چگونه تداوم مذاکرات ایران و آمریکا می‌تواند معادلات منطقه‌ای را بازتعریف کند؟
نشان تجارت - محمود کیانی، کارشناس ارشد روابط بین‌الملل گفت: در دیپلماسی، همان‌قدر که «لحظه‌ی امضای توافق» اهمیت دارد، «لحظه‌ای که طرف‌ها تصمیم می‌گیرند به میز بازگردند» ارزشمندتر است. چرا؟ چون بازگشت، نشانه‌ی بلوغ است، نشانه‌ی عبور از فاز محاسبات ایدئولوژیک به قلمرو استراتژی واقعی. تداوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در دور دوم (بحث‌های کارشناسی)، فارغ از محتوای گفت‌و‌گو، حامل یک معناست: اراده برای بازنگری در منطق تقابل.
بازگشت به میز مذاکره؛ بازگشت به عقلانیت
وی افزود: وقتی دو کشور با این سطح از خصومت و اختلاف، حاضر به ادامه‌ی مذاکره می‌شوند، پیام آن واضح است: هر دو طرف در خلوت محاسبات خود دریافته‌اند که ادامه‌ی وضعیت موجود، پرهزینه‌تر از گفت‌وگوی دردناک، اما سازنده است. این دور از مذاکرات برخلاف دور‌های پیشین، بر پایه‌ی شعار یا توهم پیروزی بنا نشده است، بلکه بر اساس درک واقع‌گرایانه از محدودیت‌های قدرت در نظم جهانی و منطقه‌ای طراحی شده است.
تغییر لایه‌های ژئوپلیتیک: از مهار ایران به مدیریت ایران
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در سطح منطقه‌ای، دور دوم مذاکرات، پیامد‌های مهمی دارد. از یک سو، کشورهایی، چون عربستان و امارات و دیگران مانند سال ۲۰۱۵ صرفاً تماشاگر نیستند؛ آن‌ها امروز بازیگران فعال امنیت منطقه‌اند. از سوی دیگر، اسرائیل به شدت نگران است که مسیر نرم‌شدن تنش‌ها، نقش بازدارندگی خود را کاهش دهد. به همین دلیل است که تحلیلگران معتقدند این دور از مذاکرات، اگر به توافق ختم شود، نه تنها توافقی هسته‌ای خواهد بود، بلکه نوعی بازتعریف بازی قدرت در منطقه به شمار خواهد رفت.
ایران در حال بازآرایی معادلات خود است
کیانی اظهار داشت: از منظر ایران، استمرار مذاکره در دور دوم نه به معنای سازش، بلکه نشانه‌ای از چرخش تاکتیکی برای تثبیت جایگاه راهبردی است. ایران دیگر دنبال توافقی زودگذر یا امتیاز فوری نیست، بلکه می‌کوشد ساختاری را تعریف کند که از مسیر دیپلماسی، «نرخ بازدارندگی» خود را تثبیت کند، بدون آن‌که از مواضع هویتی‌اش عدول کرده باشد. این دقیقاً همان نقطه‌ای است که دیپلماسی وارد قلمرو پیچیده‌ی سیاست بقا می‌شود.
سکوت چین، نگاه اروپا و تردید واشنگتن
وی یادآور شد: در این میان، چین بازیگر خاموش، اما نیرومند این معادله است. اگر توافق حاصل شود، منافع پکن در ثبات انرژی منطقه‌ای تقویت می‌شود. اروپا نیز در برزخی گرفتار است: از سویی نیازمند بازگشت به بازار ایران، از سوی دیگر، تابع فشار آمریکا، اما شاید مهم‌ترین نکته اینجاست که آمریکا، برخلاف دوره‌های گذشته، در این دور از مذاکرات بدون بلندگو، بدون تظاهر به «قاطعیت»، وارد شده است. این تغییر زبان واشنگتن، نشانه‌ی آغاز یک «بازی نرم» است که شاید پایانش، متفاوت از همه‌ی آنچه تاکنون دیده‌ایم، باشد.
از لحظه‌ی امضا تا لحظه‌ی تغییر
این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل خاطرنشان کرد: نقطه بازگشت واقعی، نه زمان اعلام توافق نهایی، بلکه همین لحظه‌ای است که طرفین تصمیم گرفته‌اند در کمال اختلاف، به جای تندروی، تنفس کنند. در جهانی که دیپلماسی به سرعت جای خود را به جغرافیای پهپاد‌ها و موشک‌ها داده، این تصمیم به‌تنهایی یک پیروزی است. اگر این مذاکرات منجر به توافقی شود، دنیا تنها با یک سند حقوقی مواجه نخواهد بود؛ بلکه با یک پروژه‌ی جدید برای مهندسی نظم منطقه‌ای روبه‌رو خواهد شد. پروژه‌ای که ایران در آن نه تهدید، که بخشی از راه‌حل تلقی خواهد شد.
منبع: تیتریک آنلاین
