تلنگری نمادین در تقابل کتابهای کاغذی و جهان دیجیتال کتاب
نشان تجارت - مانا یزدانی امیری: کتابهای چاپی امروزه نمایانگر نقطه تلاقی جالبی از فرهنگ مادی، شیوه‌ها و هنجارهای اجتماعی و تکامل فناوری هستند. کتاب‌ها همچنین چیزی هستند که می‌توانیم آن را «داده‌های پایدار» بنامیم. قالب‌های ذخیره‌سازی دیجیتال نیاز به به‌روزرسانی مداوم دارند و همیشه داده‌های خود را به طور قابل اعتمادی به رسانه‌های جدید منتقل نمی‌کنند. با این حال، کتابهای صدها سال پیش قابل خواندن هستند. حتی طومارهای هزاران سال پیش نیز قابل تورق کردن هستند.
کتابهای چاپی جایگاهی بسیار کهن و ریشه‌داری در فرهنگ‌های چندین هزار ساله به مانند شرق و شرق دور و همچنین در سراسر جهان امروزی دارند. آنها از دیرباز اهمیت فرهنگی غیرقابل انکاری داشته‌اند. کتاب‌ها المان‌هایی هستند که می‌توانیم آنها را «مادیت معنا» بنامیم، زیرا آنها تجلی‌گاه تفکری انسانی و یا انسانی متفکر هستند. آنها «تجربه‌ای جامع» را فراهم می‌کنند، زیرا از طریق دیدن، لامسه و بویایی، حواس چندگانه را درگیر می‌کنند و هر کدام از این حواس به صورت مستقل ارتباط خود را با این المان (کتاب فیزیکی) برقرار می‌سازد.
کتاب‌ها می‌توانند در سطحی بسیار شخصی با ما کهنه شوند. لکه‌های چای یا قهوه، گوشه‌های برجسته و شاید گوشه‌ای پاره شده، کاغذها و گاه نامه‌های عاشقانه و تکه‌ای از یک گل خشک شده، هایلایت‌ها، یادداشت‌های حاشیه‌ای و خطوط عطف کتاب وقتی که خوب خوانده می‌شوند چیزهایی فوق‌ارزشمند را با خود حمل می‌کنند. آنها جزیی از اسباب و زندگینامه‌ای هستند که انسان در سفر زندگی با خود به دوش می‌کشد، زیرا انسان با آنها معانی‌ای را خلق می‌کند و می‌آفریند که می‌تواند هم شخصی و هم غیرشخصی باشند.
کتاب‌ها نیز نوعی فضای آستانه‌ای و یا فضایی که شاید بهتر باشد آن را فضای نزدیک یا خویشتنی به آن بگوییم نوعی حس آشنایی برای انسان‌ها القا می‌کنند. آنها یک شیء واسطه هستند که فضایی بین حالات شناختی مختلف را درخود جای داده و آنها را منتقل می‌کنند. پلی بین گذشته و حال (کتابهای دوران کودکی تا بزرگسالی ما یکسان باقی می‌مانند) و شاید در آینده، آنها نویسنده و خواننده را در طول زمان و مکان به هم متصل می‌کنند. کتاب‌ها واسطه‌ای بین تفکر انتزاعی و واقعیت هستند. همچنین، آنها آستانه‌ای بین حافظه فردی و جمعی هستند. چیزهایی را که در یاد می‌کارند و با گذشت زمان کافیست با تلنگری به چندین سال قبل پرت‌مان کند.
کتاب‌ها حاوی نمادها و روایت‌هایی هستند که کلید دانش فرهنگی هستند و به ما کمک می‌کنند تا به تجربیات خود معنا ببخشیم و شیوه‌ها و باورهای فرهنگی را درک کنیم. از متون مذهبی گرفته تا کتابهای علمی تخیلی، فانتزی و داستان و حتی کتابهای شعر و فلسفه.
از متون مقدس گرفته تا متون دانشگاهی و آثار داستانی، کتاب‌ها قرن‌هاست که نقش حیاتی در چگونگی شکل‌گیری هویت‌های فردی و جمعی ما ایفا کرده‌اند. دلیل مهمی که آنها به طور ناخودآگاه در روان ما بسیار مهم باقی می‌مانند و به طور غیرقابل انکاری جزیی از خاطر کوتاه‌مدت تا بلندمدت ما می‌شوند و همواره ما را در خود جای دارند همین است.
به طور واقعی تجلی فیزیکی ایده‌های ما، آنها چینش‌هایی را در کنار هم قرار می‌دهد و شکل می‌دهند که می‌توانیم آن را نیاز یا تمایل به افکار ملموس بنامیم. آن دسته از افکاری که به صورت آگاهانه و یا غیرآگاهانه با آنها زیست می‌کنیم و بخشی از ما را در خود دارند.
امروزه اکثر کتاب‌ها به صورت دیجیتالی نیز عرضه می‌شوند که به راحتی در یک کتابخوان الکترونیکی یا دستگاه دیگر دانلود می‌شوند. با این حال، ما هنوز نسخه‌های فیزیکی را می‌خریم. و دیجیتال هنوز هم نقشی ایفا می‌کند، جایی که ما برای تولید، ویرایش یادداشت، اشتراک‌گذاری و ارجاع سریع‌تر برای کارهای مختلفی که انجام می‌دهیم، به دیجیتال نیاز داریم.
برخی تحقیقات در انسان‌شناسی شناختی نشان می‌دهد که ما در حال شکل‌گیری نوعی «افزونگی شناختی» یا روش‌های متعدد شناخت و به خاطر سپردن با توانایی جابجایی بین دیجیتال و فیزیکی هستیم.
کتاب خواندن اغلب یک عمل آیینی است. این‌گونه که، احتمالاً زمان و مکان یا مکان‌های ترجیحی برای مطالعه وجود دارد. در یک روز برفی یا بارانی، با یک لیوان چای داغ و یک کتاب خوب روی صندلی بنشینید یا شاید هم جای خاصی روی مبل خاص و مخصوص خودتان؟ یا در مترو؟ هر مکانی که شاید لحظه‌ای شما را به دور از آنچه هستید ببرد و فارغتان گرداند، این یک آیین است که هزاران بار در هزاران جای مختلف و مشابه به هم تکرار شده است.
مسئله واقعاً انتخاب یکی بر دیگری نیست، (انتخاب کتاب فیزیکی یا انتخاب کتاب دیجیتال) بلکه درک این است که هر قالب چه زمانی مناسب است. کتاب‌ها کاملاً با خوشحالی در هماهنگی با قلمرو دیجیتال زندگی خواهند کرد و تاکنون، این موضوع ثابت شده است و احتمالاً برای مدت طولانی نیز چنین خواهد بود. ما در حال توسعه نوعی مادیت عمدی هستیم که در آن انتخاب یک کتاب فیزیکی معنادارتر می‌شود، زیرا جایگزین‌های دیجیتالی داریم و این همان نکته‌ی قابل تامل است.
ما هنوز هم وقتی کتابی ارزشمند از دوران کودکی‌مان را در دست می‌گیریم یا کتابی را می‌بینیم که صدها سال قدمت دارد، شگفت‌زده می‌شویم. چنین واکنش‌های احساسی چنان با روان ما به عنوان یک فرد در هم تنیده شده‌اند که اگرچه ما بیشتر به صورت دیجیتالی با آنها تعامل داریم، اما کتاب‌ها هنوز با انسان‌ها تمام نشده‌اند، همان‌طور که ما هنوز با آنها تمام نشده‌ایم. این نوع مالکیت مالکیت فرد با جنبه‌های فیزیکی و مادی دنیای امروز است و شاید گفت جای شکر دارد که کتاب هنوز به این جرگه تعلق دارد.
