پشت‌پرده ترمیم عجیب آثار تاریخی کاخ گلستان؛ آیا پای مافیای میراث فرهنگی درمیان است؟
نشان تجارت - چند روز پیش در شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی منتشر شد که نه تنها خنده، بلکه خشم و نگرانی بسیاری را برانگیخت. مرمت یک اثر تاریخی باید مانند جراحی دقیق و حساس باشد، اما به نظر می‌رسد در مورد کاخ گلستان به یک عمل ناموفق تبدیل شده است.
عکس‌های قبل و بعد از مرمت این بنای تاریخی آن‌قدر با هم در تضاد بود که بیننده به واقعی بودن آن شک می‌کرد. یکی از کاربران با کنار هم قرار دادن عکس‌های قبل و بعد نوشته بود: «من یه خواهرزاده ۶ ساله دارم، نقاشیش از نقاشی اینایی که مرمت کردن خیلی قشنگ‌تره.» کاربران ابتدا با شوخی و طنز به این تصاویر واکنش نشان دادند، اما به زودی شوخی‌ها جای خود را به ناراحتی و خشم دادند. آنهایی که به موضوعات نگاهی عمیق‌تر داشتند، این اتفاق را نه یک شوخی، بلکه یک فاجعه فرهنگی خواندند و خواستار پاسخگویی شدند.
برای اینکه از مرمت اخیر در کاخ گلستان بیشتر بدانیم، با دو فرد مرتبط با این حوزه گفت‌و‌گو کردیم. آفرین امامی، مدیر مجموعه کاخ گلستان اعلام کرد این اقدام درواقع مرمت محسوب نمی‌شود. طبق گفته امامی، در دوره مدیریت‌های قبلی، این بخش برداشته و حاشیه‌ای جدید برای آن ساخته شده.
در این بازسازی، تلاش شده طرح جدید، شباهتی به نمونه اصلی نداشته باشد و صرفاً به‌صورت شماتیک اجرا شود تا از ایجاد نسخه‌ای کپی از اثر اصلی جلوگیری شود. با توجه به نکاتی که امامی گفت، انتقاد‌های اخیر نسبت به مرمت کاشی‌های ایوان شمس‌العماره ناشی از بی‌اطلاعی از زمان و دلایل انجام این تغییرات است. این کاشی‌ها در دهه ۷۰ به‌عنوان جایگزین بخشی از بنای حذف‌شده ساخته شده‌اند و مرمت‌های اخیر صرفاً برای حفظ وضعیت موجود و جلوگیری از تغییرات جدید انجام شده است.
در ادامه به سراغ فتح‌الله نیازی، رئیس انجمن صنفی مرمتگران رفتیم و او به چالش‌های جدی حوزه مرمت آثار تاریخی در ایران پرداخت. نیازی اشاره کرد ساختار‌های غیررسمی و مافیا در انتخاب پیمانکاران دخالت دارند و افراد غیرمتخصص با استفاده از روابط شخصی، پروژه‌های مرمتی را می‌گیرند.
این موضوع باعث شده مرمتگران حرفه‌ای به حاشیه رانده شوند و کیفیت کار‌ها کاهش یابد. نیازی همچنین به «ضعف نظارت دولتی»، «کمبود بودجه» و «نبود حمایت کافی» از مرمتگران اشاره کرد و هشدار داد اگر اقدامات جدی انجام نشود، بسیاری از آثار تاریخی ایران به طور غیرقابل برگشتی از بین خواهند رفت. او پیشنهاد کرد «شورا‌های فنی» تشکیل شوند و انتخاب پیمانکاران بر اساس تخصص و تجربه باشد، نه ارزان‌ترین پیشنهاد.
شورا‌های فنی برای نظارت و ارزیابی آثار تاریخی وجود ندارد
به بهانه انتقاداتی که به مرمت کاشی‌های کاخ گلستان شده بود، به سراغ فتح‌الله نیازی، رئیس انجمن صنفی مرمتگران رفتیم. او صحبت‌هایش را از تاریخچه این کار مهم در ایران شروع کرد. مرمت آثار تاریخی که یکی از حوزه‌های مهم در حفظ میراث فرهنگی به شمار می‌آید تاریخچه‌ای بسیار طولانی و پربار در ایران دارد.
فتح‌الله نیازی درباره تاریخچه مرمت در ایران گفت: «مرمت آثار تاریخی از دوران باستان آغاز شده و در طول تاریخ ایران، به‌ویژه در دوره‌های مختلف، تحولاتی را تجربه کرده است. در ایران باستان مرمت آثار تاریخی به‌ویژه در دوره‌های هخامنشیان آغاز شد. استادکاران و هنرمندان آن دوران برای اصلاح خرابی‌هایی که در حین ساخت و ساز به وجود می‌آمد، به مرمت آثار می‌پرداختند.
به‌عنوان مثال در کتیبه‌های بیستون یا تخت جمشید، بخش‌هایی از آثار که به علت گذر زمان یا خطای ساخت آسیب دیده بودند، توسط خود استادکاران ترمیم می‌شدند. این ترمیم‌ها شامل تراشیدن سنگ‌ها و پر کردن بخش‌های آسیب‌دیده بود. به عبارت دیگر مرمت به‌طور تجربی و به دست استادکاران انجام می‌شد و این شیوه در دوران مختلف تاریخ ایران ادامه داشت.»
رئیس انجمن صنفی مرمتگران در ادامه به تحولات دوران پهلوی اشاره کرد: «در دوران پهلوی ایران وارد دوره‌ای جدید شده و با تحولاتی عظیم روبه‌رو شد. یکی از این تحولات ارتباطات گسترده با کشور‌های اروپایی به‌ویژه ایتالیا بود.
ایتالیا در آن زمان به‌عنوان پیشرو در مرمت آثار تاریخی به شمار می‌رفت و گروه‌هایی از باستان‌شناسان و مرمتگران به ایران آمدند. این گروه‌ها با همکاری با باستان‌شناسان ایرانی و خارجی به مرمت آثار تاریخی ایران پرداخته و تکنیک‌ها و روش‌های جدید مرمت را به ایران معرفی کردند.
یکی از این باستان‌شناسان معروف فردی بود که همسرش مرمتگر آثار تاریخی بود و در حفاری‌های باستان‌شناسی نیز به مرمت آثار می‌پرداخت. این همکاری‌ها در ابتدای آن دوره باعث ایجاد بستری جدید برای آموزش مرمت و انتقال تکنیک‌های روز به ایران شد.»
مرمت، درس می‌شود
نیازی درباره تأسیس مراکز آموزشی مرمت در ایران گفت: «در دوران پهلوی، به‌ویژه از سال ۱۹۵۶ میلادی (۱۳۳۵ هجری شمسی)، روند آکادمیک مرمت در ایران آغاز شد. در این سال، در اصفهان دانشکده‌ای به نام پردیس تأسیس شد که رشته مرمت آثار تاریخی به‌صورت آکادمیک در آن تدریس می‌شد.
استادانی از کشور‌های مختلف، از جمله هند، به تدریس این رشته پرداختند. یکی از این استادان، آقای آگراوال، استاد مرمت کاغذ بود که در آن زمان به ایران دعوت شده بود. این آغازگر حرکتی بود که به‌تدریج در دانشگاه‌های مختلف ایران گسترش یافت.
پس از تأسیس پردیس در اصفهان، دانشگاه‌های دیگر ایران نیز به‌تدریج رشته مرمت آثار تاریخی را در برنامه‌های آموزشی خود گنجاندند. دانشگاه هنر اصفهان، دانشگاه هنر تهران، دانشگاه تبریز، دانشگاه شیراز، دانشگاه یزد و دیگر مراکز آموزشی رشته مرمت را به‌عنوان یکی از رشته‌های تخصصی در زمینه حفظ میراث فرهنگی معرفی کردند. این روند به تولید فارغ‌التحصیلان زیادی در این حوزه انجامید که در موزه‌ها، پایگاه‌های باستان‌شناسی و پروژه‌های مرمتی در سراسر کشور مشغول به کار شدند.»
بازار کار ندارد
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه آموزش مرمت و افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته نیازی به مشکلات بازار کار اشاره کرد و گفت: «متأسفانه وضعیت بازار کار مرمت در ایران همچنان با مشکلات زیادی روبه‌روست.
بازار کار این حوزه به‌شدت ضعیف و بیمار است و فارغ‌التحصیلان بسیاری پس از پایان تحصیل نمی‌توانند شغلی در این حوزه پیدا کنند. یکی از دلایل این مشکلات کمبود بودجه‌های لازم برای پروژه‌های مرمتی و همچنین عدم حمایت کافی از دولت در این زمینه است.»
نیاز به کمک
فتح‌الله نیازی درباره وضعیت نهاد‌های دولتی و ضعف سیستم آموزش و کار تصریح کرد: «یکی از دلایل وضعیت ضعیف مرمت در ایران، ضعف سیستم نهادینه حکومتی و همچنین سیستم آموزشی در این حوزه است.
به‌عنوان مثال در دانشگاه‌ها رشته مرمت آثار تاریخی با وجود اینکه از دانشکده‌های مختلف در حال تدریس است خروجی‌های مناسبی تولید نمی‌کند. در کلاس‌های رشته مرمت تعداد کمی از دانشجویان به‌طور جدی در این حوزه فعالیت می‌کنند و تعداد فارغ‌التحصیلان با توانمندی بالا که بتوانند به‌صورت حرفه‌ای وارد بازار کار شوند بسیار کم است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته به دلیل بیکاری و نبود انگیزه در این حوزه به سراغ شغل‌های دیگر می‌روند.»
ساختار مافیایی
فتح‌الله نیازی درباره چالش‌های مرمت در ایران گفت: «یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که مرمتگران در ایران با آن مواجهند، وجود ساختار‌های غیررسمی و مافیا‌هایی است که در فرایند‌های مربوط به مرمت آثار تاریخی دخالت دارند.
این مافیا‌ها به‌طور غیرقانونی و از طریق ارتباطات فامیلی، دوستی و رفاقت افرادی را که تجربه یا تحصیلات کافی در زمینه مرمت ندارند وارد پروژه‌های مرمتی می‌کنند. این افراد با گرید‌های پیمانکاری جعلی که از طریق این شبکه‌های پنهانی به دست آورده‌اند، موفق به گرفتن پروژه‌های بزرگ و کلان می‌شوند.
این موضوع به‌وضوح به ضرر مرمتگران واقعی که تجربه و توانمندی‌های لازم برای این کار را دارند، تمام می‌شود. مرمتگران حرفه‌ای به جای این که خود مستقلاً و با استفاده از تخصص‌شان کار کنند، مجبورند به‌عنوان کارگر ساده در کنار این افراد بدون صلاحیت کار کنند. این روند به شکل قابل‌توجهی به کیفیت پروژه‌های مرمتی آسیب می‌زند و باعث شده که این حوزه از مرمت و حفظ میراث فرهنگی دچار مشکلات جدی شود.»
از پزشکی حساس‌تر
نیازی درباره اهمیت حساسیت کار مرمت آثار تاریخی گفت: «در مقایسه با بسیاری از رشته‌های دیگر مانند پزشکی مرمت آثار تاریخی در واقع حساس‌تر و پیچیده‌تر است. در مرمت آثار تاریخی هر اشتباه می‌تواند به نابودی یک اثر فرهنگی و تاریخی باارزش منجر شود.
این آثار پس از نابودی دیگر قابل بازسازی و ترمیم نیستند و از دست دادن آنها یعنی از دست دادن بخش مهمی از هویت و تاریخ یک ملت.» به همین دلیل انتخاب فرد مناسب برای انجام هر پروژه مرمتی و اطمینان از مهارت و توانمندی او از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
با این حال رئیس انجمن صنفی مرمتگران به ضعف نظارت و حمایت دولتی اشاره کرد و افزود: «متأسفانه در سال‌های اخیر هیچ‌گونه نظارت کافی و حمایتی از سوی ارگان‌های مختلف دولتی در این زمینه صورت نگرفته است. وزارت میراث فرهنگی که مسئولیت حفظ و نگهداری این آثار را بر عهده دارد نیز نتوانسته به‌خوبی از این حوزه حمایت کند. در ابتدا برخی اقدامات مثبت صورت گرفت ولی متأسفانه پس از آن این حوزه به محاق رفت و توجهات به‌تدریج کمرنگ شد.»
یک مسئولیت بزرگ
فتح‌الله نیازی درباره نگرانی‌های موجود در حوزه مرمت آثار تاریخی گفت: «یکی از نگرانی‌های اصلی در حال حاضر روند کم‌کم مضمحل شدن این حرفه در کشور است. با توجه به مشکلات موجود در سیستم نظارتی، ضعف در حمایت‌های دولتی و کمبود کارشناسان متخصص در این حوزه این احتمال وجود دارد که رشته مرمت آثار تاریخی در ایران دچار افول شود.» او تأکید می‌کند که مرمت آثار تاریخی نه‌تنها یک شغل بلکه یک مسئولیت بزرگ است که برای حفظ هویت و تاریخ کشور بسیار حیاتی است.
نیازی ادامه داد: «دولت باید به این حوزه توجه بیشتری داشته باشد و برای حل مشکلات آن اقدام کند. این اقدام‌ها باید شامل حمایت‌های مالی برای پروژه‌های مرمتی، استخدام کارشناسان متخصص، ایجاد سازوکار‌های نظارتی مؤثر و بهبود کیفیت آموزش در این زمینه باشد.» او هشدار می‌دهد که اگر این اقدامات به‌درستی انجام نشود، ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، بسیاری از آثار تاریخی ایران که جزء میراث جهانی بشری هستند، به طور غیرقابل برگشتی از بین بروند.
چالش‌ها و مشکلات در روند مرمت آثار تاریخی
فتح‌الله نیازی درباره چالش‌های مرمت آثار تاریخی یادآور شد: «مرمت آثار تاریخی یکی از حساس‌ترین و تخصصی‌ترین حوزه‌ها است که با وجود اهمیت بسیار بالا در کشور ما با مشکلات جدی روبه‌روست.» او به‌عنوان مثال به مرمت کاشی‌های کاخ گلستان اشاره کرد و افزود: «کاخ گلستان یکی از آثار ثبت‌جهانی‌شده است که هرگونه تغییر و مرمت در آن باید با دقت و تخصص بسیار بالا انجام شود. این اثر تاریخی نه‌تنها برای مردم ایران بلکه برای تمام مردم جهان اهمیت دارد. از این رو، هر گونه آسیب به آن می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.»
نیازی درباره مشکلات سامانه‌های دولتی گفت: «یکی از مسائل اساسی که در این روند وجود دارد سامانه‌های دولتی هستند که در مناقصات مرمت آثار تاریخی دخالت دارند. برای مثال، وقتی مرمت کاشی‌های کاخ گلستان را در نظر می‌گیریم باید بدانیم که این کار نباید به‌سادگی از طریق یک مناقصه در سامانه دولتی انجام شود.»
او ادامه داد: «ممکن است فردی با یک رزومه به‌ظاهر خوب و بدون داشتن تخصص کافی در این زمینه، برنده شود و پروژه را شروع کند. در این حالت، نظارت خاصی هم بر کار او وجود ندارد و پس از اتمام پروژه، نتیجه آن می‌شود «ای وای، چرا اینجوری شد؟» این مشکل اصلی در سیستم دولتی است که نظارت بر پروژه‌های مرمتی به‌درستی انجام نمی‌شود.»
نیاز به تشکیل شورا‌های فنی برای نظارت و ارزیابی
فتح‌الله نیازی درباره راه‌حل‌های ممکن خاطرنشان کرد: «برای جلوگیری از این مشکلات باید یک ساختار نظارتی قوی و مؤثر تشکیل شود. یکی از راهکار‌ها، تشکیل «شورای فنی» است. این شورا باید متشکل از افراد متخصص و باتجربه در حوزه‌های مختلف مرمت، مانند مرمت کاشی، گچبری، معماری و دیگر رشته‌های مرتبط باشد.» او تأکید کرد: «این شورا باید طرح‌ها و برنامه‌های مرمتی را بررسی کرده و به پیمانکاران توصیه کند که چگونه باید در مسیر درست حرکت کنند تا بهترین نتیجه حاصل شود.»
نیازی درباره نظارت بر پیمانکاران گفت: «پیمانکارانی که در پروژه‌های مرمتی مشارکت می‌کنند، باید تحت نظارت این شورا قرار بگیرند. در واقع، شورای فنی باید بر کار پیمانکار نظارت کند، طرح‌ها را بررسی کرده و درصورتی‌که نیاز باشد، اصلاحات لازم را پیشنهاد دهد.» او اضافه کرد: «در این صورت، مرمتگران می‌توانند با اطمینان خاطر پروژه‌های خود را پیش ببرند و بهترین نتایج را در حفاظت از آثار تاریخی ارائه دهند. متأسفانه این ساختار نظارتی در حال حاضر در کشور ما وجود ندارد و در نتیجه، پروژه‌ها به‌درستی نظارت نمی‌شوند.»
مشکلات در تأسیس و تأیید صلاحیت پیمانکاران
رئیس انجمن صنفی مرمتگران درباره مشکلات تأسیس صلاحیت پیمانکاران گفت: «یکی از مشکلات اساسی دیگری که در این زمینه وجود دارد تأسیس صلاحیت پیمانکاران و مرمتگران است. طبق استاندارد‌های بین‌المللی هر پیمانکار یا مرمتگری که می‌خواهد در پروژه‌های مرمتی مشارکت کند باید ابتدا توسط یک نهاد معتبر تأیید صلاحیت شود.» او ادامه داد: «برای مثال اگر فردی می‌خواهد در مرمت کاشی‌های کاخ گلستان یا هر اثر تاریخی دیگری فعالیت کند باید رزومه‌اش تأیید شده و صلاحیتش بررسی شود.»
نیازی درباره نادیده گرفتن این فرایند گفت: «متأسفانه در بسیاری از موارد این فرایند نادیده گرفته می‌شود و افراد فاقد صلاحیت وارد پروژه‌های مرمتی می‌شوند. این مشکل ناشی از عدم توجه کافی مسئولان به اهمیت این مرحله است.» او از تجربه خود می‌گوید: «ما در انجمن مرمتگران ایران بار‌ها از وزارت میراث فرهنگی خواسته‌ایم که هر پیمانکاری که می‌خواهد در مرمت آثار تاریخی فعالیت کند، باید ابتدا تأییدیه انجمن را دریافت کند. اما متأسفانه این درخواست‌ها اغلب نادیده گرفته می‌شود و در بسیاری از مواقع هیچ توجهی به این موضوع نمی‌شود.»
اهمیت نظارت و بررسی طرح‌های مرمتی
نیازی درباره اهمیت نظارت بر پروژه‌های مرمتی گفت: «پس از تأیید صلاحیت پیمانکار و مرمتگر، مرحله بعدی نظارت بر اجرای پروژه و بررسی طرح‌های مرمتی است. در پروژه‌های مرمتی آثار تاریخی، نظارت بر فرایند اجرای کار اهمیت ویژه‌ای دارد. تنها در این صورت است که می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که آثار تاریخی با روش‌های علمی و تخصصی حفظ می‌شوند و آسیب نمی‌بینند.»
او تأکید کرد: «نظارت بر پروژه‌های مرمتی باید به‌صورت مستمر و دقیق انجام شود. این نظارت نباید محدود به یک بازدید سطحی باشد، بلکه باید شامل بررسی دقیق طرح‌ها، روش‌های اجرا، مواد و متریال‌های استفاده‌شده و همچنین کنترل کیفیت در طول فرایند مرمت باشد.» رئیس انجمن صنفی مرمتگران با ابراز نگرانی گفت: «متأسفانه در بسیاری از پروژه‌های مرمتی این نظارت به‌طور کامل انجام نمی‌شود و در نتیجه، خروجی کار‌ها نارضایتی‌های زیادی به دنبال دارد. این مشکل به‌شدت بر اعتماد عمومی و اعتبار مرمتگران آسیب می‌زند.»
به امید گوش شنوا
فتح‌الله نیازی در پایان، با اشاره به چالش‌های موجود در مرمت آثار تاریخی ایران، چند راه‌حل اساسی پیشنهاد داد و گفت: «برای بهبود وضعیت مرمت و حفظ آثار تاریخی نیاز به اصلاحات جدی در سیستم‌های حکومتی، آموزشی و اجرایی داریم تا بتوانیم از آسیب‌پذیری میراث فرهنگی کشور جلوگیری کرده و این آثار را به‌درستی برای نسل‌های آینده حفظ کنیم.»
او در ادامه افزود: «در نهایت، وضعیت مرمت آثار تاریخی در ایران به دلیل ضعف سیستم‌های دولتی و نظارتی، مشکلات آموزشی و کمبود کارشناسان متخصص در حال حاضر با چالش‌های زیادی روبه‌روست. برای بهبود این وضعیت نیاز است که دولت و نهاد‌های مرتبط اقداماتی جدی در جهت تقویت این حوزه انجام دهند.»
رئیس انجمن صنفی مرمتگران به اقدامات خاصی همچون بهبود نظارت بر پروژه‌های مرمتی، استخدام نیرو‌های متخصص، اصلاح برنامه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و حمایت‌های مالی از پروژه‌های مرمتی اشاره کرد و افزود: «تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود آثار تاریخی ایران به‌درستی حفظ شده و از آسیب‌های ناشی از اقدامات نادرست جلوگیری شود.»
در نهایت، فتح‌الله نیازی تأکید می‌کند که مرمت آثار تاریخی مسئولیتی است که تنها از عهده افراد با تخصص و تجربه کافی برمی‌آید و برای انجام درست این پروژه‌ها، باید سیستم‌های نظارتی مؤثر و دقیقی ایجاد شود. او پیشنهاد داد: «این سیستم‌ها باید شامل تشکیل شورا‌های فنی، تأیید صلاحیت پیمانکاران و مرمتگران، نظارت مستمر بر پروژه‌ها و بررسی دقیق طرح‌های مرمتی باشد. همچنین، باید از ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه جلوگیری شود و تنها افراد باتجربه و با تخصص معتبر در پروژه‌های مرمتی مشارکت کنند.» نیازی خاطرنشان کرد: «برای حفظ آثار تاریخی کشور تمامی نهاد‌های مرتبط باید دست به دست هم دهند تا مشکلات موجود در این حوزه حل شود و مرمت آثار تاریخی با دقت، علم و تخصص انجام گیرد.»
آفرین امامی، درباره نقش مدیر کاخ گلستان در فرایند مرمت گفت: «مدیر کاخ گلستان در فرایند مرمت دخالتی ندارد. تصمیمات مربوط به مرمت توسط تیم فنی و کمیته‌های تخصصی گرفته می‌شود. مرمت‌های اضطراری در اولویت قرار دارند و آثار تاریخی که در وضعیت پایدار است، ممکن است مرمتشان به تعویق بیفتد.
این رویکرد باعث می‌شود که منابع و زمان به بهترین شکل ممکن مدیریت شوند.» او درباره فرایند مرمت در کاخ گلستان گفت: «فرایند مرمت در کاخ گلستان با آسیب‌شناسی دقیق آغاز می‌شود. پس از بررسی‌های لازم، مرمت‌های کوچک توسط تیم فنی داخلی انجام می‌شود. اما برای پروژه‌های بزرگ، شرح خدمات در کمیته فنی مطرح و تصویب می‌شود. این کمیته متشکل از متخصصان حوزه مرمت است که تصمیمات نهایی را بر اساس استاندارد‌های علمی و فنی اتخاذ می‌کنند.»
مدیر مجموعه کاخ گلستان درباره تفاوت مرمت و بازسازی و چگونگی اعمال تغییرات در کاخ گلستان گفت: «مرمت و بازسازی دو مفهوم متفاوت در حوزه حفاظت از آثار تاریخی است. مرمت به معنای ترمیم و حفظ بخش‌های آسیب‌دیده اثر است، در حالی که بازسازی ممکن است شامل ساخت مجدد بخش‌هایی باشد که به طور کامل از بین رفته‌اند.
در دهه ۷۰، بخش‌هایی از کاخ گلستان بازسازی شدند، اما این بازسازی به گونه‌ای انجام شد که شباهتی به نمونه اصلی نداشته باشد. هدف از این کار جلوگیری از کپی‌برداری و حفظ اصالت اثر بود. این بازسازی به صورت شماتیک و با استفاده از طرح‌هایی انجام شد که تنها نشان‌دهنده کلیات بودند و نه جزئیات دقیق.»
او انتخاب پیمانکاران مرمت را فرایندی دقیق و قانونی دانست و گفت: «پیمانکاران باید واجد شرایط قانونی و تخصصی باشند. افراد بدون تجربه یا تخصص کافی مجاز به انجام مرمت نیستند. در کاخ گلستان، همیشه سعی شده است از باتجربه‌ترین مرمتگران استفاده شود. این انتخاب به صورت عادلانه و بر اساس شایستگی‌های فنی انجام می‌شود.»
از آفرین امامی درباره حواشی مرمت کاشی‌های کاخ گلستان پرسیدیم. طبق گفته‌های امامی، این اقدام در واقع مرمت محسوب نمی‌شود، بلکه بازسازی‌ای است که در دهه ۷۰ انجام شده. طبق گفته امامی، در دوره مدیریت انیسی، این بخش برداشته و حاشیه‌ای جدید برای آن ساخته شده.
در این بازسازی، تلاش شده که طرح جدید شباهتی به نمونه اصلی نداشته باشد و صرفاً به‌صورت شماتیک اجرا شود تا از ایجاد نسخه‌ای کپی از اثر اصلی جلوگیری شود. او با اشاره به پستی که در فضای مجازی کاخ گلستان منتشر شده بود، درباره جایگاه تاریخی محل نصب کاشی‌ها اعلام کرد: «کاشی‌های کاخ گلستان تاریخچه‌ای پرفرازونشیب دارند. محل نصب این کاشی‌ها درواقع جای پلکان قدیمی ایوان شمس‌العماره بوده است.
در دوران پهلوی، این پلکان به‌عنوان جایگزینی برای پلکان تاریخی دوره قاجار ساخته شد، اما در اواخر دهه ۷۰ شمسی، متصدیان وقت کاخ گلستان آن را برچیدند. به نظر می‌رسد سازندگان این کاشی‌ها تلاش کرده‌اند با استناد به یک تصویر تاریخی از سال ۱۳۱۰ هجری قمری (دوره قاجار)، به‌جای پلکان حذف‌شده، کاشی‌هایی با سبک و کیفیتی متفاوت از نمونه‌های اصلی بسازند (ارجاع: صفحات ۱۸۵ و ۱۸۶ کتاب تاریخ شفاهی کاخ گلستان).»
او درباره دلایل سبک متفاوت کاشی‌های جدید گفت: «در بازسازی‌هایی که در دهه ۷۰ انجام شده، احتمالاً به دلیل محدودیت‌های اصولی و فنی که هم‌اکنون نیز برای بازسازی دقیق و مشابه نمونه‌های اصلی تاریخی وجود دارد، این کاشی‌ها به شیوه‌ای ساخته و نصب شده‌اند که امروز در معرض دید عموم قرار دارند.
انتقاد نسبت به سبک هنری و روش ساخت این کاشی‌ها امری جداگانه است، اما در دهه‌های بعد، تغییری در این وضعیت صورت نگرفته است. به‌منظور جلوگیری از تغییرات جدید و حفظ سرگذشت تاریخی بنا، این کاشی‌ها به همان شکل باقی مانده‌اند.»
امامی بااشاره به سیاست‌های مرمتی در دهه‌های اخیر اعلام کرد: «در دهه‌های اخیر (پس از دهه ۷۰)، با استناد به طرح‌های مرمتی و اسناد تصویری آرشیوی، هیچ‌گونه مداخلات گسترده‌ای که منجر به تغییرات معماری، سازه‌ای یا تزئینات مغایر با اصول اصالت و یکپارچگی باشد، در کاخ گلستان انجام نشده است.
مرمت‌های متعددی که در سال‌های اخیر در تزئینات متنوع این مجموعه انجام شده، بر حفظ اصالت و یکپارچگی متمرکز بوده و عمدتاً با هدف تثبیت و نگهداری تزئینات صورت گرفته است. از این‌رو، کاشی‌هایی که دچار آسیب و فرسایش شده‌اند یا قاب‌های آنها به دلیل طبله‌شدگی سطح زیرین تغییر شکل یافته‌اند، با دقت جدا شده و در کارگاه‌های مرمتی مجموعه، توسط کارشناسان متخصص و با روش‌های نوین مرمت شده‌اند.
در این روند، تلاش شده است که مصالح جدید با مصالح تاریخی هماهنگی و پیوستگی لازم را داشته باشند تا ضمن حفظ یکپارچگی بنا، آثار اصیل و تاریخی آن نیز به درستی نگهداری شود.»
