حذف یارانه نقدی تصمیم اقتصادی است یا بمب اجتماعی؟
نشان تجارت - یارانه‌های نقدی هرچند اندک، نمادی از همراهی حاکمیت با اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند. حذف این کمک‌ها، حتی برای دهک‌های بالاتر، اثر روانی و اجتماعی گسترده‌ای دارد و می‌تواند نارضایتی و اعتراض عمومی را تشدید کند. از همین رو مساله حذف یارانه سه دهک در روز‌های اخیر با واکنش‌هایی همراه شده است.
علی کرد، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به تصمیم اخیر دولت برای حذف یارانه سه دهک از جامعه، هشدار داد که این اقدام می‌تواند پیامد‌های اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای داشته باشد. به گفته این نماینده، هدفمندی یارانه‌ها از ابتدا تلاش نظام برای حمایت از اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر بود و حتی مبلغ اندک آن نیز نقشی نمادین در نشان دادن توجه حاکمیت به مردم ایفا می‌کند.
چرا یارانه نقدی را حذف می کنند؟
با وجود اینکه مبلغ یارانه ناچیز است و باری واقعی از دوش مردم برنمی‌دارد، حذف آن در شرایط تورمی کنونی پیام روشنی به جامعه می‌دهد: کسی به فکر شما نیست و دولت شما را در تنگنای معیشتی رها کرده است. کارشناسان اقتصادی تأکید می‌کنند که این پیام روانی می‌تواند اثرات اجتماعی عمیقی بر اعتماد عمومی و ثبات سیاسی کشور داشته باشد.
این نماینده مجلس با اشاره به دشواری تفکیک واقعی میان افراد نیازمند و کسانی که متمکن هستند، هشدار داد: «اجرای تصمیم حذف یارانه، حتی اگر هدف آن حمایت از عدالت باشد، به دلیل عدم امکان تفکیک دقیق می‌تواند اعتراضات اجتماعی و تنش‌های محلی ایجاد کند.»
بیشتر بخوانید: هشدار عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره تبعات حذف سه دهک یارانه‌بگیر
افزون بر این، تحلیلگران بر این باورند که این موضوع فراتر از یک تصمیم اقتصادی صرف است و پیامد‌های سیاسی و اجتماعی قابل توجهی دارد.
یارانه نقدی، هرچند کوچک، نمادی از همراهی حاکمیت با مردم در روز‌های سخت اقتصادی است. حذف آن، حتی برای دهک‌های بالاتر، به معنای ارسال سیگنال ناامیدی به جامعه است و این سیگنال می‌تواند اعتماد عمومی را در سال‌های آینده به شدت تحت تأثیر قرار دهد. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که بسیاری از خانوار‌های کم‌درآمد، حتی با دریافت یارانه محدود، قادر به پوشش بخشی از نیاز‌های روزمره خود بودند و قطع این کمک‌ها می‌تواند فشار اقتصادی را افزایش دهد.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که دولت باید در اجرای چنین سیاست‌هایی، برنامه‌های مکمل حمایتی را به‌طور همزمان اجرا کند و اطلاع‌رسانی شفاف داشته باشد تا اثرات اجتماعی تصمیم کاهش یا حذف یارانه به حداقل برسد. در غیر این صورت، اقداماتی که ظاهراً اقتصادی هستند، می‌توانند به بمب اجتماعی و نارضایتی عمومی تبدیل شوند.
پیام تلخی که مردم دریافت می‌کنند
این وضعیت به‌ویژه زمانی نگران‌کننده است که بحران‌های معیشتی و تورم روزافزون، فشار مضاعفی بر زندگی روزمره مردم وارد می‌کنند. حذف یارانه، حتی برای دهک‌های بالاتر، به معنای ارسال پیام تلخی است که می‌تواند پایه‌های اعتماد مردم به حاکمیت را تضعیف کند و فضای عمومی جامعه را ملتهب سازد.
در نهایت، تصمیم حذف یارانه سه دهک، بیش از آنکه یک اقدام صرفاً اقتصادی باشد، انعکاسی از رابطه میان دولت و جامعه است؛ پیامی که نشان می‌دهد حاکمیت در شرایط بحرانی، حتی در حد اندک، حاضر به حمایت از شهروندان نیست و این می‌تواند زمینه ساز اعتراضات گسترده‌تر و افزایش نارضایتی اجتماعی در ماه‌ها و سال‌های آینده شود.
