر اینکه...

*پس شما احتمال تصویب نشدن را بیشتر از تصویب شدن می‌دانید؟

بنده بر این باورم که فضا، بسیار بدتر از سال گذشته است، آن زمان سه نفری که به نمایندگی از مجلس درمجمع حاضر می‌شدند از FATF دفاع می‌کردند، اما درحال حاضر به طور طبیعی، کسانی که از مجلس به مجمع می‌روند یقینا با FATF مخالفت خواهند کرد از این رو اگر موضوع رأی گیری باشد یقینا کنوانسیون‌های مرتبط با FATF در مجمع رأی نمی‌آورند مگر اینکه یک اراده سیاسی براساس مصلحت شکل بگیرد که طبق این اراده سیاسی، امکان رأی آوری سی اف تی و پالرمو شکل بگیرد.

توپ در زمین مجمع است

به هر حال توپ در زمین مجمع است از این رو بر این باورم که وظیفه مجمع، مصلحت‌اندیشی است مجمع در قبال کنوانسیون‌های مرتبط با FATF مصلحت را نادیده گرفت وقتی که کار یک کنوانسیونی به مجمع تشخیص کشید معنایش این است که حتی در آنجا هم نمایندگان مجلس باید براساس مصلحت رأی بدهند، اما این کار صورت گرفت مصلحت‌ها فدا شد دلیل آن آفتی تحت عنوان پوپولیسم است که منافع ملی در نتیجه فدا می‌شود در صورتی که با حق شرط‌های قوی می‌توان این موانع را برداشت.

در شرایط کنونی که دنیا به دیپلماسی چراغ سبز نشان می‌دهد بر این باورم که این امکان در کشور شکل بگیرد به ویژه اینکه ما حق شرطی را گنجاندیم کسانی که مدعی بودند گفتند کنوانسیون‌های مرتبط با FATF به ویژه سی اف تی شرط پذیر نیست ما حق شرطی گذاشتیم که معنای آن بود اگر طبق بند ۶، ایران نتواند شرط بگذارد دولت اجازه ندهد.

مخالفان FATF دغدغه مالی ندارند

*به رویکرد‌های پوپولیستی اشاره کردید، تا چه حد این شعار‌های پوپولیستی موجب شده مجمع نتواند تصمیم صددرصدی درباره FATF بگیرد و آن را بلاتکلیف بگذارد؟ در واقع فضای مجمع تحت تاثیر این فضاسازی‌های پوپولیستی خارج از مجمع قرار گیرد؟

دلیل اصلی این است که در کشور ما معمولا تصمیم‌گیری‌ها پرهزینه است و پس از این که به ملت، هزینه‌هایی تحمیل شد تصمیماتی اتخاذ می‌شود این هزینه‌ها تحمیل شده و کسی هم تاوان این هزینه‌ها به ملت را برعهده نمی‌گیرد حتی افراد مقصر با افتخار هم این موضوع را مطرح می‌کنند در حالی که هیچ کدام از این افراد دغدغه مالی ندارند و این واقعیتی است که وجود دارد.