متاستاز فقر در دل جامعه؛ انصراف از درمان خانواده بیماران به دلیل فشار مالی تامین هزینه‌‏های سرطان

نشان تجارت - رئیس سابق اداره سرطان وزارت بهداشت می‌گوید: ۶۸ درصد از مبتلایان به سرطان دچار هزینه‌‏های کمرشکن می‏‌شوند. هم‌‏اکنون مردم بیش از ۵۰ درصد هزینه‌‏های درمان را از جیب‏‌شان پرداخت می‏‌کنند.

فقر در میان مبتلایان به سرطان، متاستاز کرده؛ گروهی از بیماران که تعدادشان کم نیست، با هزینه‌های کمرشکن درمان مواجه شده‌اند. آنها در مسیر، یا از ادامه درمان منصرف می‌شوند یا از همان ابتدا با اعلام تعرفه اولین آزمایش، دست می‌کشند و به خانه می‌روند. (انتشار یک عامل بیماری‌زا از یک محل اولیه یا آغازین به یک محل دیگر یا ثانویه در بدن میزبان است. این اصطلاح معمولاً برای اشاره به متاستاز توسط تومور سرطانی استفاده می‌شود.)

۲۸ بهمن‌ماه، مدیرعامل موسسه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان خراسان، از انصراف برخی خانواده‌ها از درمان سرطان کودکان به‌دلیل مشکلات مالی خبر داده بود و قبل از آن، رئیس انجمن رادیوآنکولوژی ایران گفته بود که دارو‌های جدید سرطان وارد فهرست بیمه‌ها نشده‌اند؛ دارو‌هایی که هر بار ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است. دارو‌های ایمونوتراپی و تارگت‌تراپی یا همان درمان هدفمند، جزو این دسته‌اند. خرید این دارو‌ها در توان قشر کارمند و کارگر نیست و به‌سختی می‌توان آنها را تامین کرد، دولت در قالب بیمه هم حمایتی نمی‌کند.

آخرین آماری که وزارت بهداشت منتشر کرده، حکایت از ابتلای حدود ۱۹۰ هزار مورد جدید بیمار مبتلا به سرطان در کشور دارد که رشد ۵ درصدی در سال را نشان می‌دهد. همه اینها در شرایطی است که برآوردشده ۶۸ درصد از مبتلایان به سرطان، به‌دلیل هزینه‌های بالای درمان، دچار هزینه‌های کمرشکن می‌شوند. کمرشکن، یعنی فرد بیش از یک‌سوم درآمدش را صرف هزینه درمان کند. سه دهک اول، از پرداخت این هزینه‌ها عاجزند، چرا؟ چون بیشتر هزینه‌ها به‌جای بیمه‌ها، از جیب بیماران پرداخت می‌شود. بیماران مبتلا به سرطان، هر روز فقیرتر می‌شوند.

خیلی‌ها در مسیر درمان منصرف می‌شوند

مژگان میرحبیبی، عضو هیئت‌مدیره شبکه ملی خیریه‌ها و نیکوکاران می‌گوید؛ افراد زیادی می‌شناسد که به‌دلیل هزینه‌ها، درمان را رها کرده‌اند، آنها حتی توانایی پرداخت تفاوت ۱۰ و ۲۰ درصدی بیمه‌ها را هم ندارند، در روستا‌ها مردم گاو، زمین و... می‌فروشند، قرض می‌گیرند تا درمان شوند. این درحالی‌است که در برخی مناطق حتی تخت به اندازه کافی برای شیمی‌درمانی وجود ندارد. در دزفول و اهواز موارد اینچنینی فراوان است، به همین دلیل افراد اصلاً مراجعه نمی‌کنند. حتی هزینه رفت‌وآمد ندارند تا دارو بخرند و درمان شوند. خیلی‌ها در مسیر، از ادامه درمان منصرف می‌شوند.

براساس اعلام او، مشکل اصلی درمان سرطان بزرگسالان است؛ چراکه برای کودکان، موسسات خیریه فراوانی وجود دارد که حمایت‌شان می‌کند. هرچند بیماران زیادی همچنان از درمان عاجزند، مثلاً گفته می‌شود در یکی از بخش‌های بیمارستان کودکان مفید، حدود ۲۵ درصد از کودکان بستری‌شده که به انواع بیماری‌ها مبتلا هستند، به‌دلیل نداشتن هزینه، ترخیص نمی‌شوند و مددکاری مانده با این بیماران چه کند: «هزینه‌های درمان بیماران مبتلا به سرطان، بسیار بالاست، روزبه‌روز قیمت دارو‌ها بیشتر می‌شود؛ چه داروی بزرگسال و چه داروی کودکان. برخی از موسسات می‌گویند درمان برخی از بیماران در یک‌ماه، به یک‌میلیارد تومان هم می‌رسد.»

به گفته حبیبی، دارو‌ها به‌دلیل تحریم وارد و ثبت سفارش نمی‌شوند، دارو‌هایی که از کشور‌های دیگر به ایران فرستاده می‌شوند، در گمرک می‌مانند و ترخیص نمی‌شوند: «گاهی روند ترخیص آنقدر طولانی می‌شود که تاریخ مصرف دارو می‌گذرد، ما حتی در گمرک، دستگاه‌های رادیوتراپی هم داریم که یک خیّر به‌صورت رایگان خریده و امضای دو وزیر پای برگه ترخیص آن زده شده، اما گمرک می‌گوید که باید ارزش‌افزوده آن پرداخت شود تا ترخیص کنند.

یک‌سال‌ونیم پیش، خیری از آمریکا، یک دستگاه پیشرفته رادیوتراپی برای موسسه خیریه‌ای در سمنان فرستاده، اما دستگاه از همان زمان در گمرک است. مدیرعامل موسسه خیریه مدام اعلام می‌کند که ممکن است موش وارد دستگاه شود، یکی از سیم‌ها را پاره کند و کل دستگاه خراب شود. این دستگاه بالای ۲۰۰ میلیارد تومان قیمت دارد.»

میرحبیبی به نکته دیگری اشاره می‌کند: «شرکت‌های دارویی دیگر به‌صورت مدت‌دار دارو نمی‌دهند و برخی از آنها اعلام کرده‌اند که بعد از تعطیلات، با متقاضیان دارو، نقدی کار می‌کنند. همه اینها به‌دلیل بالا رفتن قیمت ارز است. تعدادی از دارو‌های عادی که به‌صورت روزانه در اختیار بیماران قرار می‌گیرد تا ۳۵۰ درصد افزایش قیمت داشته است.» به گفته او، دارو، وارد می‌شود، اما چون فارماکوپه نیست، بیمه نمی‌شود.

درحالی‌که دارو‌ها هر سال به‌روز می‌شوند و باید وارد فهرست فارماکوپه شوند، اما در ایران چند سال است که این دارو‌ها فارماکوپه نشده‌اند، دارو در بازار آزاد پیدا می‌شود، اما تحت پوشش بیمه نیست. این اتفاق به گونه دیگری برای دارو‌های ایرانی هم می‌افتد، دارو تولید می‌شود، اما شرکت‌های تولید کننده، فهرست جدید را به سازمان‌های بیمه‌گر نمی‌دهند، بنابراین بیمه، قیمت جدید ندارد و تعرفه‌اش مربوط به دو تا سه سال پیش است. همین مسئله سبب می‌شود تا بیمار موقع پرداخت دچار مشکل شود.

موسسات خیریه، تنها بخشی از هزینه‌ها را تامین می‌کنند، بخشی از آن به‌عهده خانواده‌هاست و حالا همان بخش متعلق به خودشان را هم نمی‌توانند پرداخت کنند: «یک بیمار از روستایی به داروخانه مراجعه می‌کند، قیمت و فاکتور را باید بگیرد و به موسسه خیریه بدهد تا آنها هم هزینه دارو‌ها را پرداخت کنند، اما داروخانه‌ها در این وضعیت که دارو هر روز گران می‌شود، پیش‌فاکتور نمی‌دهند و می‌گویند که قیمت‌ها لحظه‌ای بالا می‌رود.»

او می‌گوید، در بسیاری از مواقع بیماران تصور می‌کنند که اگر داروی خارجی مصرف کنند، سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند، به‌همین دلیل سراغ دارو‌های گران خارجی می‌روند: «قبلاً کمیته‌ای متشکل از چند پزشک متخصص در وزارت بهداشت فعال بود که برای پوشش بیمه‌ای یک دارو تصمیم‌گیری می‌کردند. اما این کمیته هم تعطیل شده، حالا وضعیتی شده که پزشک هر دارویی تجویز کند، بیمار باید تهیه کند، به پزشک هم ارتباطی ندارد آن دارو بیمه است یا خیر، یا بیمار توانایی خرید دارد یا ندارد.»

به همه این مشکلات باید مقررات دست‌وپا گیر اداری برای تهیه دارو را هم اضافه کرد: «در کنار تحریم‌ها و بالا رفتن قیمت دلار، همچنین به‌روز کار کردن کارخانه‌ها، مقررات دست و پا گیر اداری، بیماران را آزار داده است، آنها برای گرفتن داروهایشان با مشکلات زیادی مواجه‌اند.»

افزایش ۵۰ درصدی مراجعه به خیریه‌ها

موارد جدید ابتلا به سرطان بالا رفته و میرحبیبی می‌گوید که برخی از خیریه‌ها اعلام کرده‌اند حدود ۵۰ درصد به مراجعه‌کنندگان‌شان اضافه شده. همه اینها در شرایطی است که خیریه‌ها دیگر ظرفیت گذشته را ندارند؛ قبلاً موسسه‌های خیریه می‌توانستند ۱۰۰ درصد به بیماران کمک کنند، حالا این میزان به ۵۰ درصد رسیده است. خود وزارت بهداشت اعلام کرده که سال آینده، بسیار سخت خواهد شد. یک خیر همان مبلغ ۱۰۰ میلیون تومانی که حالا پرداخت می‌کند را به موسسه می‌دهد، اما این مبلغ برای سال آینده کافی نیست. به همین دلیل بیماران هم ناچار می‌شوند برای تامین هزینه‌های درمان‌شان طلا، خانه، ماشین و... را بفروشند؛ البته اگر داشته باشند.

به گفته او، وقتی بیماران کارشان به بخش خصوصی می‌افتد با دو، سه جلسه شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی، سقف بیمه‌شان پر می‌شود بنابراین یا باید دست از درمان بکشند یا به سمت خیریه‌ها بروند. گاهی هم پزشکان، مشاوره‌های اشتباه می‌دهند و بیمار را ترغیب می‌کنند به مرکز درمانی مشخصی برود.

کاهش کمک خیّران

جمیله مظفری، سال‌ها درگیر سرطان پستان بوده و حالا با یکی از موسسات درمان سرطان فعالیت می‌کند. او در بخش شیمی‌درمانی بیمارستان مهدیه تهران هم فعال است و بیمارانی که نیازمند حمایت مالی برای درمانند را شناسایی می‌کند. شش نفر از اعضای درجه یک خانواده مظفری، درگیر سرطان بوده‌اند و او به خوبی با هزینه‌ها آشناست. به گفته او، خانواده‌های با تعداد بالای بیمار مبتلا به سرطان، باید تست ژنتیک بدهند، اما همین تست ۲۰ میلیون تومان است و همه نمی‌توانند انجام دهند؛ چراکه تحت پوشش بیمه نیست.

او صحبت‌ها درباره توقف درمان گروهی از بیماران را تایید می‌کند و در عین حال می‌گوید که تیم حمایتی‌شان دارو‌های مورد نیاز بیماران را تهیه می‌کنند، گاهی از کشور‌های همسایه می‌خرند و می‌گوید که دارو‌ها به‌شدت کم‌یاب شده و بیمار باید دوندگی‌های زیادی کند تا بتواند داروی مورد نیازش را تهیه کند، آن‌هم به‌شرطی‌که پولش را داشته باشد.

به گفته او، در مقابل بالا رفتن تقاضا برای گرفتن کمک‌هزینه درمان، تعداد خیّران هم به‌شکل واضحی کم شده. برخی از آنها می‌گویند که نیازمندان در اطراف‌شان بیشتر شده‌اند یا مثلاً می‌خواهند به بیماران دیگر کمک کنند؛ نمونه آن موسسه خیریه‌ای است که پس از ۹ سال همکاری با آنها، حالا می‌خواهد به بیماران پروانه‌ای سیستان و بلوچستان کمک مالی کند.

مظفری می‌گوید که بخش‌های شیمی‌درمانی هر روز در حال گسترده‌شدن هستند، مثل بخش شیمی‌درمانی بیمارستان مهدیه تهران. هرچند پزشکان بیمارستان مهدیه کارت خیّران را دارند، تیم‌های حامی هم فعال هستند و مددکاران هم بیماران را پذیرش می‌کنند، بااین‌همه باز هم نمی‌شود تمام بیماران را پوشش داد. با اینکه گفته می‌شود در بخش دولتی، هزینه‌های درمان هم ارزان‌تر است، اما مسئله نوبت‌دهی دیرهنگام است، اغلب دستگاه‌شان خراب است. در بخش خصوصی هم برای ۳۰ جلسه رادیوتراپی باید بین ۳۰ تا ۷۰ میلیون تومان پرداخت کرد و عملاً بیمار مستاصل مانده است.

دارو‌های گران‌قیمت بیمه نیست

تراپی‌های جدید درمان سرطان، نه بیمه است و نه در دسترس. اینها را جواد میلانی، مدیرعامل موسسه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان استان آذربایحان شرقی به هم‌میهن می‌گوید و درباره شرایط سخت خانواده‌ها برای درمان سرطان فرزندان بیمارشان توضیح می‌دهد: «هزینه‌های ایمونوتراپی و تارگت‌تراپی برای یک کودک، از ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان هزینه می‌برد. تامین این هزینه، برای بیشتر مردم امکان‌پذیر نیست. دارو‌های جدیدی که برای درمان سرطان معرفی می‌شوند، بسیار گران‌قیمت‌اند.

حتی کسانی که برای درمان به بخش دولتی می‌روند هم به سختی از پس هزینه‌ها برمی‌آیند. یک کارمند با حداکثر حقوق ۳۰ میلیون تومانی، باز هم نمی‌تواند این هزینه‌ها را پرداخت کند.» میلانی می‌گوید، بیشتر افرادی که به موسسه آنها مراجعه می‌کنند، کارگران روزمزد، کشاورزان و افرادی‌اند که شاید حتی بیمه هم نداشته باشند، با دلار ۹۳ هزار تومانی، چطور می‌توان دارو‌های خارجی ضدسرطان خرید؟ «آخرین مرحله درمان یک بیمار مبتلا به سرطان، پیوند است؛ یعنی زمانی‌که روش‌های شیمی‌درمانی و پرتور درمانی جواب نداده باشد، برای بیمار پیوند انجام می‌شود که دو تا سه میلیارد تومان هزینه می‌برد. قبل از پیوند هم برخی از بیماران به دوره‌های درمانی برای آمادگی بدن نیاز دارند که هزینه آن هم دوونیم میلیارد تومان است.»

بیشترین هزینه برای بازگشت سرطان

به گفته میلانی، پرهزینه‌ترین درمان سرطان برای افرادی است که با بازگشت بیماری مواجه شده‌اند؛ چراکه باید برای پیوند آماده شوند. کمترین هم متعلق به بیماران قطع درمان است. البته بیماران جدید به دلیل آزمایش‌های تشخیصی و شروع درمان، نیاز به هزینه‌های زیادی دارند. حالا تصور کنید یک کارگر با ۱۴، ۱۵ میلیون تومان حقوق و پرداخت اجاره و معیشت، چطور می‌تواند برای درمان سرطان اقدام کند؟

مشکل بیماران مبتلا به سرطان تنها هزینه‌ها نیست، آنها با در دسترس نبودن داروهایشان هم مواجه‌اند. مدیرعامل موسسه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان آذربایحان شرقی می‌گوید: «پس از تشخیص سرطان، پزشک معالج فرم‌های مربوط به داروی بیمار را تایید می‌کند، خانواده این فرم را به اداره سازمان غذا و دارو می‌فرستد و آنها به موسسه خیریه اعلام می‌کنند که این دارو‌ها را می‌توان از فلان داروخانه یا شرکت تهیه کرد.

اما مسئله اصلی زمان است؛ حدود ۲۵ روز طول می‌کشد تا دارو وارد شود و بیمار در این مدت با تشدید بیماری مواجه می‌شود. نکته بعدی اینکه، در مراحل پیشرفته درمان فقط دارو‌های خارجی تجویز می‌شود مثل ایمونوتراپی و تارگت‌تراپی که خارجی‌اند و نمونه داخلی ندارند. حتی خود پزشکان توصیه می‌کنند بهتر است داروی خارجی استفاده شود، چون اثربخشی بیشتری دارد.»

بیمه‌ها بیماران سرطانی را سربار می‌بینند

موسسات خیریه با افزایش مراجعه مواجه‌اند هرچند میلانی می‌گوید، دلیل اصلی بالا رفتن مراجعه، تشخیص بیشتر ابتلا به سرطان در کودکان است، با اینهمه از سال ۹۸ به‌بعد میزان مراجعه افراد برای گرفتن کمک‌های درمان سرطان چندین برابر شده است: «یک زمانی میزان پوشش ما از خانواده ۶۰ تا ۱۰۰ درصد بود، حالا ۸۰ تا ۱۰۰ درصد است، یعنی ۴ سال است که میزان فقر در خانواده‌ها بیشتر شده؛ چراکه قبلاً ما ۶۰ درصد هزینه را پرداخت می‌کردیم، بیمار ۴۰ درصد، اما حالا همان ۴۰ درصد را هم ندارند پرداخت کنند.» میلانی می‌گوید که برخی از بیماران جدید به‌محض مراجعه به مرکز درمانی و اطلاع از هزینه ۱۶ میلیون تومانی آزمایش تشخیص، راه آمده را باز می‌گردند. درحالی‌که تشخیص زودهنگام بیماری، کمک زیادی به زنده نگه‌داشتن او می‌کند.

به اعتقاد او، دو راهکار برای خروج از این وضعیت وجود دارد؛ یکی اینکه دولت باید به این مسئله ورود کند و هزینه‌های بخش دولتی را پرداخت کند و دوم دارو‌های خاص تحت پوشش بیمه قرار گیرند، چراکه در حال حاضر بیمه‌ها هیچ حمایتی نمی‌کنند. مثلاً سهم بیمه‌ای داروی دوونیم میلیارد تومانی، صفر است: «ما نه سیستم دولتی قوی داریم و نه بیمه‌ها سمت بیماران مبتلا به سرطان می‌آیند. این گروه برای بیمه‌ها حکم سربار را دارند، سال‌هاست پیگیر بیمه اعضای‌مان هستیم، اما به نتیجه‌ای نرسیدیم.»

یک‌ونیم میلیارد تومان برای یک‌ماه

«قیمت‌ها آنقدر بالاست که اخیراً برای یک بیمار کودک این موسسه، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای یک دوره درمان تخصصی سرطان هزینه شد که خیّران این مبلغ را تهیه کردند.» محمدرضا احمدی، مدیرعامل موسسه خیریه درمان سرطان کودکان در اصفهان است و می‌گوید، هزینه‌های درمان بیماران بسیار متفاوت است، بیماری که این ماه هزینه سونوگرافی‌اش ۳۰۰ هزار تومان است، ممکن است ماه بعد ۲۰۰ میلیون تومان هزینه درمانش شود.

منابع مالی خیّران محدود است و احمدی می‌گوید که پیش‌بینی می‌شود این افراد نتوانند مانند گذشته به موسسات خیریه‌ای کمک مالی کنند: «ما صفر تا صد هزینه درمان کودکان مبتلا به سرطانی که به ما مراجعه می‌کنند را پرداخت می‌کنیم، فرقی هم نمی‌کند کودک ایرانی باشد یا خارجی. اما نکته اینجاست که تعداد بیماران زیاد است و منابع حمایت‌کننده به‌ویژه در زمینه درمان بزرگسالان محدود.» خیریه‌ای که احمدی مسئولش است، هزار کودک مبتلا به سرطان را تحت پوشش قرار داده و این کودکان را در مرکز درمانی سیدالشهدای اصفهان و شهید بهشتی کاشان درمان می‌کند. آنها کودکانی که شروع بیماری‌شان قبل از ۱۸ سال تمام است را پذیرش می‌کنند. میانگین هزینه درمان هر کودک برای این موسسه سالانه حدود ۷۵ میلیون تومان است و با در نظر گرفتن هزار کودک تحت پوشش، هزینه درمان ۷۵ میلیارد تومان می‌شود.

یک‌بار می‌خرند، چندماه نمی‌خرند

خانم «خ» عضو یکی از موسسه‌های خیریه معروف درمان سرطان است و می‌گوید که مشکل اصلی در تهیه دارو‌های تک‌نسخه‌ای است، یعنی دارو‌هایی که بیمه نیستند و یکی از آنها هم دارو‌های ایمونوتراپی است. حتی ثبت‌نام این دارو‌ها در داروخانه‌های هلال‌احمر هم سخت و زمان‌بر است. قیمت برخی از این دارو‌ها، از ۴۰-۳۰ میلیون تومان شروع می‌شود و به ۱۰۰ میلیون تومان می‌رسد، آن‌هم هر ۲۱ روز یک‌بار برای دوره شش ماه و یک سال: «این هزینه‌ها برای خانواده‌ها کمرشکن است، گاهی حتی بیماران از پزشکان می‌خواهند که دارویشان را عوض کند، چون توانایی خرید ندارند. گاهی هم دیده می‌شود که بیمار یک‌بار دارو را می‌خرد، چندین‌ماه نمی‌خرد.» آنها در یک‌روز ۷۳ بیمار پذیرش می‌کنند و شواهد نشان می‌دهد که میزان مراجعه به این مراکز هم بیشتر شده است.

هزینه‌های کمرشکن برای ۶۸ درصد مبتلایان

علی قنبری‌مطلق، رادیوانکولوژیست و رئیس سابق اداره سرطان وزارت بهداشت است و به شاخص‌های مربوط به هزینه‌های درمان اشاره می‌کند. او می‌گوید در بخش درمان، هزینه‌های کمر‌شکن تعریف شده؛ هزینه‌ای کمرشکن است که بیش از یک‌سوم هزینه‌های خالص، صرف یک مورد خاص شود. مثلاً اگر شخصی ۳۰ میلیون تومان در ماه درآمد دارد و بیش از ۱۰ میلیون تومان را صرف درمان بیماری‌اش می‌کند، این فرد دچار هزینه‌های کمرشکن درمان شده است. براساس بررسی‌های انجام‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی در ارتباط با وضعیت ایران، ۶۸ درصد از مبتلایان به سرطان دچار هزینه‌های کمرشکن می‌شوند.

او به تلاش‌ها برای کاهش میزان پرداختی از جیب مردم، طی اجرای طرح تحول نظام سلامت اشاره می‌کند. به گفته او، همه اینها در شرایطی است که هم‌اکنون مردم بیش از ۵۰ درصد هزینه‌های درمان را از جیب‌شان پرداخت می‌کنند: «انجام شیمی‌درمانی در مراکز دولتی تحت پوشش بیمه است، یعنی مبتلایان برای رادیوتراپی و شیمی‌درمانی پولی نمی‌دهند، اما برای دارو، فرانشیز بیماران ۱۰ تا ۳۰ درصد است.

خدمات شیمی‌درمانی و رادیوتراپی خیلی ارزان نیست، اما کمتر از هزینه‌های دارویی است، بنابراین ممکن است ۱۰ تا ۳۰ درصد هزینه‌ای که فرد برای تهیه دارو می‌کند، بیش از ۵۰ درصد کل هزینه‌هایی است که برای درمان سرطان می‌کند. به همین دلیل میزان پرداختی از جیب مردم هم افزایش پیدا می‌کند.»

او معتقد است که پوشش همگانی خدمات درمان سرطان راه نجات برای خروج از وضعیت فعلی است: «برای قرار گرفتن در مسیر پوشش همگانی خدمات سلامت، باید تعداد خدمات بیمه‌ای را زیاد کرد، مثلاً اگر یک تکنیک از رادیوتراپی تحت پوشش بیمه است، تکنیک پیشرفته‌تر هم بیمه شود. در کنار آن باید میزان پوشش بیمه را هم زیاد کرد، مثلاً اگر ۷۰ درصد است، به ۹۰ درصد برسد.

نکته بعدی، افزایش دسترسی است. اگر نمی‌توانند خدمات بیمه‌ای را بیشتر کنند، باید دسترسی را افزایش دهند و از همه مهم‌تر کیفیت خدمات را بالا ببرند. مشکلی که در ایران وجود دارد این است که همه تصور می‌کنند، کمبود منابع مالی وجود دارد، اما لزوماً اینطور نیست، بلکه هم منابع به‌صورت موثر مصرف نمی‌شوند و هم خدمات کیفیت لازم را ندارند.»

توقف برنامه‌های تشخیص‌زودهنگام و کنترل سرطان

او به اقداماتی که در گذشته در راستای شناسایی زودهنگام ابتلا به سرطان انجام شده، اشاره می‌کند. یکی از آنها افتتاح ۷۵ مرکز غربالگری سرطان پستان در سال ۹۷ است: «این اقدام در راستای دسترسی انجام شده بود، ژاپن ۵۰ دستگاه ماموگرافی به ما هدیه داده بود، اما مشخص نیست که در حال حاضر چه تعداد از این دستگاه‌ها فعال است، روزی چه تعداد ماموگرافی انجام می‌دهد و اگر هم انجام می‌دهد، چه تعداد برای غربالگری است.

در راستای تشخیص زودهنگام سرطان، بعد از پیگیری سه، چهارساله بالاخره توانستیم بیمه‌ها را متقاعد کنیم که خدمات تشخیص زودهنگام سرطان را تحت پوشش قرار دهند. سال ۱۴۰۰ این موضوع تصویب و از سوی هیئت دولت ابلاغ شد. اما در اسفندماه ۱۴۰۳ به‌دلیل تصمیم‌های اشتباه و رفتار‌های عجیب برخی مسئولان، برنامه‌های تشخیص سرطان اجرا نشد. اگر بیمه‌ها حمایت می‌کردند نه‌تنها آمار ابتلا به سرطان کم می‌شد، بلکه مردم هزینه کمتری هم از جیب پرداخت می‌کردند و درنهایت هزینه دولت کاسته می‌شد.»

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی می‌گوید که گاهی دیده می‌شود یک‌دستگاه با فشار فلان مسئول استانی خریده می‌شود تا یک‌نماینده رأی بیاورد، بدون اینکه مرکزی برای استفاده از آن دستگاه وجود داشته باشد. بعضی اوقات مرکز هم وجود دارد، اما کسی برای استفاده از آن دستگاه آموزش ندیده است.

به گفته او، در حال حاضر متوسط تعداد دستگاه رادیوتراپی در جهان برای هر یک‌میلیون نفر، دو دستگاه است ولی در ایران برای هر یک‌ونیم میلیون نفر، دو دستگاه در نظر گرفته شده. یعنی ۳۰ تا ۴۰ درصد کمبود دستگاه رادیوتراپی: «مهم‌تر از کمبود، مدیریت ضعیف است که مشکل‌ساز شده و پرداخت از جیب مردم را بالا برده است.»

او با انتقاد از توقف ثبت موارد مرگ ناشی از ابتلا به سرطان، در دور جدید وزارت بهداشت می‌گوید: «قرار بود افراد جدیدی که ابتلای‌شان تشخیص داده می‌شود، برای درمان پیگیری شوند، این اقدام هم در سال ۱۴۰۰ متوقف شد، همچنین ما برنامه کنترل سرطان داشتیم که اجرای آن هم رها شده است. هنوز هم این برنامه روی میز وزیر بهداشت است، اما باید برای اجرایش اراده‌ای وجود داشته باشد.»