اجرای برنامه ملی پیشگیری و مداخله از آلزایمر تا سال ۱۴۰۹
نشان تجارت - دکتر محمدی مهدوی، مواردی چون اختلال یادگیری در دانش‌آموزان و آلزایمر در سالمندان را از نیازمندی‌های گلوگاهی کشور دانست؛ چرا که در حال حاضر ۶ تا ۸ میلیون نفر سالمند در کشور داریم و این تعداد تا سال ۱۴۰۹ به ۳۰ میلیون نفر افزایش می‌یابد، به این معنی که از هر ۳۰ نفر، یک نفر سالمند می‌شود و این عدد یعنی شیوع و گستردگی در اختلالات شناختی.
وی افزود: در حال حاضر کشور یک فرصت محدود برای مراقبت، پیشگیری و مداخله در Ageing و پیری شناختی افراد دارد. از این رو ما برنامه‌هایی را در این حوزه برای ذی‌نفعان در حال اجرا داریم. این ذی‌نفعان عموما نهادهای بهره‌بردار مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بهزیستی و بخش خصوصی می‌شود.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری شناختی با اشاره به موضوع سالمندی در کشور، گفت: سالمندان کوهی از مهارت و تجربه هستند، ولی در عین حال در سالمندی، فرد از برخی از توانمندی‌های خود به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی چون آلزایمر و پارکینسون محروم می‌شود و در کنار آن بار مالی چند همتی در سال به کشور تحمیل می‌شود.
مهدوی یادآور شد: هر فرد مبتلا به آلزایمر حداقل نیاز به کمک دو نفر دارد و در کنار بار مالی و هزینه‌ای و پیامدهای اجتماعی، چالش‌هایی را ایجاد می‌کند.
به گفته وی در حال حاضر حدود ۸ میلیون سالمند در کشور وجود دارد که این تعداد در آینده به ۳۰ میلیون نفر می‌رسد و در آینده در خیابان‌ها شاهد حضور افراد سالمندی خواهیم بود که آدرس منزل خود را فراموش کرده‌اند.
مهدوی خاطر نشان کرد: از این رو سلامت شناختی در سالمندی بسیار مهم است، به گونه‌ای که در برخی از کشورها برنامه‌هایی برای حفظ سلامت شناختی سالمندان تدوین کرده‌اند. این برنامه‌ها افت شناختی سالمندان را به تاخیر می‌اندازد تا افراد بتوانند سال‌های بیشتری در کنار خانواده خود زندگی کنند و حتی در جامعه نقش‌آفرینی داشته باشند.
دبیر ستاد توسعه فناوری شناختی با بیان اینکه اگر سالمندان از چرخه قابلیت‌های مورد انتظار خارج شوند، حس رضایت آنها کاهش خواهد یافت، افزود: نگاه سلامت شناختی تنها محدود به حفظ حداقل‌ها نیست، بلکه در تلاش است تا بتواند ظرفیت شناختی و ذهنی افراد و به‌ویژه کودکان را ارتقاء دهد. کودکی که دچار اختلال یادگیری می‌شود، سایر کارکردهای شناختی وی مانند تصمیم‌گیری و کنترل هیجان وی دچار اختلال خواهد شد و این فرد مستعد تصمیم‌گیری‌های آنی، خشونت، هیجانات کنترل نشده، جرم و بزه است، به جای آنکه یک فرد مفید برای جامعه باشد.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با اشاره به برنامه‌های آتی این ستاد، گفت: ما علاوه بر اولویت‌هایی که در زمینه‌های سالمندی و بیماری آلزایمر در نظر گرفتیم؛ چند حوزه را به صورت پیش دستانه در دستور کار قرار دادیم که یکی از آنها حوزه ارتباط مغز و ماشین است. این حوزه یکی از حوزه‌های تحول آفرین است و آینده بشر با این دسترسی، دستخوش تغییر می‌شود.
وی با اشاره به اثرات یادگیری ماشین در زندگی روزمره ما، ادامه داد: در گذشته برای پرداخت قبوض باید در بانک حاضر می‌شدیم، ولی اکنون از طریق گوشی‌های همراه این امر میسر شده است و یا اکنون از طریق یک نرم‌افزار قادر به گرفتن تاکسی هستیم. اتفاقاتی از این دست به سرعت در زندگی ما نفوذ کرده و زندگی ما را تغییر داده است و لازم است ما به این حوزه توجه کنیم.
مهدوی، نوروAI را از دیگر برنامه‌های آتی این ستاد دانست و یادآور شد: عموم اختلالات حوزه علوم اعصاب با دارو و یا جراحی همراه است، ولی تکنولوژی‌های درمانی امروز بدون مداخلات تهاجمی مبتنی بر انواع لیزر و الکترومغناطیس معرفی شده است و با این روش‌ها می‌توان برخی از اختلالات از جمله اعتیاد و صرع را کنترل کرد. از این رو برنامه رو به آینده این ستاد نورو AI است.
وی با بیان اینکه برخی از این روش‌ها تایید FDA را نیز کسب کرده‌اند، ادامه داد: برنامه دیگر ما در حوزه سالمندی برنامه ملی آلزایمر است. خیلی از مردم علائم اولیه آلزایمر را ممکن است متوجه نشوند و در این برنامه ملی از آگاهی بخشی عمومی تا فرآیند ارزیابی و مداخله به صورت یک پکیج دیده شده است.
مهدوی تاکید کرد: مدیریت و اجرای همه این اتفاقات از سوی دولت به تنهایی میسر نیست و بخش خصوصی و کسب‌وکارهای بخش خصوصی سهم زیادی در توسعه آن دارند و ما نیز نه تنها امکان حضور بخش خصوصی را در این حوزه فراهم کردیم، بلکه باید اعلام کنیم که حضور بخش خصوصی اجتناب ناپذیر است تا فضا را برای حضور بخش خصوصی هموار کنیم. دولت نقش رگولاتوری را دارد، ولی توسعه محصول و فناوری از سوی بخش خصوصی امکان‌پذیر خواهد شد.
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های شناختی معاونت علمی ریاست‌جمهوری با اشاره به وضعیت رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های شناختی از حضور برخی از آنها در نمایشگاه‌های بین‌المللی خبر داد و گفت: یکی از این شرکت‌های فعال در حوزه علوم اعصاب در نمایشگاه عرب‌هلث موفق به فروش محصولات خود شد.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی اعلام کرد: در سال جاری شرکت‌های این حوزه در ۵ نمایشگاه بین‌المللی حضور یافتند.
مهدوی با بیان اینکه در این زمینه باید سازوکار ورود مشارکت مردمی را فراهم کنیم، ادامه داد: به طور مکرر می‌بینیم که مردم با سرمایه‌های خرد خود در توسعه امور مشارکت می‌کنند و در این زمینه لازم است تا آگاهی‌های لازم به آنها داده شود.
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های شناختی با تاکید بر اینکه در مسیر توسعه فناوری نباید در تله نیازهای امروز بیفتیم و از فرصت‌های آینده غافل شویم، یادآور شد: برای رفع نیازمندی‌ها در کنار نیازهای آنی و روز باید به فکر نیازهای آتی باشیم و ما باید این توازن را در این حوزه برقرار کنیم و باید هوشمندی داشته باشیم.
