در پیچ وخم دیپلماسی از غنی سازی تا رفع تحریم‌ها
نشان تجارت - پنجمین دور از رایزنی‌های غیرمستقیم میان ایران و امریکا در شرایطی به میزبانی رم و با میانجیگری عمان برگزار شد که به ادعای ناظران محور گفتوگوها در عین فنی‌تر و پیچیده‌تر شدن، همچنان زیر سایه پافشاری طرفین بر مواضع اصولی خود قرار دارد، به گونه‌ای که در فاصله بین دور چهارم و پنجم، مقامات دولت امریکا با تشدید تناقض‌گویی‌های پیشین خود خواستار غنی‌سازی صفر درصدی در خاک ایران شدند؛ درخواستی که اگرچه پیشینه‌ای طولانی در سیاست‌های واشنگتن دارد، این‌بار، اما با لحنی صریح‌تر رسانه‌ای شد. در مقابل، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان پیش از آغاز مذاکرات بار دیگر با تاکید بر خطوط قرمز ایران تصریح کرد که غنی‌سازی در خاک کشورمان چه با توافق و چه بدون آن، ادامه خواهد یافت.
عراقچی همچنین در پایان این دور از گفتوگوها تاکید کرد که در دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم تهران با ایالات‌متحده میانجی عمانی بسته‌ای از ابتکارات جدید را برای عبور از بن‌بست پیش روی هیات‌های نمایندگی را ارایه کرده است؛ راهکار‌هایی که بنا است ابتدا در پایتخت‌های دو کشور بررسی و در صورت پذیرش، مبنای مذاکرات بعدی قرار گیرد. هر چند جزییاتی از این ابتکارات فاش نشده، تحلیلگران، اما طی گمانه‌زنی‌هایی معتقدند این پیشنهاد‌ها ممکن است شامل ترتیبات مرحله‌ای برای کاهش تنش، تسهیل محدود در تحریم‌ها، یا حتی احیای ایده کنسرسیوم هسته‌ای با مشارکت کشور‌های عربی باشد. از این رو این گروه سفر دو روزه رییس‌جمهور کشورمان به مسقط را در همین راستا مورد ارزیابی قرار داده‌اند.
با این حال، هستند گروهی که با توجه به تاکید قاطع تهران بر حق غنی‌سازی در خاک خود به عنوان اصلی انکارناپذیر مدعی‌اند این احتمال وجود دارد که تحقق چنین طرح‌هایی بدون لحاظ کردن خواست تهران، همچنان با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد. در همین حال، دو نگاه عمده نسبت به آینده مسیر دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن با توجه به گره‌های مذاکراتی که وجود دارد قابل بررسی است. نگاهی که مدعی است مادامی که خطوط قرمز ایران در زمینه فناوری هسته‌ای به رسمیت شناخته نشود، هیچ طرحی ولو ازسوی میانجی‌های منطقه‌ای قادر به ایجاد پیشرفتی در گفت‌و‌گو‌های تهران و واشنگتن نخواهد شد.
در مقابل، برخی دیگر با ارجاع به تجربه مذاکرات منتهی به برجام، وضعیت کنونی را تا حدودی مشابه همان الگوی پرفراز و نشیب گذشته می‌دانند؛ الگویی که این‌بار نیز می‌تواند در نهایت، ولو با تاخیر و فرسایش، به توافقی موقت یا مرحله‌ای ختم شود. در همین راستا روزنامه اعتماد با هدف بررسی چشم‌انداز مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا با لحاظ کردن ترتیبات پیشنهادی که میانجی عمانی اخیرا مطرح کرده با محسن پاک‌آیین، سفیر اسبق کشورمان در باکو و رامین مهمانپرست، عضو اسبق دستگاه دیپلماسی گفت‌و‌گو کرده است. پاک‌آیین ضمن اشاره به غنی‌سازی به عنوان حقی مسلم برای کشورمان، ارایه هر راهکار یا ابتکاری که این مهم را نادیده بگیرد محکوم به شکست می‌داند.
بیشتر بخوانید: سایه اختلافات بر دور پنجم گفتوگوی ایران و آمریکا
مهمانپرست، اما از زاویه‌ای متفاوت ضمن اینکه این دور از مذاکرات با گفت‌و‌گو‌های منتهی به برجام در ۲۰۱۳ را متفاوت ارزیابی می‌کند، همزمان اشاره دارد که می‌توان گزاره‌های مختلفی برای پیشنهادات میانجی عمانی در خلال مذاکرات پیش رو ازجمله رفع نگرانی‌ها نسبت به برنامه هسته‌ای ایران همزمان انجام اقداماتی با هدف راستی‌آزمایی برای رفع تحریم‌ها توسط واشنگتن متصور شد که این پیشنهادات می‌تواند آورده‌های مثبتی در راستای رسیدن به توافق میان طرفین را حاصل کند. مشروح این گفت‌و‌گو در ادامه می‌آید:
محسن پاک‌آیین: ایران مسیر دیپلماسی را باز گذاشته است، اما هیات امریکایی نشان داده که مواضع شفافی ندارد و درگیر سردرگمی است
محسن پاک‌آیین، دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب چرایی تشدید مناقشات میان تهران و واشنگتن و تاثیر این اختلاف نظر‌ها بر روند دور پنجم مذاکرات گفت: باید تاکید کنم که جمهوری اسلامی ایران اصولی دارد که تغییری در آنها رخ نداده و نخواهد داد. این اصول به صورت شفاف اعلام شده و همواره یکسان خواهد بود.
به باور پاک‌آیین این اصول ثابت شامل مواردی است ازجمله حق مسلم جمهوری اسلامی ایران در بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای. این موضوع هم بر پایه مقررات بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است و هم برای حاکمیت جمهوری اسلامی، وظیفه‌ای اجتناب‌ناپذیر جهت تامین آینده کشور و جایگزینی منابع انرژی فسیلی است. بنابراین، حرکت در مسیر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای هم یک حق است و هم یک وظیفه برای هر دولتی که در راس کار قرار دارد. پاک‌آیین در ادامه خاطرنشان کرد: موضع قطعی نظام جمهوری اسلامی ایران مخالفت با ساخت بمب اتم است. تغییر دکترین هسته‌ای نه تنها در دکترین دفاعی کشور جایگاهی ندارد، بلکه با فتوای مقام معظم رهبری نیز مغایر است.
از منظر اقتصادی نیز، ایران کشوری در مسیر پیشرفت است و هیچ منطقی برای هزینه‌کرد منابع ملی در مسیر تولید سلاح هسته‌ای وجود ندارد. به همین دلیل، ایران همواره آمادگی خود را برای ارایه تضمین‌هایی جهت شفاف‌سازی برنامه هسته‌ای اعلام کرده است. به گفته دیپلمات پیشین کشورمان اصل سوم، اما لغو تحریم‌های ظالمانه است. چنانچه طرف مقابل خواستار اعمال محدودیت‌هایی برای اطمینان از عدم حرکت ایران به سمت سلاح هسته‌ای باشد، به طور طبیعی انتظار می‌رود این تحریم‌ها نیز که بر پایه همین نگرانی‌ها اعمال شده‌اند، برداشته شوند. پاک‌آیین همچنین در ادامه تاکید کرد: البته که ایران هیچ‌گاه پیشگام در اجرای تعهدات نخواهد بود مگر اینکه توافقی روشن حاصل شود و هر دوطرف به طور همزمان گام‌های خود را بردارند. بدین معنا که تضمین‌هایی که ایران ارایه می‌دهد، باید با اقداماتی ملموس ازسوی امریکا در رفع تحریم‌ها همراه باشد.
پاک‌آیین در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در باب بسته پیشنهادی عمان و اهرم‌ها و پلن‌های احتمالی پیشنهادی این کشور برای پایان اختلاف‌ها میان تهران و واشنگتن؛ گزاره‌ای که رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز بر آن تاکید داشت، گفت: هرگونه ابتکار جدیدی که مطابق با اصول سه‌گانه مسلم ایران که پیش‌تر گفته شد، باشد می‌تواند مسیر توافق را هموار سازد.
اما به نظر می‌رسد در حال حاضر، طرف امریکایی هنوز موضعی شفاف ندارد. پرسش اساسی این است که آیا امریکا می‌خواهد ایران را به طور کامل از انرژی هسته‌ای محروم کند؟ اگر چنین باشد، اساسا توافقی نمی‌تواند شکل بگیرد. به باور این دیپلمات پیشین کشورمان، اما اگر هدف امریکا، صرفا اطمینان از عدم حرکت ایران به سمت ساخت بمب اتمی باشد، این مسیر راه‌حل دارد و ایران آماده ارایه تضمین‌های لازم است. با این حال، مواضع امریکا همچنان مبهم است؛ در مذاکرات حرفی می‌زنند و خارج از میز مذاکره، سخنی دیگر. این مساله شاید در آغاز به عنوان بخشی از عملیات روانی تلقی می‌شد، اما اکنون که دور پنجم مذاکرات نیز به پایان رسیده، زمان شفافیت و صداقت فرا رسیده است.
پاک‌آیین در ادامه به «اعتماد» گفت: با این همه جمهوری اسلامی ایران با ورود به مذاکرات غیرمستقیم، نشان داده که مسیر دیپلماسی را باز نگه داشته است. در عین حال با وجود پیچیدگی‌های این گفتوگوها، بعید به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت توافق نهایی حاصل شود. شاید توافق موقتی شکل بگیرد، اما دستیابی به توافقی ملموس در زمانی کوتاه بعید است. با این حال، نفس این مذاکرات غیرمستقیم در کاهش تنش میان ایران و امریکا نقش داشته و یک نکته مثبت تلقی می‌شود.
پاک‌آیین در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در باب سناریو‌های احتمالی در صورت شکست مذاکرات ازجمله توسل ترامپ به گزینه ادعایی نظامی یا بازگشت به فشار حداکثری و اینکه کدام یک از دو سناریو محتمل‌تر است، گفت: توجه داشته باشید ایالات‌متحده همچنان سیاست فشار حداکثری خود را کنار نگذاشته و در عمل نیز آن را دنبال می‌کند. این کشور یک روز پیش از آغاز مذاکرات، صنایع عمرانی ایران را تحریم کرد. این‌گونه اقدامات، غیرمتعارف، غیرقانونی و به دور از اصول مذاکره است. اما در مجموع، جمهوری اسلامی ایران برای هر سناریویی آمادگی دارد. طرفین باید قدر فرصت دیپلماسی را بدانند، با شفافیت و احترام متقابل وارد گفت‌و‌گو شوند و از هر ابتکاری که در چارچوب اصول سه‌گانه ایران تعریف می‌شود، استقبال کنند. سفیر اسبق کشورمان در باکو همچنین در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در راستای سفر رییس‌جمهوری به مسقط همزمان با میانجیگری این پادشاهی برای انجام مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن تاکید کرد: توجه داشته باشید سفر جناب آقای پزشکیان به مسقط به دعوت رسمی سلطان این کشور انجام می‌شود. این سفر، یک سفر رسمی دوجانبه است که در چارچوب مناسبات دوجانبه ایران و عمان صورت می‌گیرد.
طبیعی است که در کنار گفت‌و‌گو‌های دوجانبه و امضای اسناد همکاری، مسائل چندجانبه و بین‌المللی نیز مورد بحث و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت.
به باور پاک‌آیین با این حال، برخی گمانه‌زنی‌ها این سفر را مرتبط با مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا می‌دانند. اما شواهد نشان می‌دهد که برنامه این سفر از پیش طراحی شده بود و اساسا ارتباط مستقیمی با مذاکرات ندارد. هر چند ممکن است در خلال این سفر، به صورت طبیعی، از نقش میزبانی عمان و ابتکارات مسقط در فرآیند گفتوگوها قدردانی شود، اما هدف اصلی این سفر، مذاکره با امریکا نیست. این یک سفر عادی و رسمی دوجانبه در راستای روابط دیرینه ایران و عمان است و نباید بار معنایی بیش از آن بر آن تحمیل کرد.
رامین مهمانپرست: تجربه برجام نشان داد که وعده‌های کاغذی قابل اعتنا نیست و به همین دلیل تهران به دنبال تضمین‌های ملموس است
رامین مهمانپرست، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب گمانه‌زنی‌های ادعایی درباره شباهت موجود میان مذاکرات کنونی تهران و واشنگتن با مذاکرات منتهی به برجام که در سال ۲۰۱۳ انجام شد، گفت: باید اذعان کرد که فضای کنونی با دوران مذاکرات برجام تفاوت‌هایی اساسی دارد. امروز مواضع جمهوری اسلامی ایران کاملا روشن و شفاف است. از طرفی ما همزمان که به عنوان یک عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خواهان برخورداری از حقوق مسلم خود هستیم، بر پایبندی به تعهدات‌مان نیز تاکید داریم؛ تعهداتی که در راستای صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ما تعریف شده‌اند.
از طرفی مسوولان جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کرده‌اند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران ماهیتی صلح‌آمیز دارد و تهران آماده است اگر نگرانی‌هایی فنی در این زمینه وجود دارد، با توسل به گفت‌و‌گو‌های تخصصی بدان نگرانی‌ها پایان دهد. به باور مهمانپرست مضاف بر این موارد تاکید ایران بر مذاکره فنی نه تنها نشانه‌ای از شفافیت رویکرد کشورمان است، بلکه مسیری را باز می‌گذارد که از مجادلات سیاسی دور باشد و برمبنای شاخص‌های عینی و علمی، نگرانی‌های احتمالی برطرف شود.
مهمانپرست در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» تاکید کرد: اگر طرف مقابل نیز به واقع در حل و فصل اختلافاتش با تهران حسن‌نیت دارد، می‌تواند همزمان که رایزنی‌ها در سطح کارشناسان فنی را ادامه می‌دهد، زمینه را برای انجام راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها فراهم سازد. اما اگر نیت طرف مقابل، نه توافق بلکه ایجاد تنش و درگیری باشد، ما بار‌ها اعلام کرده‌ایم که جمهوری اسلامی ایران به دنبال جنگ نیست، اما هرگونه تعرض به خاک و حقوق مردم ایران، با پاسخی قاطع و بازدارنده روبه‌رو خواهد شد.
مهمانپرست در ادامه خاطرنشان کرد: در این میان، آنچه مسیر مذاکرات را می‌تواند به نتیجه مشخصی برساند، نه صرفا اراده ایران، بلکه تصمیم نهایی امریکاست، از این رو تحلیل رویکرد طرف مقابل نشان می‌دهد که سه سناریو یا گزینه محتمل ممکن است از سوی مقامات امریکایی دنبال شود. به باور مهمانپرست اولین سناریو رسیدن به توافق واقعی و پایدار است که ذیل آن امریکا به‌دنبال دستیابی به توافقی مطلوب با ایران باشد. مهمانپرست در ادامه به سناریوی دوم اشاره کرد که آن نمایش مذاکرات و سپس ایجاد بهانه برای تشدید فشار‌ها است. به باور سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه برمبنای این سناریو واشنگتن صرفا به دنبال نمایش مذاکره است با این هدف که پس از ناکامی ساختگی، ادعا کند دیپلماسی به نتیجه نرسیده و بنابراین، چاره‌ای جز اقدام نظامی باقی نمانده است.
به باور مهمانپرست سناریوی سوم، اما رویکرد نه توافق، نه جنگ و همچنین ادامه فشار برای فرسایش ایران در داخل است که در این حالت، ایالات‌متحده قصد ندارد نه توافقی نهایی حاصل شود و نه جنگی آشکار شکل بگیرد، بلکه با حفظ وضعیت موجود و استمرار تحریم‌ها، فشار اقتصادی و روانی بر ایران را افزایش دهد تا از درون، نارضایتی و بحران ایجاد کند. مهمانپرست در ادامه به «اعتماد» گفت: بر این اساس، روشن است که سمت‌وسوی نهایی مذاکرات، بیش از آنکه به اراده ایران وابسته باشد، به تصمیم و نیت واقعی ایالات‌متحده بستگی دارد.
مهمانپرست در ادامه گفتوگوی خود با «اعتماد» خاطرنشان کرد: نکته‌ای کلیدی که نباید از نظر دور داشت، نیت واقعی طرف امریکایی است. گاهی اوقات تغییر جهت‌ها در رویکرد مقامات دولت ترامپ چنان ناگهانی و متضاد است که ارزیابی نیت واقعی آنها دشوار می‌شود.
مهمانپرست، اما در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در باب موارد احتمالی مورد اشاره آقای عراقچی که ممکن است توسط میانجیگر عمانی در دور پنجم رایزنی‌ها روی میز مذاکرات گذاشته شود نیز گفت: در چارچوب مذاکرات جاری میان ایران و امریکا، آنچه به عنوان ایده‌ها و ابتکار‌های جدید مطرح می‌شود، به واقع می‌تواند به سه حوزه کلیدی بازگردد، اول رفع نگرانی‌ها نسبت به ماهیت برنامه هسته‌ای ایران. به باور مهمانپرست در این مورد به خصوص، تهران نیز همواره تاکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش ماهیتی صلح‌آمیز دارد و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این واقعیت را بار‌ها تایید کرده است. با این حال، اگر ایده‌هایی بتوانند از نظر فنی و ساختاری بر این اطمینان بیفزایند و اعتماد بیشتری را برای طرف‌های نگران ایجاد کنند، چنین گزاره‌ای قادر است مبنای مناسبی برای پیشبرد مذاکرات باشد.
این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه خاطرنشان کرد: برای نمونه، مشارکت برخی کشور‌های عربی منطقه یا حتی دولت‌های غربی در پروژه‌های هسته‌ای ایران، به‌ویژه در زمینه‌های تحقیقاتی یا تولید انرژی، می‌تواند به کاهش سطح بدبینی‌ها و افزایش شفافیت کمک کند. مهمانپرست در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» به تحلیل دومین محور ابتکار عمل میانجیگر عمانی پرداخت و آن را راهکاری احتمالی برای رفع موثر و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها قلمداد کرد. به گفته مهمانپرست تجربه برجام به روشنی نشان داد که وعده‌های کاغذی بدون ضمانت اجرایی، راهگشا نیستند بلکه زمینه‌ساز بی‌اعتمادی‌های بیشتر می‌شوند. ایران این‌بار به صراحت تاکید کرده که هیچ تعهدی را بدون مشاهده آثار واقعی و ملموس در عرصه رفع تحریم‌ها نخواهد پذیرفت. در نتیجه، هرگونه ابتکاری که در جریان مذاکرات مطرح شود، باید به صورت مشخص و عملیاتی، امکان دسترسی ایران به منابع مالی، مبادلات بانکی، فروش نفت و توسعه همکاری‌های اقتصادی را فراهم کند. همچنین باید ساز و کاری برای راستی‌آزمایی این اقدامات وجود داشته باشد تا تجربه بدعهدی‌های گذشته تکرار نشود. توسعه همکاری‌های اقتصادی مشترک سومین موردی است که مهمانپرست احتمال می‌دهد در قالب ابتکارات مطرح شده توسط مسقط در دور پنجم مذاکرات پیشنهاد شده باشد. به گفته او سومین محور ایده‌ها، احتمالا ناظر به فرصت‌های تازه برای همکاری‌های اقتصادی میان ایران و سایر کشورها، ازجمله امریکا، اروپا و کشور‌های عربی منطقه است. اگر چارچوبی طراحی شود که منافع اقتصادی طرفین را در یک مسیر برد-برد تضمین کند، زمینه برای تفاهم‌های پایدارتر نیز فراهم خواهد شد.
مهمانپرست در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در باب سناریو‌های احتمالی پیش روی مذاکرات میان تهران و واشنگتن با لحاظ کردن فضای مناقشه‌برانگیز حاکم بر رایزنی‌ها گفت: سه سناریو می‌توان برای رفتار احتمالی ایالات‌متحده در این مذاکرات متصور بود؛ سناریوی نخست: رسیدن به یک توافق جامع که این گزینه شامل دستیابی به توافقی جامع میان ایران و امریکاست، بدون شک این سناریو مخالفانی نیز دارد. از جریان‌های تندرو در داخل ایالات‌متحده گرفته تا محافل تندرو در اسراییل و برخی گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی مانند منافقین و سلطنت‌طلبان. تحقق این سناریو می‌تواند منافع متقابلی برای ایران، امریکا، اروپا و حتی برخی کشور‌های عرب منطقه فراهم کند.
مهمانپرست در ادامه با اشاره به سناریو‌های احتمالی شکست مذاکرات به «اعتماد» گفت: اول گزینه نظامی است؛ حال آنکه درگیری نظامی سناریویی است که نه تنها به ضرر ایران، بلکه به ضرر امریکا، اروپا و کشور‌های عربی نیز خواهد بود، چراکه هیچ‌یک از این بازیگران، مایل به ورود به یک درگیری تمام‌عیار نیستند، زیرا هزینه‌های غیرقابل‌پیش‌بینی آن می‌تواند اهداف استراتژیک و توسعه‌طلبانه آنها را نیز با بحران روبه‌رو کند.
بیشتر بخوانید: دور پنجم مذاکرات آغاز تفاهم یا ادامه سردرگمی / حاصل مذاکرات رم برای تهران و واشنگتن چه بود؟
به باور سخنگوی اسبق دستگاه دیپلماسی کشورمان باوجود تبلیغات برخی محافل تندرو، به نظر نمی‌رسد که دولت امریکا بخواهد در عمل اسیر این رویکرد تند شود. منافع بلندمدت ایالات‌متحده ایجاب می‌کند که در سطح جهانی از تنش‌زدایی حمایت کرده و از توسل به درگیری ادعایی نظامی با ایران خودداری کند.
مهمانپرست در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» به سناریوی دومی نیز اشاره کرد و آن حفظ وضعیت فعلی و تشدید فشار‌ها است. به گفته مهمانپرست در این سناریو که به نظر می‌رسد با رفتار فعلی امریکا بیشترین تطابق را دارد نه توافقی جامع حاصل می‌شود و نه درگیری مستقیمی رخ می‌دهد. به گونه‌ای که واشنگتن در ظاهر از مذاکره و دیپلماسی سخن می‌گوید، اما همزمان تحریم‌های جدیدی را اعمال می‌کند و فشار‌های اقتصادی را افزایش می‌دهد. به باور این دیپلمات پیشین کشورمان هدف از این سیاست دوگانه آن است که ایران از درون دچار فرسایش شود؛ یا به دلیل فشار‌های اقتصادی، به دادن امتیازات بیشتر تن دهد، یا اینکه در حالت سومی این فشار‌ها منجر به بروز چالش‌های داخلی و نارضایتی اجتماعی شود. همین الگو را می‌توان در کنار پنج دور گذشته مذاکرات نیز مشاهده کرد، جایی که علی‌رغم گفتوگوها، تحریم‌های تازه‌ای نیز وضع شده‌اند.
مهمانپرست در ادامه و در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در این باب که کدام سناریو احتمال تحقق بیشتری دارد، گفت: اگر رفتار ایالات‌متحده در ماه‌های اخیر را ملاک قرار دهیم، به نظر می‌رسد که واشنگتن بیش از آنکه در پی رسیدن به توافقی جامع یا رویارویی نظامی باشد، بر سناریوی سوم تمرکز دارد؛ یعنی حفظ ظاهر دیپلماسی و در عین حال، پیشبرد سیاست فشار حداکثری. این همان الگوی موسوم به فشار حداکثری است که اکنون نیز همزمان با مذاکرات همچنان ادامه داشته است.
به باور مهمانپرست با این همه ایران نیز در برابر دو سناریوی احتمالی که در باب شکست مذاکرات بدان اشاره شد، متقابلا ابزار‌ها و گزینه‌هایی دراختیار دارد که می‌تواند متناسب با هر سناریو، راهبرد متقابل خود را تدوین کند، به گونه‌ای که در صورت انتخاب مسیر درگیری یا تشدید جنگ روانی ازسوی امریکا یا متحدانش، نیرو‌های دفاعی ایران بار‌ها اعلام کرده‌اند که در پاسخ به هرگونه تعرض، هیچ تردیدی نخواهند داشت. فراموش نکنیم پاسخ ایران می‌تواند معادلات منطقه‌ای را تغییر داده و برای بسیاری از بازیگران موثر در این صحنه، تبعات غیرقابل‌پیش‌بینی داشته باشد.
مهمانپرست در ادامه تاکید کرد:، اما در صورت ادامه وضعیت نه جنگ نه صلح و تشدید فشار‌های اقتصادی گام اول، اصلاح ساختار‌های ناکارآمد اقتصادی، به‌ویژه در حوزه بودجه و ناترازی‌های مزمن است. در صورتی که کشور تصمیم به اجرای یک جراحی بزرگ اقتصادی بگیرد، با گذشت زمان می‌توان ناترازی‌ها را کنترل کرد، ظرفیت تولید و رفاه عمومی را افزایش داد و در برابر فشار‌های خارجی ایستادگی موثری نشان داد.
